Στο πρώτο μέρος, ο Γιώργος προκειμένου να ποσοτικοποιήσει την αφηρημένη έννοια της δημιουργίας, χρησιμοποιήσε το άθροισμα του συνόλου των πόντων που σκοράρει ένας παίκτης, των assist που δίνει και των βολών που εκτελεί, αφού με αυτούς τους τρόπους βοηθάει την ομάδα του να σκοράρει, κάτι που είναι και ο στόχος του αθλήματος. Κάπου στη μέση της αφήγησης, με μαγικό τρόπο, παρουσιασε και μια τέταρτη παράμετρο, την ομαδική λειτουργία, η οποία βοηθάει τον παίκτη να μεγιστοποιήσει το παραπάνω άθροισμα, αυξάνοντας τις τρεις παραμέτρους που αναφέραμε (πόντοι, assist, κερδισμένες βολές). Προκειμένου να εξηγήσουμε με έναν πολύ γρήγορο τρόπο, το πώς η ομαδική λειτουργία μπορεί να επηρεάσει την ατομική επίδοση ακόμα και των καλύτερων παικτών ενός αθλήματος, θα μπορούσαμε να δανειστούμε ένα παράδειγμα από το ποδόσφαιρο και τον καλύτερο πάικτη όλων των εποχών. Άλλη η επίδοση και η επιρροή στο τελικό αποτέλεσμα που έχει ο Messi στην εθνική Αργεντινής και άλλη όταν παίζει για την Barcelona.

Επειδή όπως ξέρετε, μας αρέσει να εμβαθύνουμε σε τέτοιου είδους ζητήματα δεν θα αρκεστούμε σε αυτό το προφανές παράδειγμα (το οποίο είναι και από άλλο άθλημα), ούτε θα μείνουμε σε όσα περιγράφηκαν στο πρώτο μέρος του αφιερώματος. Παρακάτω θα δούμε μερικές ακόμη μπασκετικές περιπτώσεις, οι οποίες έχουν να κάνουν με δημιουργικά σχήματα που χρησιμοποιούν οι ομάδες μέσα σε ένα παιχνίδι, σε συνάρτηση της στελέχωσης που παρουσιάζουν στο παρκέ. Συμβαίνει πολύ συχνά η ομαδική λειτουργία να είναι διαφορετική μεταξύ του αρχικού σχήματος και της second unit, και συνεπώς η ίδια ομάδα να επιλέγει συνειδητά να δημιουργεί διαφορετικά, βασιζόμενη σε διαφορετικού τύπου παίκτες. Σε αντιδιαστολή με αυτό, και λίγο πριν το τέλος, θα θυμηθούμε και την Barcelona του 2014 - 15 , η οποία προσπάθησε να έχει για back up ενός βασικού παίκτη κάποιον με τα ίδια χαρακτηριστικά, αλλά λίγο χειρότερο. Τι αποτελέσματα είχε άραγε αυτή η επιλογή;

Υπόθεση εργασίας Toronto Raptors και η σημασία των Second units:

Σε ένα από τα podcast του Zach Lowe πέρισυ στην αρχή της χρονιάς είχα ακούσει ένα σχόλιο, ότι μία από τις πιο αποτελεσματικές πεντάδες στο ΝΒΑ βάσει αριθμών ήταν η πεντάδα των Toronto Raptors, όταν αγωνίζονταν ο Lowry μαζί με τέσσερις αναπληρωματικούς. Ψάχνοντας λίγο τα στατιστικά από τη σελίδα του ΝΒΑ, βλέπουμε ότι μέχρι και την διακοπή του All Star Game² η πεντάδα Joseph, Lowry, Ross, Patterson, Biyombo ήταν τρίτη σε OffRtg με 116.6 πόντους/100 κατοχές. Το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι ήταν πρώτη σε DefRtg με 81.3 πόντους/100 κατοχές και ως επακόλουθο πρώτη και σε NetRtg με 35.3 πόντους/100 κατοχές! Και επειδή κάποιος μπορεί να φανταστεί ότι μεροληπτώ και για αυτό επέλεξα τα στατιστικά του πρώτου μισού της χρονιάς, αν κάνουμε την ίδια αναζήτηση για όλη τη χρονιά βάζοντας ως μίνιμουμ τα 250'³, βλέπουμε ότι μπορεί η επίδόσεις σε άμυνα και επίθεση να μην είναι τόσο ακραίες (OffRtg: 111.1, DefRtg: 94.7). Το NetRtg όμως ήταν 16.4 πόντοι/100 κατοχές, αρκετό για να τους χαρίσει την 4^η θεση. Αλήθεια, δεν σας φαίνεται παράλογο που η πιο αποτελεσματική πεντάδα μιας ομάδας (σε περιορισμένο χρόνο) είναι μια πεντάδα που έχει έναν βασικό (που δεν παίζει στην "κανονική" του θέση) και τέσσερις αναπληρωματικούς;

("Αν είναι τόσο καλοί, γιατί δεν παίζει με αυτούς βασικούς" ακούω κάποιον από την διπλανή παρέα να ρωτάει και ετοιμάζομαι να παραγγείλω κι άλλη μια ρακί.)

Για την φετινή επίθεση των Raptors και την παραγωγικότητά της, μας είχε μιλήσει παλιότερα ο Βασίλης, εξηγώντας πως καταφέρνει να είναι μια από τις παραγωγικότερες διαχρονικά επιθεσεις, συγκρίνοντας μάλιστα τις επιδόσεις της με όλες τις ομάδες τα τελευταία 20 χρόνια και βάλε. Το κείμενο του μας βοηθάει να κατανοήσουμε τις βασικές αρχές της ομάδας των Raptors όσον αφορά την επίθεση, όπου οι τρομερές επιδόσεις του Derozan επισκιάζουν αρκετά επιμέρους στοιχεία του παιχνιδιού τους, όπως έιναι οι πόντοι στο transition και οι βολές. Πρόσφατα δε, το bballbreakdown δημοσίευσε ένα καταπληκτικό βίντεο, όπου συγκρινεται ο τρόπος με τον οποίο σκοράρουν οι τέσσερις καλύτερες επιθέσεις στο ΝΒΑ, και εκεί βλέπουμε ότι οι Raptors σκοράρουν φέτος κυρίως μέσα από Pick and Roll (συγκεκριμένα ο χειριστής της μπάλας είναι αυτός που σκοράρει) και από καταστάσεις spot up. Στην βασική πεντάδα των Raptors ο Kyle Lowry είναι ο PG και για πολλούς αυτό σημαίνει ότι είναι και ο βασικός play maker, δηλαδή ο βασικός δημιουργός. Ρίχνοντας όμως μια πιο προσεκτική ματιά στα στατιστικά, βλέπουμε ότι πρώτος σε USG% στην ομάδα των Raptors είναι ο DeRozan με 34,3% και μετά ακολουθεί ο Lowry με 24.2%.⁴ Όσοι θέλετε δείτε το βίντεο του bballbreakdown στο τέλος του αρθρου, και θα προσέξετε ότι ο κύριος τρόπος επίθεσης των Raptors είναι το PnR ανάμεσα σε DeRozan και Valanciunas. Σε αυτές τις καταστάσεις εκμεταλεύονται την μοναδική ικανότητα που έχει ο DeRozan να σκοράρει από μέση απόσταση ή με διεισδύσεις.

Παρόλα αυτά, όπως και πέρισυ, η πιο αποτελεσματική πεντάδα των Καναδών και μία από τις πιο αποτελεσματικές σε όλο το ΝΒΑ, είναι η πεντάδα των Joseph, Lowry, Ross, Patterson, Nogueira. Αυτή η πεντάδα δεν βασίζεται τόσο πολύ στην ατομική ικανότητα ενός παίκτη να σκοράρει, αλλά κυρίως στο καλό spacing και τα spot up σουτ. Σε αυτά τα σχήματα ο Lowry γίνεται ο κύριος χειριστής της μπάλας, όπoυ συνήθως ξεκινάει κάποιο κεντρικό pick and roll (συνήθως με τον Nogueira) και οι υπόλοιποι παίκτες είναι τοποθετημένοι με τέτοιο τρόπο, ώστε να μεγαλώνουν οι αποστάσεις και να βρίσκονται τα ελεύθερα σουτ.

Επίσης η παρουσία του Joseph, δίνει έναν δεύτερο ικανό χειριστή της μπάλας, για αυτό πολλές φορές βλέπουμε αυτόν να τρέχει το κεντρικό PnR. Η διαφορά σε σχέση με τις επιθέσεις που έχουν τον DeRozan ως χειριστή , είναι ότι ο Joseph πιο πολύ κοιτάει να εκμεταλλευτεί και να πασάρει στους καλούς σουτέρ και δη στον Lowry παρά να τελειώσει ο ίδιος τη φάση. Δείτε λίγο τις παρακάτω επιθέσεις με τον Καναδό ως χειριστή της μπάλας με την ίδια second unit.

Τέλος, αν δούμε τα στατιστικά ανά 36'⁵ του Kyle Lowry όταν αυτός αγωνίζεται ταυτόχρονα με τον DeRozan (η γραμμή on court) σε σύγκριση με τα στατιστικά του όταν αγωνίζεται χωρίς αυτόν (γραμμή off court) διαπιστώνουμε ότι αυτός βετιώνεται σε όλες τις σημαντικές στατιστικές κατηγορίες (και με αυξημένο USG%) και μάλιστα με εντυπωσιακό τρόπο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι ο DeRozan είναι κακός συμπαίκτης, απλά όταν αγωνίζονται μαζί είναι άλλος ο ρόλος που έχει μέσα στη λειτουργία της ομάδας. Η αντίστροφη αναζήτηση, δηλαδή τα στατιστικά του DeRozan όταν παίζει με ή χωρίς τον Lowry, είναι στο τέλος του κειμένου μαζί με ένα ακόμη σχόλιο. 

Κάπου εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι το γεγονός ότι η δεύτερη πεντάδα⁶ των Raptors είναι τόσο αποτελεσματική, οφείλεται και στο γεγονός ότι απέναντι της βρίσκει συνήθως ένα μείγμα αναπληρωματικών και βασικών παικτών. Αυτό κατά την προσωπική μου άποψη δεν της αφαιρεί καθόλου αξία, ίσα ίσα που δίνει ακόμα περισσότερο αξία στον Dwane Casey, ο οποίος πάτησε στην περσινή επιτυχία του συγκεκριμένου σχήματος και πλέον κάνει με τέτοιον τρόπο τις αλλαγές ώστε να συμπέσει το παραπάνω σχήμα για περίπου 8' σε κάθε αγώνα. Η απόφαση ο Patterson να ξεκινάει από τον πάγκο και η τακτική να γίνεται πρώτος αλλαγή ο Lowry  και μετά ο DeRozan, οδηγούν το συγκεκριμένο σχήμα να παίζει απέναντι υποδεέστερους αντιπάλους και έτσι μεγιστοποιεί τα οφέλη του για την ομάδα. Στα περίπου 6' που παίζει αυτό το σχήμα σε κάθε παιχνίδι η όμαδα του παράγει/δημιουργεί πολλούς περισσότερους πόντους από την αντίπαλη ομάδα.

Αυτό άλλωστε δεν πρέπει να κάνει ο κάθε προπονητής; Να μεγιστοποιεί την απόδοση της ομάδας του και των παικτών του. Ρωτήστε τον Biyombo που την περσινή του επιτυχία την εξαργύρωσε με ένα συμβόλαιο 68εκ$ ή τον Nogueira που σε λίγα χρόνια μάλλον θα πάρει παραπλήσια χρήματα. Ή ακόμα ρωτήστε τον Masai Ujiri (GM της ομάδας) κατά πόσο του έλυσε τα χέρια το γεγονός ότι η απόδοση της ομάδας παρέμεινε η ίδια μετά τη φυγή του Biyombo, αποφεύγοντας το (κατ' εμέ) λάθος να ακριβοπληρώσει τον Κογκολέζο παίκτη. Όλοι κερδισμένοι βγήκαν και οι Raptors πλέον είναι η δεύτερη ομάδα της Ανατολής!

Ένα σχόλιο για τη Μπαρτσελόνα και τη μη διαφοροποιημένη second unit:

Τον Μάιο του 2014 η Μπαρτσελόνα υπέστη μια πολύ βαριά ήττα από τη Ρεάλ Μαδρίτης στον ημιτελικό της Ευρωλίγκας. Το τελικό 100 - 62 ήταν από τις μαύρες σελίδες στην ιστορία του συλλόγου και επίσης ενδεικτικό της διαφοράς των δύο συλλόγων. Μπορεί στο τέλος εκείνης της χρονιάς οι Καταλανοί να κέρδισαν τον πρωτάθλημα, όμως ήταν ο τελευταίος τους τίτλος, καθώς από τότε μέχρι ώρα βλέπουν την πλάτη της Μαδρίτης τόσο στο πρωτάθλημα όσο και στην Ευρωλίγκα. Εκείνο το καλοκαίρι απομακρύνθηκε ο Dorsey και αποφασίστηκε να αντικατασταθεί από τον φέρελπι νέο Γερμανό Tibor Pleiss που ερχόταν από μια πολύ καλή χρονιά με τα χρώματα της Μπασκόνια. Η ιδέα ήταν σχετικά απλή, αφού ο Pleiss, έχοντας παραπλήσια χαρακτηριστικά στο παιχνίδι του με τον Τόμιτς (καλός στο παιχνίδι με πλάτη στο καλάθι, όμως αργός σε σχέση με πιο κοντούς παίκτες που παίζουν τη θέση) θα μπορούσε να τον ξεκουράσει για 15', χωρίς η ομάδα σε αυτό το διάστημα να χάνει τον προσανατολισμό της και τη φιλοσοφία της. Αν θυμηθούμε χαρακτηριστικά τις δύο πεντάδες που είχε η ομάδα θα δούμε πολλές ομοιότητες. Στη θέση του PG οι Huertas και Satoransky ήταν δύο παίκτες που έπαιζαν πολύ καλά το PnR, χωρίς όμως να είναι σταθεροί σουτέρ από την περιφέρεια. Navarro και Oleson ήταν τα δυάρια της ομάδας, οι οποίοι βάσιζαν το επιθετικό τους παιχνίδι στο καλό σουτ, ενώ στη θέση του PF οι Doellman και Nachbar ήταν δύο παίκτες με παραπλήσια χαρακτηριστικά, αφού και οι δύο βασίζονταν στο σούτ από το τρίποντο. Με εξαίρεση τη θέση του SF όπου οι Thomas, Abrines και Hezonja ήταν παίκτες με διαφορετικά αγωνιστικά χαρακτηριστικά στο επιθετικό τους παιχνίδι, στις υπόλοιπες θέσεις οι ομοιότητες ήταν πολλές ανάμεσα στους βασικούς και τους αναπληρωματικούς. 

Εκείνη τη χρονιά στη φάση των Play off της Ευρωλίγκας η ομάδα της Μπαρτσελόνα βρέθηκε αντιμέτωπη με τον Ολυμπιακό και σε εκείνο το σημείο φάνηκαν πιο έντονα τα προβλήματα του σχεδιασμού και δη στη θέση του σέντερ. Ο Ολυμπιακός από τις προηγούμενες χρονιές είχε δημιουργήσει την "μόδα" με τους αθλητικούς και γρήγορους ψηλούς όπως οι Hines, Dunston και Hunter και η επιτυχία που είχαν αυτά τα σχήματα, οδήγησαν και άλλες ομάδες στην Ευρώπη να τα ακολουθήσουν. Από την άλλη η Μπάρτσα, με τους δύο πανομοιότυπους C (Tomic και Pleiss) δεν μπόρεσε να βρει ένα σχήμα να ανταπεξέλθει στα χαμηλά σχήματα του Ολυμπιακού. Σε συνδυασμό δε και με το παρόμοιο παιχνίδι των δύο PG, βρέθηκε στην δύσκολη κατάσταση του να μην έχει εναλλακτικό σχέδιο επίθεσης, όταν ο Ολυμπιακός βρήκε τον τρόπο να σταματήσει το κεντρικό PnR. Κι αν ο Tomic έκανε αισθητή την παρουσία του στα τέσσερα παιχνίδια της σειράς έχοντας PIR 9/20/15/11, ο Pleiss ερχόμενος από τον πάγκο είχε αντίστοιχα 7/4/3/5. Το γεγονός ότι ο Pleiss ήταν μια "χειρότερη" εκδοχή του Tomic, φάνηκε έντονα στη σειρά αφού στην μεν επίθεση δεν μπορούσε να προσφέρει όσα ο Κροάτης συμπαίκτης του και στην άμυνα είχε τα ίδια προβλήματα απέναντι στα PnR του Σπανούλη με τους ψηλούς του Ολυμπιακού. Όταν επιλέγεις για αναπληρωματικό του βασικού σου παίκτη, έναν παίκτη με παραπλήσιο παιχνίδι αλλά χειρότερο, τότε η πιθανότητα αυτός να κάνει τη διαφορά είναι πολύ μικρή. Επίσης στο κομμάτι της ευελιξίας, δεν προσθέτει και πολλά πράγματα, αφού η πιθανότητα οι δύο παίκτες να μπορούν να παίξουν μαζί είναι μικρή . Δυστυχώς τα στατιστικά που έχουμε από την Ευρωλίγκα είναι πραγματικά φτωχά και δεν μπορούμε να εμβαθύνουμε παραπάνω στην συγκεκριμένη περίπτωση.

Αντί επιλόγου:

Αν και στο πρώτο μέρος του αφιερώματος ξεκινήσαμε ποσοτικοποιώντας τη δημιουργία με βάση κυρίως τα ατομικά στατιστικά των παικτών, προκειμένου να δείξουμε πως παίκτες με διαφορετικό στυλ παιχνιδιού στην επίθεση μπορούν να είναι δημιουργικοί για τις ομάδες τους, σήμερα στο παράδειγμα των Raptors εστιάσαμε περισσότερο σε στατιστικά όπως το OffRtg και το NetRtg, τα οποία μας δίνουν περισσότερη πληροφορία για το πως επηρεάζει την ομάδικη απόδοση η ατομική επίδοση ενός παίκτη. Άλωστε το μπάσκετ δεν είναι ατομικό άθλημα και για αυτό θα πρέπει πάντα να βλέπουμε την ατομική επίδοση ενός παίκτη και υπό το πρίσμα της ομάδας και κατά πόσο βοηθάει μια ομάδα ο συγκεκριμένος τρόπος παιχνιδιού. Επίσης, κάτι αντίστοιχο με αυτό που συμβαίνει στο Τορόντο με τις πεντάδες, το έχουμε δει και στον Ολυμπιακό φέτος όταν στο γήπεδο έμπαιναν οι Hacket, Green, Lodjeski, Παπαπέτρου μαζί με έναν σέντερ, και το έχει αναφέρει ο Γιώργος αρκετές φορές στις αναλύσεις των αγώνων του Ολυμπιακού. Όμως η ανυπαρξία στατιστικών για την Ευρωλίγκα, κάνει πολλές φορές δύσκολο να ποσοτικοποιήσει κάποιος αυτό που βλέπει με το μάτι. 

Όσον αφορά τη συζήτηση που ξεκίνησε όλο αυτό το αφιέρωμα, προσωπικά είμαι από αυτούς που είδαν με θετικό μάτι την απόκτηση του James ώς αλλαγή του Καλάθη το καλοκαίρι και ακόμη πιστεύω ότι ο Παναθηναϊκός δεν χρειάζεται να αποκτήσει άλλον παίκτη για να παίζει ως αλλαγή του Έλληνα guard, με παραπλήσιο τρόπο παιχνιδιού. Μεγαλώνοντας στην Ελλάδα, μάθαμε να θεωρούμε "σκεπτόμενο" μπάσκετ τον τρόπο παιχνιδιού που περιλαμβάνει πολλές πάσες, πού όλοι ψάχνουν τον ελεύθερο παίκτη, ενώ παράλληλα όταν μια ομάδα βασίζει το επιθετικό της παιχνίδι στην ικανότητα των παικτών της να παίζουν 1 εναντίον 1 (όπως πχ η Μπασκόνια πέρισυ), αυτόματα την χαρακτηρίζουμε ομάδα καφενείο, η οποία κερδίζει μόνο με τύχη. Όμως δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος δημιουργίας και μόνο ένας τρόπος για να οδηγηθεί μια ομάδα στην επιτυχία. Αν δε, όπως και στην περίπτωση των Raptors, μία ομάδα μπορεί να συνδυάζει περισσότερους από έναν τρόπους ώστε να δημιουργήσει/παράξει πόντους, τότε οι πιθανότητες της επιτυχίας είναι ακόμα μεγαλύτερες. Τουλάχιστον μέχρι να βρεθούν αντιμέτωποι με τον Lebron James...

Διαβάστε το πρώτο μέρος του αφιερώματος , "ο παίκτης - δημιουργός", εδώ .

Σημειώσεις:

1. Καλά μπορεί να ήταν και ανάποδα τα νούμερα, όρκο δεν παίρνω
2. Και ανάμεσα σε πεντάδες που έπαιξαν μαζί μινιμουμ 150'
3. Αν και ήθελα να διπλασιάσωβάζοντας 300', έβαλα τα 250 καθώς η πεντάδα που αξιολογούμε έχει παίξει 297'
4. Αν δείτε τους δύο πίνακες που ακολουθούν στη συνέχεια του κειμένου και συγκρίνετε τα USG%, θα δείτε ότι όταν αγωνίζονται μαζί στην πεντάδα ο DeRozan έχει USG% 31.7% και ο Lowry 23%. Άρα ο πρώτος έχει περισσότερες ευκαιρίες να δημιουργήσει πόντους είτε για τον ίδιο είτε για την ομάδα.
5. Για να είναι έγκυρη η σύγκριση, αφού κατά μ.ο. αγωνίζεται 26' με τον DeRozan και 10' χωρίς αυτόν. Εκ των οποίων 10' που παίζουν χώρια, τα 6.2' τα παίζει με την πεντάδα που αναφέραμε παραπάνω
6. Lowry + τέσσερις αναπληρωματικοί για να είμαστε πιο ακριβείς

Έξτρα:

Τα στατιστικά του DeRozan, έχουν ακριβώς την αντίθετη τάση αφού μεγαλώνουν όταν οι δύο παίκτες παίζουν μαζί. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτό υποτιμάει τον DeRozan, αλλά σίγουρα ο Lowry φαίνεται να είναι ο ιδανικός συμπαίκτης, αφού θυσιάζει ένα μικρό κομμάτι από τα νούμερά του και ως συνέπεια ανεβαίνει πάρα πολύ η αποτελεσματικότητα του DeRozan. Το γεγονός ότι οι δύο παίκτες παίζουν περισσότερο μαζί και λίγότερο χώρια κάνει πιο αξιόπιστα τα νούμερα που έχουν όταν είναι ταυτόχρονα στο παρκέ (μεγαλύτερο δείγμα).