Ο Γιάννης Σφαιρόπουλος είναι πλέον προπονητής της Μακάμπι και αυτό είναι μία αληθινά καλή είδηση. Ο πρώην τεχνικός του Ολυμπιακού άξιζε να παραμείνει στο υψηλότερο επίπεδο του ευρωπαϊκού μπάσκετ, διότι είναι ένας πολύ καλός προπονητής, με αξιοσημείωτη πορεία και μεγάλες επιτυχίες, όπως τα δύο πρωταθλήματα Ελλάδας και οι δύο συμμετοχές σε τελικούς Ευρωλίγκα σε τέσσερα χρόνια, βιογραφικό πενταετίας ανώτερο από τους περισσότερους συναδέλφους του. Δεν ήταν αρκετό να τον κρατήσει στον Ολυμπιακό, καθότι εκεί ο κύκλος του ομολογουμένως έκλεισε, όμως σίγουρα είναι φτάνει και περισσεύει για την διαλυμένη (αγωνιστικά) Μακάμπι να δοκιμάσει μαζί του.

Λίγο με τα σάιμποργκ και την συνεντευξη κάηκα να πω την αλήθεια. Καθώς την άραζα προχθές στον καναπέ, σκεφτόμουν ότι θα μπει ο Σλούκας με κόκκινο μάτι, μεταλλικό χέρι-δαγκάνα και θα τρίζει σαν εκσκαφέας φωνάζοντας "ιααααααααργκ"! Δεν συνέβη κάτι τέτοιο, τουλάχιστον σε ο,τι με αφορά, για άλλους όμως δεν παίρνω όρκο. Η Φενέρ πέρασε από το ΣΕΦ με εκείνον πρωταγωνιστή, στην νίκη της αγωνιστικής στην Ευρωλίγκα, καθώς το σύνολο του Ζοτς πλέον πηγαίνει καβάλα στ'αλογο. Είναι δύσκολο να σπάσει η τριάδα της κορυφής μέχρι το τέλος, αλλά από εκεί και κάτω θα γίνει σκοτωμός. Οι δύο ελληνικές ομάδες δεν βρίσκονται στην καλύτερη δυνατή θέση, όμως το χειρότερο είναι πως δεν έχουν και ωραία εικόνα. Μόλις 7 αγωνιστικές έχουν περάσει βέβαια, θα δούμε. Προς το παρόν, η τριάδα Μπάρτσα-Εφές-Μιλάνο δείχνει ένα βήμα μπροστά. Ας δούμε τις κατηγορίες μας.

H ειρωνική μου πίστη, η βλασφημία μου, έχει στο κέντρο της μια εικόνα - το cyborg.*

Όπως είδαμε αυτές τις μέρες, ο αθλητισμός, και δη το μπάσκετ, προσφέρει ένα υπέροχο παράδειγμα αλληλεπίδρασης με την τεχνολογία. Οι ειδικοί που κινούνται γύρω από το άθλημα την χρησιμοποιούν για να ελέγξουν ένα σωρό ενδεχόμενα: Tην ομαδική συνέργεια (α' μέρος), την ατομική βελτίωση και το ενδεχόμενο τραυματισμών (β' μέρος), το συνταίριασμα ενός καινούριου μέλος σε μία νέα ομάδα (γ' μέρος). Από τα ποσοστά των σουτ σε διάφορα σημεία του γηπέδου, μέχρι την σωστή γωνία σκριν, το ψυχολογικό προφίλ και τις συνήθειες του ύπνου, τα ποσοτικά δεδομένα δημιουργούν γύρω από τον μπασκετμπολίστα ένα κυβοργικό πλέγμα, ή αν θέλετε ένα επιστημονικό δίχτυ, που δένει με την υποκειμενικότητα του οργανικά, προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Ο αθλητής και η αθλήτρια μοιάζουν με το cyborg της επιστημονικής φαντασίας, κυρίως διότι στο σώμα τους εγγράφονται πληροφορίες, οι οποίες με την σειρά τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον έλεγχο του εξωτερικού περιβάλλοντος και την ρύθμιση των διαδράσεων με εκείνο.

Εκείνο που περιπλέκει την κατάσταση με τα cyborgs, φυσικά, είναι ότι κατά βάση πρόκειται για νόθα βλαστάρια της στρατοκρατίας και του πατριαρχικού καπιταλισμού [..]. Όμως τα νόθα βλαστάρια πολλές φορέ προδίδουν με το παραπάνω τις καταβολές τους. Στο κάτω κάτω, οι πατέρες τους δεν έχουν σημασία.*

(Σήμερα ίσως συντελεστεί μια μικρή προδοσία.)

H ανάγκη για βελτιστοποίηση της απόδοσης των ομάδων, για προβλεψιμότητα και για αποφυγή του ρίσκου των τραυματισμών, έχει οδηγήσει τους ανθρώπους γύρω από μία ομάδα μπάσκετ να εμπιστευτούν μία πλειάδα δικτύων πληροφοριών και τεχνολογικών βοηθημάτων. Όπως είδαμε ως τώρα, στα σώματα των αθλητών εγγράφονται δεδομένα για την κίνηση μέσα στο γήπεδο (σε σχέση με τους συμπαίκτες) και για την ατομική καταπόνηση. Επίσης, γίνεται συντονισμένη προσπάθεια, προκειμένου η ανατροφοδότηση να προσφέρει χείρα βοήθειας στην ανάπτυξη της κατάλληλης σωματοδομής. Ο Κώστας Πελεχρίνης και ο Κώστας Χατζηχρήστος προσεφεραν αναλυτικές ματιές επί αυτών των θεμάτων στα δύο πρώτα μέρη του αφιερώματος.

"Ο μοντέρνος μηχανικός εξοπλισμός είναι ένας αναιδής νεόκοπος θεός, που παρωδεί την απανταχού παρουσία και την πνευματικότητα του Πατέρα." *

Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος στην σχέση μπάσκετ και τεχνολογίας, ο Κώστας Πελεχρίνης εξήγησε με σαφήνεια τα δίκτυα πληροφοριών που χρησιμοποιούν οι ομάδες, προκειμένου να βελτιστοποιήσουν την απόδοση του συνόλου. Φυσικά, η εφαρμογή των προπονητικών οδηγιών εξαρτάται από τους αθλητές, οι οποίοι πρέπει ανά πάσα στιγμή να είναι στην καλύτερη δυνατή φυσική και πνευματική κατάσταση, συμβιώνοντας αυτή την φορά με ένα διαφορετικό δίκτυο πληροφοριών.

Ζούμε κινούμενοι από μία οργανική, βιομηχανική κοινωνία, προς ένα πολύμορφο πληροφορικό σύστημα - από τα πάντα ως εργασία στα πάντα ως παιχνίδισμα, παιχνίδι θανατηφόρο.*

Όπως αναφέρθηκε στην εισαγωγή του αφιερώματος, η Κυβερνητική (cybernetics) απέτυχε να εγκαθιδρυθεί ως επιστημονικός κλάδος, κατ'αρχήν διότι είχε υπέρμετρες φιλοδοξίες. Τα κοινωνικά φαινόμενα είναι πολύ δύσκολο να εξηγηθούν με συστημικούς όρους, ούτε να ασκηθεί επάνω τους απόλυτος έλεγχος. Το μόνο που μπορεί να κάνει κάποιος είναι να προσπαθήσει. Από την άλλη, η διαδικασία της αρνητικής ανατροφοδότησης ("δεν οδηγώ το πλοίο εκεί που υπάρχει βράχος") μπορεί να αποδειχθεί απόλυτα χρήσιμη σε επιμέρους δίκτυα ή τομείς. Στο μπάσκετ, για παράδειγμα, η (συνεχής, επαναλαμβανόμενη και ποσοτική) πληροφορία για το πώς κινείται ένας ψηλός στα όρια της ρακέτας την ώρα του pick n roll, καθορίζει εν πολλοίς και την στρατηγική του επιτεθέμενου σε τέτοιες καταστάσεις. Ακούγεται απλοϊκό, όμως δεν είναι, διότι η κίνηση του ψηλού αποτελεί μόλις ένα από τα πολυπληθή γεγονότα που αναλύονται από τα προπονητικά τιμ και μεταφράζονται σε οδηγίες στους παίκτες. Ο όγκος της μελέτης είναι πλέον τόσο μεγάλος, που η οπτικοποίηση χάρην της απλοποίησης έχει σημασία.

"...ένας έσχατος εαυτός αποδεσμευμένος επιτέλους από κάθε εξάρτηση, ένας άνθρωπος στο διάστημα"

Donna Haraway, "A Cyborg Manifesto"

Σε πολλές περιπτώσεις, η τεχνολογία παράγει πληροφορία και η πληροφορία πρόβλεψη. Το 1948, με την εισαγωγή της έννοιας της Κυβερνητικής από τον Norbert Wiener, η πρόταση που μόλις διαβάσατε έγινε προσπάθεια να περιγραφεί ως ένας κλάδος της επιστήμης. Η Κυβερνητική (cybernetics) έδωσε έμφαση και προτεραιότητα στην τεχνολογία των συστημάτων ελέγχου, με σκοπό να δημιουργήσει δίκτυα ανατροφοδότησης (feedback), που με την σειρά τους θα είχαν την δυνατότητα να εκτιμήσουν με ακρίβεια την μείωση της απόκλισης ή του λάθους από το επιθυμητό αποτέλεσμα¹.  Σε ένα από τα πιο διάσημα άρθρα του, που αργότερα έγινε πεδίο διανοητικής αντιπαράθεσης, το "Wired" περιέγραψε τα cybernetics, χρησιμοποιώντας μία φιγούρα από την ρωμαϊκή μυθολογία: τον Παλίνουρους, σύντροφο και κυβερνήτη (τι ταιριαστό) του πλοίου του Αινεία².

Πιθανώς η Εφές να πρέπει να αλλάξει όνομα μετά από το φινάλε του αγώνα της απέναντι στην Χίμκι. Ο Ντoγκούς Μπαλμπάι, υψώνοντας την σημαία των απανταχού απόβλητων μπασκε(τ)μπολιστών έδωσε στην ομάδα του την νίκη της αγωνιστικής στην Ευρωλίγκα, καθορίζοντας για δεύτερη φορά φέτος την έκβαση ενός παιχνιδιού. Τι είπατε; Την νίκη της αγωνιστικής την έκανε η Μιλάνο; Όχι ακριβώς. Ο Ολυμπιακός ψάχνεται στις ήττες ακριβώς όπως στις νίκες και η Αρμάνι κέρδισε εύκολα, το άλλο ήταν γκραν γκινιόλ. Κατά τα λοιπά... ησυχία. Η Μπαρτσελόνα πήρε την πρώτη της νίκη, η επικράτηση της Φενέρ στην Λιθουανία είναι όσο προβλέψιμη και η μελλοντική επικράτηση της Ζαλγκίρις στην Τουρκία και ο Παναθηναϊκός με την ΤΣΣΚΑ σιγά μην έχαναν. Α, κέρδισε και η Μακάμπι, με άλλο ένα επεισόδιο του The Wilbekin show, που όμως είχε έναν κρυφό πρωταγωνιστή. Πάμε στις κατηγορίες μας.

(Την δεκαετία του '50 η συνοικία των Ταταούλων στην Πόλη ήταν σαφώς πολυπολιτισμική και παρέμεινε έτσι και μετά τα Σεπτεμβριανά του '55, καθώς οι περισσότεροι Έλληνες άφησαν τα σπίτια τους περίπου 10 χρόνια αργότερα, σε ένα "θεσμοθετημένο" κύμα διωγμών. Στον τοπικό σύλλογο του Κούρτουλους προπονούνταν σε ποικιλία αθλημάτων, ανάμεσα τους και το μπάσκετ, αθλητές από διαφορετικές εθνικότητες και με διαφορετικές καταγωγές. Παλιότερα Α.Ο. Ταταύλα Ηρακλής, το Κούρτουλους αποτελούσε τότε μια δεξαμενή ταλέντου προς τις μεγάλες τούρκικες δυνάμεις, όπως η Γαλατασαράι ή η Νταρουσάφακα, καθώς στους κόλπους του φιλοξενούσε ως προπονητές παλαιότερους αθλητές, οι οποίοι είχαν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε κατακτήσεις του τοπικού πρωταθλήματος της Πόλης, πριν την ίδρυση και την ταυτόχρονη λειτουργία μιας ευρύτερης εθνικής λίγκας, το 1946.)

Αγαπητοί φανζ και αγαπητές γκρούπιζ, καλώς ήρθατε για μία ακόμη χρονιά στον διαδικτυακό χώρο του "μακρινού ριμπάουντ". Η εβδομαδιαία μας στήλη για την Ευρωλίγκα θα συνδυάσει και φέτος ουσία (τακτική, στατιστικά, περιλήψεις) και θέαμα (φάσεις, αμφιλεγόμενο χιούμορ, "θάψιμο"), πάντα με έμφαση στους πρωταγωνιστές, δηλαδή τους διαιτητές παίκτες.

Η πρώτη αγωνιστική ανέδειξε δύο μεγάλους κερδισμένους, τον Ολυμπιακό και την Μπασκόνια. Οι φίλαθλοι των ερυθρόλευκων είδαν για ένα βράδυ το εξωτικό μπλε πουλί που ονειρεύονται να διαλύει με όμορφο μπάσκετ την Χίμκι, με διάφορους πρωταγωνιστές. Οι δε Βάσκοι, πέρασαν μάλλον εύκολα από την έδρα της Ζαλγκίρις, δικαιολογώντας τον τίτλο του "μαύρου αλόγου". Μπλε πουλιά και μαύρα άλογα επισκίασαν τα υπόλοιπα ζώα του ευρωπαϊκού μπασκετικού δάσους, τα οποία επιδόθηκαν κυρίως στην ικανοποίηση βασικών αναγκών και στην επιτέλεση των φυσικών τους λειτουργιών. Με απλά λόγια, μαμ, κακά και νάνι, με την Εφές να τρώει κάπως περισσότερο, υπό την έννοια πως τέτοια εμφάνιση μάλλον δεν περίμενε ούτε ο Αταμάν.