Για του λόγου το αληθές, λίγο Stats Li ακόμη.
O πίνακας απεικονίζει όμορφα μία δημοφιλή αρχή του spacing. Κατά κανόνα, ο συνδυασμός των σουτ γύρω από το καλάθι και εκείνων από τις γωνίες του τριπόντου "μιλάει" για τις αποφάσεις των προπονητών σχετικά με την επιθετική κατεύθυνση. Πλην Μακάμπι, η Ζαλγκίρις είναι η ομάδα με τις περισσότερες προσπάθειες στην ρακέτα και τριγύρω, χωρίς μάλιστα να διαθέτει τους γκαρντ-τρυπάνια , όπως είναι οι Τζάκσον-Κόουλ. Από την άλλη, οι Λιθουανοί παίρνουν γενικώς λίγα τρίποντα και βασικά τα λιγότερα στην διοργάνωση πλην ... Μακάμπι. Όμως είναι οι πιο εύστοχοι από όλους, έχοντας προς το παρόν ποσοστό κοντά στο 42%. Διόλου τυχαία , μετά από 14 αγωνιστικές1 είναι η δεύτερη πιο εύστοχη ομάδα της διοργάνωσης μετά την ΤΣΣΚΑ, με 57,3% σε effective Field Goal Percentage, δηλαδή τον δείκτη ευστοχίας που υπολογίζει μαζί τρίποντα και δίποντα σε συνάρτηση με τον αριθμό κατοχών.
Μισό να το ξαναγράψω. Η Ζαλγκίρις σουτάρει λίγα τρίποντα , παίρνει πολλές προσπάθειες γύρω από το καλάθι, είναι η δεύτερη πιο εύστοχη ομάδα της διοργάνωσης και η τέταρτη πιο αποτελεσματική (πόντοι/κατοχή)2. Πώς τα καταφέρνει, δεδομένης και της απουσίας παίκτη μεγάλης κλάσης; H προσοχή στρέφεται στον τρόπο παιχνιδιού, ο οποίος λογικά θα πρέπει να παράγει καλά σουτ και μάλιστα πολύ καλά σουτ.
Σε αυτόν βρίσκει κανείς διάφορα ωραία. Σωστά στημένα πικ εν ρολ με προσεκτικές αποστάσεις , post up του Ουλάνοβας απέναντι σε χαμηλότερα τριάρια και κίνηση, hammer sets με τους σουτέρ να βγαίνουν στις γωνίες μετά από σκριν μακριά από την μπάλα κλπ κλπ. Είναι περίπου μάταιο να αναλύσει κάποιος ένα ολόκληρο playbook, δεν έχει κανένα νόημα. Εκτός εάν...
Εκτός εάν πέσει επάνω σε πανουργίες σαν την παρακάτω, κουφάλα Λιθουανέ προπονητή. Oι πανουργίες αυτές αποτελούν και το αντικείμενο της ανάλυσης που θα διαβάσετε, αν έχετε όρεξη.
Παράδειγμα 1: Κινήσεις σε αλληλουχία
Ο Σάρας έχει φτιάξει ένα σύνολο που στο μισό γήπεδο λειτουργεί πολλές φορές απρόβλεπτα και παγιδεύει τις άμυνες ανάμεσα στην λήψη διαφορετικών αποφάσεων. Οι αμυντικοί βρίσκονται συχνά σε σταυροδρόμια, όπου ο σωστός δρόμος είναι πολύ δύσκολο να καθοριστεί. Επάνω σε "ομπραντοβιτσικές" (sic) δομές, ο Γιασικεβίτσιους είναι ο μάστερ της παραπλάνησης, στήνοντας διάφορα misdirection plays ή καλύτερα εμφανίζοντας ταυτόχρονα δύο διαφορετικές δράσεις στο μισό γήπεδο.
Απαραίτητη υποσημείωση. Το σύνολο το νεόκοπου κόουτς δεν ειναι ούτε το πρώτο, ούτε το τελευταίο που εμφανίζει τακτικές σαν αυτές που θα δείτε. Το κάνει όμως εξαιρετικά και με θαυμαστή συνέπεια. Επιπλέον, και όπως προείπαμε, δεν έχει πληθώρα παικτών που διακρίνονται στην ατομική ενέργεια, για να πάρει εύκολους πόντους. Στην φάση που μόλις είδατε η στιγμή της αλήθειας είναι η εξής.
Λίγο πιο πίσω στον χρόνο, ο Μιλάκνις είχε περάσει από το ίδιο σκριν. Τότε ο Ογκουστιν είχε επιλέξει να μην ακολουθήσει, όμως στην σχεδόν ταυτόχρονη εκτέλεση ενός ακόμη staggered (δυο συνεχόμενα σκριν), κάπου μπλοκάρει και δρα διαφορετικά. Είναι λογικό. Ο Βαζίνσκι πίσω ξέρει τι τον περιμένει. Ή θα καλύψει το roll ή τον Ουλάνοβας. Οι κινήσεις των δύο κοντών (Μιλάκνις και Πάνγκος) είναι απλώς ένα πρόσχημα για να μεταφερθεί το κέντρο λήψης αποφάσεων ολότελα μακριά από εκείνους, κάπου στις παρυφές της ρακέτας και στις πλάτες του παίκτη που αρχικά δεν εμπλεκόταν πουθενά. Ευφυές.
Παράδειγμα 2: Συγχρονισμός σε διαφορετικούς χώρους
Το παραπάνω είναι φυσικά ένα play ειδικών καταστάσεων. Ομως την τέχνη της παραπλάνησης η Ζαλγκίρις την ασκεί σε διάφορες πτυχές του παιχνιδιού της, με τους παίκτες να κινούνται ταυτόχρονα μακριά από την μπάλα, προκειμένου να ανοίξουν χώροι κάπου αλλού και συνήθως κοντά στο καλάθι (θυμηθείτε πως οι Λιθουανοί προτιμούν να εκτελούν από μηδέν εώς τρία μέτρα). Πάμε να δούμε πως την πατάνε οι Αντετοκούνμπο και Σίγκλετον.
Το βασικό πρόβλημα του Θανάση στην παραπάνω φάση, είναι πως δεν πρόκειται για μία textboook πικ εν ρολ επίθεση, με τους παίκτες ακροβολισμένους δεξιά και αριστερά. Σε εκείνη την περίπτωση θα υπήρχαν σαφείς προπονητικές οδηγίες, σχετικές με το αν πρέπει ή όχι να δοθεί βοήθεια στην ρακέτα. Εδώ ο Ουλάνοβας κινείται, και μάλιστα κινείται προς μία θέση στην οποία παίρνει πολύ συχνά την μπάλα για να ποστάρει. Στην δεύτερη εικόνα φαίνεται καθαρά το δίλημμα, το οποίο έχει πάλι μαεστρικά μεταφερθεί σε τελείως άλλο χώρο από εκείνον του πικ εν ρολ. Ο Σίγκλετον την πατάει αλλιώς, καθώς αποτυγχάνει να αναγνωρίσει πως ο Καβαλιάουσκας θα σκρινάρει για τον cutter (spain pnr). O λόγος είναι πως ο προσωπικός του αντίπαλος έχει ξεκινήσει την κίνηση προτού καν γίνει το πρώτο πικ. Οι δράσεις συμβαίνουν όλες την ίδια στιγμή και με συγχρονισμό, έτσι η άμυνα αποπροσανατολιζεται. Ας το δούμε σε γρήγορη κίνηση.
Παράδειγμα 3: "Ισπανική" παραπλάνηση
Αν αυτό που μόλις είδατε είναι κάπου ένα κλασικό σετάκι, απλώς άψογα εκτελεσμένο και με συγχρονισμένες τις κινήσεις σε διαφορετικούς χώρους, πάμε να δούμε και μια πιο "υπουλη" παραλλαγή, όπου ο τρίτος παίκτης του άξονα, ή αν θέλετε ο δεύτερος σκρίνερ λειτουργεί ως δόλωμα με έναν διαφορετικό τρόπο, προκειμένου να επιτευχθεί ένας σκοπός: να αδειάσει η ρακέτα από αμυντικούς. Πρόκειται για μία "ισπανική παραπλάνηση", όπου ο συνωστισμός στο κάθετο άξονα , μοιραία αφήνει χώρους αλλού. Στόχος είναι εκείνοι να μην καλυφθούν. Όταν λυθεί το μπλέξιμο, για κάποιον το πράγμα θα γίνει σαφώς πιο εύκολο. Στο επόμενο play, αυτό που ενδιαφέρει αρχικά είναι οι θέσεις των Παππά και Γκάμπριελ, οι οποίοι σε ένα κλασικό πικ εν ρολ (αν δηλαδή το δίδυμο Ουλάνοβας και Ρίβερς ήταν εξ αρχής κάπου στις 45 μοίρες), θα είχαν ξεκάθαρη άποψη για το αν και το πώς θα δώσουν βοήθεια.
Επίσης, θα ήταν περίπου ξεκάθαρο πως αν ο Ουλάνοβας έδινε το δεύτερο σκριν στο ύψος των βολών για τον χειριστή, ο Ρίβερς θα ήταν επιφορτισμένος με την βοήθεια στο drive μέχρι να ανακάμψει ο Λέκα. Μόνο που εδώ ο Ουλάνοβας τραβήχτηκε στο τρίποντο χωρίς να σκρινάρει για κάνεναν, ο Ρίβερς αντί να αλλάξει τον ακολούθησε και ο Λεκαβίτσιους κατέληξε να κυνηγάει έναν άπιαστο στόχο. Η παραπλάνηση έπιασε, ο Πανγκος πήγε μέχρι το λέι απ, με τον Γκάμπριελ να μην δίνει την παραμικρή βοήθεια (οκ, ήταν στην δυνατή πλευρά) και τον Παππά να αργεί να περιστραφεί.
Θα το δείτε ευθύς αμέσως σε γρήγορη κίνηση για να γίνει πιο κατανοητό, μαζί με ένα σχεδόν πανομοιότυπο fake spain pnr από την crunch time του αγώνα με την Βαλένθια. Στο συγκεκριμένο, την αντίστοιχη κίνηση του Ουλάνοβας κάνει το όπλο μεγάλου βεληνεκούς που λέγεται Αρτούρας Μιλάκνις. Παρατηρήστε πως τόσο η άμυνα του ΠΑΟ, όσο και εκείνη των Ισπανών, αντιδρούν με ακριβώς τον ίδιο τρόπο. Η δυνατή πλευρά μένει καρφωμένη στην θέση της , η αδύνατη αργεί πάρα πολύ να καλύψει το drive και μένει αναποφάσιστη. Και μπορεί οι δυο φάσεις να ολοκληρώνονται διαφορετικά (η πρώτη με drive, η δεύτερη με ελεύθερο τρίποντο), όμως πρακτικά τα παραγόμενα ελεύθερα σουτ είναι επίσης ολόιδια, ένα λέι απ και ένα τρίποντο από την αδύνατη πλευρά. Είναι λες και η Ζαλγκίρις χορογραφεί ταυτόχρονα δύο διαφορετικά μπαλέτα! Η εικόνα μιλάει από μόνη της, καθώς η μεταφορά του κέντρου βάρους των αποφάσεων αφορά πάλι τους "αμυντικούς βοήθειας".
Παράδειγμα 4: Αρτούρας Μιλάκνις
Όπως θα παρατηρούσε μέχρι και ο Μαραβέγιας, σε κάποια από τα παραδείγματα που είδαμε εώς τώρα, οι κινήσεις του Αρτούρας Μιλάκνις διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των plays, καθώς τραβούν προσοχή. Είναι λογικό, καθώς μιλάμε για έναν σουτέρ της τάξεως του 45%, ο οποίος μάλιστα σουτάρει δίποντα μόνο και μόνο για να σπάσει την μονοτονία. Με τον 31χρονο πλάγιο στην σύνθεση. η Ζαλγκίρις δεν εμφανίζει γενικά καλύτερα ποσοστά στα σουτ ενός πεδιάς, όμως η επιθετική της παραγωγή ανά 100 κατοχές παρουσιάζει αύξηση κατά 4 περίπου πόντους, από 99,3 στους 103,6, συμφωνα με στοιχεία του overbasket.com. O Σάρας φροντίζει πολλές φορές να είναι η απειλή του άμεσα ορατή , προκειμένου η αντίπαλη άμυνα να θυσιάσει την προσοχή της σε άλλους χώρους.
Η ιδέα ακούγεται να συγγενεύει κάμποσο με την έννοια της βαρύτητας (gravity), την οποία πολύ διεξοδικά παρουσίασε πρόσφατα ο Ηλίας. Μόνο που εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με κάποια γενικότερη φιλοσοφική προσέγγιση απέναντι στον καθορισμό των αποστάσεων (spacing). H Ζαλγκίρις δεν ενδιαφέρεται τόσο - όπως είδαμε - για μία τύπου "moneyball" κατανομή των προσπαθειών, όσο για την παραγωγή καλών συνθηκών εκτέλεσης. Και προκειμένου να τις πετύχει , προτιμά συχνά να εμφανίζει εναν εν δυνάμει κίνδυνο ως πιθανότερο από άλλους, με τα ατομικά χαρακτηριστικά των παικτών να υποβοηθούν στην αντίληψη περί σπουδαιότητας της στιγμής. Με απλά λόγια : "Ναι, ο Μιλάκνις είναι επικίνδυνος σουτέρ που θα πρέπει γενικά να τον προσέχουμε, αλλά σε αυτή την φάση πρέπει να τον προσέξουμε ακόμη περισσότερο". Enter Τζίτζι Ντατόμε στο παρακάτω παράδειγμα, που αφορά ακόμη ένα ευφάνταστο out of bounds play.
Nαι, για μία ακόμη φορά η προσοχή πέφτει στον παίκτη που καλείται να αμυνθεί αργότερα στο χρόνο επίθεσης, μακριά από τις αρχικές δράσεις, και στις αποφάσεις αυτού. Εδώ συμβαίνουν δύο πράγματα. Πρώτον, ο Μιλάκνις κινείται να πάρει την μπάλα στο τρίποντο, όπως δείχνει το βελάκι. Δεύτερον, εκεί στο "γυρω γύρω όλοι" της ρακέτας (ένας ακόμη συνωστισμός), ο Γιανκούνας δίνει ένα σκριν στον Πάνγκος, προκειμένου εκείνος να κατευθυνθεί προς την γωνία. Ο Ντατόμε , στο αμυντικό σχέδιο του Ζοτς, δεν είναι επιφορτισμένος με προσωπικό μαρκάρισμα, στην τελική αν ο Άρον Ουάιτ πάει προς τα μέσα, ο Βέσελι θα του φάει το λαρύγγι. Παρότι ο Νάναλι ακολουθεί σωστά τον σουτέρ, ο σωσίας του Χάρη Γιαννόπουλου αποτυγχάνει να αναγνωρίσει τον άλλο κίνδυνο και η στιγμιαία βοήθεια του είναι προς την λάθος (τελικά) κατεύθυνση. Ένα ακόμη ελεύθερο σουτ βγαίνει, με τον Μιλάκνις να έχει μπερδέψει τους πάντες. Το βλεπουμε αμέσως σε βίντεο λίγο παρακάτω, μαζί με την πιο όμορφη επίθεση που βρήκα όλες αυτές τις μέρες που μελετάω τους Λιθουανούς.
Εκείνη, σαν ιδανική κορύφωση, περιλαμβάνει τα πάντα. Ηorns διαταξη με τους ψηλούς σε σκριν επιλογής, screen the screener για τον Μιλάκνις (σκρινάρει πρωτα για τον Πάνγκος, μετά δέχεται το σκριν από τον Ουάιτ), hand off στην κορυφή για αλλαγή χειριστή, εκ νέου σκριν επιλογής με ακροβολισμένους τους σουτέρ και flare screen για τον Μιλάκνις. Oι δράσεις είναι ασταμάτητες, ταυτόχρονες, χορογραφημένες, η ρακέτα αδειάζει, η άμυνα δεν μπορεί πλέον να διαχειριστεί την πληθώρα τον πιθανών σεναρίων κινδύνου. Είναι το κερασάκι στην τούρτα, ένα αληθινό επιθετικό αριστούργημα παραπλάνησης. Ιδού.
Τhe Pizza Guy
Στην αρχή του σημειώματος , αναφέρθηκε πως ο Σαρούνας Γιασικεβίτσιους βασίζεται συχνά επάνω σε δομές του Ομπράντοβιτς. Η σχεση των δύο προπονητών είναι άλλωστε εξαιρετική και πολύ ιδιαίτερη, όπως παραδέχτηκε πρόσφατα ο Ζοτς, ο οποίος απέδωσε την εικόνα της Ζαλγκίρις αποκλειστικά στον πρώην παίκτη του. "Παίζουν σαν ομάδα και όλα αυτά είναι εξαιτίας του Σάρας". H επιρροή του πολυνίκη προπονητή στον Γιασικεβίτσιους είναι εμφανής, παρόλα αυτά σε όσα είδατε ως τώρα υπάρχει και λίγο από ... Πίνι Γκέρσον. Η σχέση δεν θα μου ήταν φανερή, το ομολογώ, μέχρι που πήρα την άποψη του δημοσιογράφου Γιώργου Συρίγου, ο οποίος με προέτρεψε να επισκεφτώ ξανά μερικά από τα κόλπα του Πίνχας, εκτός εκείνων με τις πίτσες στον Ολυμπιακό.
To 2005, η Μακάμπι των Σάρας, Μπαστόν, Βούιτσιτς και Πάρκερ έφτασε στο φάιναλ φορ της Μόσχας σκοράροντας 92,2 πόντους ανά παιχνίδι (!) και κερδίζοντας τους αντιπάλους της με μέσο όρο περίπου 15 πόντους. Οι απίστευτες επιδόσεις της δεν βασίστηκαν στο μπάσκετ μισού γηπέδου, αλλά στο τρέξιμο, στο ταλέντο και στην έμπνευση δύο πλέι μέικερ. Του Γιασικεβίτσιους και του Κροάτη συμπαίκτη του μέσα στην ρακέτα. Οι συνεργασίες τους μπέρδευαν πολύ συχνά τις αντίπαλες άμυνες, με τρόπο παραπλήσιο με αυτόν που είδατε. Κλείνουμε λοιπόν με ένα ρετρό giph-άκι από τον ημιτελικό του 2005 στη Μόσχα και έχουμε τα μάτια μας στον Φραγκίσκο Αλβέρτη, προσπαθώντας να σκεφτούμε για ποιον λόγο δεν προσπάθησε καλά καλά να δώσει βοήθεια, την ώρα που ο ίδιος ο Σάρας κατεύθυνε μια θαυμάσια επίθεση.
Κάμποσο αργότερα, ως προπονητής πια της Ζαλγκίρις, ο Σαρούνας Γιασικεβίτσιους απέδωσε την επιτυχία της Μακάμπι στην δυνατότητα που είχε το σύνολο να βρίσκει playmaking και από άλλες θέσεις, για την ακρίβεια όλες3. Γρίφο μεγαλύτερο από αυτόν δύσκολα βρίσκει κανείς. Και παρότι θαυμαστής του Ομπράντοβιτς, στα λεγόμενα του διαφαίνεται επίσης η έξτρα επιρροή. "Κάποιοι προπονητές σε αφήνουν να αποφασίσεις τα plays για εκείνους και να τρέξεις την ομάδα. [...] . Τώρα, σαν προπονητής καταλαβαίνω ότι είμαι νέος και χρειάζομαι εμπειρία. Κάποιοι παίκτες με προκαλούν σε ο,τι αφορά την τακτική. Αυτό είναι πάντα καλό. [..] Πολλές φορές, το να αφήσεις έναν παίκτη να γίνει ο προπονητής σου στο γήπεδο έχει να κάνει κυρίως με προσαρμογή". Xμ... κάτι γίνεται εδώ. Τι θα μας παρουσίαζε άραγε ο Λιθουανός προπονητής, εάν συνδύαζε τα ευφάνταστα plays του μαζί με περισσότερο ατομικό ταλέντο; Ίσως είμαστε ακόμη στην αρχή και να έχουμε και εμείς παραπλανηθεί.
Σημείωση
1. Στην ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν στατιστικά από τις 14 πρώτες αγωνιστικές. Δεν συμπεριλαμβάνεται η 15η.
2. Για μία ακόμη φορά, πολύτιμη είναι η στατιστική βοήθεια που μας προσφέρει ο Αντρέας Χριστοφόρου στο badbasket.gr
3. Τις δηλώσεις αυτές τις βρήκα στο παρακάτω βίντεο
.
