Θέλω να κατοχυρώσω τον όρο, παρεμπιπτόντως. "Τρίτος άνθρωπος" δεν σημαίνει τρίτος καλύτερος παίκτης, τρίτος σκόρερ ή τρίτος σε κάποια άλλη στατιστική κατηγορία. (Θα ήθελα να) σημαίνει εκείνον που μπορεί να είναι η τρίτη λύση σε οποιοδήποτε παιχνίδι, σταθερά, κι ας έχουν οι άλλοι σκαμπανεβάσματα γενικώς. Ας είναι δηλαδή αυτός, που όταν γυρνάμε πίσω τον χρόνο, μοιάζει πολύ δύσκολο να φανταστούμε την πορεία του συνόλου να κουβαλά τα ίδια αποτελέσματα εν τη απουσία του.

Πράγματι, αν δεν ήταν ο Γκριγκόνις, ο Παναθηναϊκός θα είχε χάσει από τον Κολοσσό και θα έπαιζε το πλεονέκτημα έδρας στο ελληνικό πρωτάθλημα σε ένα ξεκούδουνο ντέρμπι με τον Ολυμπιακό. Επίσης, θα ετοιμαζόταν για τα πλέι οφ της Ευρωλίγκα από θέση μειονεκτήματος, με πιθανούς αντιπάλους τη Μονακό, τον Ολυμπιακό και τη Μπαρτσελόνα. Τώρα, αν δεν συμβεί κάτι πρωτόγνωρο, οι πράσινοι θα υποδεχτούν πιθανώς τη Μακάμπι για τρία από τα πέντε παιχνίδια των προημιτελικών - η οποία Μακάμπι θυμίζω ότι παίζει σε άδεια αρένα στο Βελιγράδι.

Οι φάσεις που ορίζουν τη σεζόν του πολύτιμου φόργουορντ λοιπόν, αξιολογούνται ως η μία πιο ξεχωριστή από την άλλη. Και άντε, να αφήσω στην άκρη το τρίποντο στη Ρόδο, αφού ο Παναθηναϊκός δεν θα κινδύνευε ποτέ, αν ο Αταμάν δεν είχε εξ αρχής πρόθεση να μειώσει τα λεπτά των πιο καταπονημένων μονάδων του. Οι άλλες δύο φάσεις όμως, δεν γίνεται να μην καταλαμβάνουν περίοπτη θέση στο φετινό "αλμπουμ¨του τριφυλλιού, όταν με το καλό αυτό συμπληρωθεί με μία συμμετοχή σε φάιναλ φορ ή με κάτι ακόμη μεγαλύτερο με το πέρας της σεζόν.

Θυμίζω την δεύτερη, σε χρονολογική σειρά.

Μιλάμε για καταπληκτικο στιγμιότυπο. Πρόκειται για ό,τι ακριβώς οφείλει να κάνει ένας spot shooter σε τέτοιο κρίσιμο σημείο, να πάει δηλαδή για το επιθετικό ριμπάουντ. Η ομάδα του καίγεται, χρειάζεται καλάθι οπωσδήποτε και αλήθεια, δεν θα σκέφτονταν όλοι έτσι. Aν θυμάστε μάλιστα, ο Γκριγκόνις στην αμέσως προηγούμενη επιθετική φάση είχε αστοχήσει σε τρίποντο (στην ισοπαλία), που θα έδινε καθαρό προβάδισμα. Όχι μόνο δεν αποθαρρύνθηκε, αλλά επέστρεψε, προκειμένου να βάλει το τελευταίο λιθαράκι σε μία προσωπική εμφάνιση απολύτως πλήρη, με ένα ακόμη σημαντικό σουτ στην τέταρτη περίοδο.

Ο Αταμάν έχει αναφερθεί στον Γκριγκόνις με το καλύτερο δυνατό κοπλιμέντο, που δείχνει πόσο σημαντικός θεωρείται στο σύστημά του. Στο ματς με τη Ζαλγκίρις το Φεβρουάριο, τον παρομοίασε με τον Κρούνοσλαβ Σιμόν.

"Όταν παρακολούθησα τα παιχνίδια του από την περασμένη σεζόν, διέκρινα ότι αν αλλάξω το ρόλο του, να τον κρατήσω περισσότερο στη θέση “3” όπως χρησιμοποιούσα τον Σιμόν στην Εφές σε αυτή τη θέση, προσαρμόζεται πολύ καλά και τώρα είναι ένα από τους παίκτες-κλειδιά μας σε αυτήν την επιτυχημένη σεζόν που έχουμε. Χαίρομαι που κάνει αυτά που του έχω ζητήσει. Έχει ποιότητα, μπορεί να σουτάρει να κάνει pick n roll. Είναι έξυπνος παίκτης και στην άμυνα."

Τον θυμάστε τον Σιμόν, δεν χρειάζεται να σας φρεσκάρω τη μνήμη. Η μπάλα έφτανε στα χέρια του περιστασιακά, όταν δεν γινόταν να εκτελέσουν οι δύο γκαρντ της πεντάδας, αλλά αν ο Αταμάν διέκρινε πως ήταν στη μέρα του, τότε δεν είχε κανένα πρόβλημα να πάρει ο Κροάτης συνεχόμενες επιθέσεις. Υπό αυτή τη χρήση,  έμεινε στην Εφές για χρόνια και έδινε διαρκώς στις πεντάδες της εξτρα spacing και ποιοτικές δυνατότητες. Πού και πού μάλιστα, αν όπως είπαμε δεν μπορούσαν οι άλλοι, καθάριζε παιχνίδια ο ίδιος. Το μεγαλύτερο του σουτ μάλιστα, άνοιξε τον δρόμο για τον πρώτο από τους δύο ευρωπαϊκούς τίτλους των Τούρκων το 2021.

Ήταν το game 5 των playoffs απέναντι στη Ρεάλ. Το σκορ ήταν ισόπαλο και απέμεναν περίπου 45 δευτερόλεπτα. Ο Μίτσιτς προσπάθησε, αλλά δεν μπορούσε, ο Λάρκιν είχε επάνω του μαρκάρισμα στη δυνατή πλευρά. Όμως ο Κροάτης μπορούσε και επιπλέον είχε απέναντι του τον σχετικά πιο αδύναμο αμυντικό των αντιπάλων, Σέρχιο Γιουλ. Άσχετα με αυτό, βέβαια, η προσπάθεια ήταν δύσκολη έτσι κι αλλιώς.

Μπουμ!

Αντίστοιχα, δεν ξέρω αν διαχρονικά η αξία του τριπόντου του Γκριγκόνις στο πριγκηπάτο, απέναντι στη Μονακό, αποκτήσει ανάλογο στάτους. Δεν θα είναι εύκολο, καθώς ο Παναθηναϊκός κάθε άλλο παρά φαβορί είναι για τη φετινή Ευρωλίγκα, παρόλα αυτά αυτό το σουτ ήδη έχει αποτελέσει εφαλτήριο για τη μετέπειτα εξαιρετική πορεία των πρασίνων μέχρι τη δεύτερη θέση (αν δεν χάσουν από την Άλμπα εννοείται). Τους έδωσε την ισοβαθμία με τους Μοναγέσκους, "ισοφάρισε" τις ήττες από τον Ολυμπιακό και φυσικά εμφύσησε την πίστη στο σύνολο ότι μπορεί να τους κερδίσει όλους παντού.

Παρατηρήστε. Οι άλλοι δεν μπορούσαν. Oι Σλούκας και Ναν ήταν εγκλωβισμένοι. Ο Οκόμπο φοβήθηκε στιγμιαία το cut του πρώτου, ο Γκριγκόνις πήγε ακριβώς εκεί που έπρεπε, ώστε να βρεθεί στο οπτικό πεδίο του Μήτογλου. Και φυσικά, μπορούσε.

Όταν ήταν στη Ζαλγκίρις, έπαιζε ως shooting guard και οι πρωτουβουλίες που του δίνονταν ήταν εκείνες του πρώτου βιολιού. Τη σεζόν 2020-21 πετύχαινε 13,4 πόντους με 45% στα τρίποντα, σε 27+ λεπτά συμμετοχής. Σε εκείνο το στάδιο της καριέρας του, κυριαρχούσε  στο παιχνίδι και πετύχαινε δύσκολα καλάθια, που χρειάζονται θράσος και κρύο αίμα. Στην ΤΣΣΚΑ, λόγω και κάποιων τραυματισμών, πισωγύρισε, αλλά όταν έχεις μάθει να παίρνεις επάνω σου ευθύνες, δεν ξεχνάς αυτές τις περιστάσεις. Ο Γουίλιαμς-Γκος του Ολυμπιακού αποτελεί ένα ακόμη χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η Παρτίζαν του εμπιστευόταν τις τελευταίες κατοχές, η Ρεάλ όχι και τόσο, αλλά φέτος στον Ολυμπιακό δεν κωλώνει πουθενά. Το πρόβλημα του είναι άλλο: Δεν έχει ρυθμό, λόγω των πολλών μικρών τραυματισμών.

Το κυριότερο με την ανάληψη των ευθυνών, βέβαια, είναι ότι τη γνωρίζουν και οι αντίπαλοι. Κανένα scouting report δεν μπορεί να αγνοήσει πως ο Λιθουανός θα πάρει χωρίς δισταγμό όσα σουτ του δοθούν και επίσης πως σουτάρει με splits 58-44-90. Αυτό το 58 στα δίποντα δε, είναι επειδή βάζει τη μπάλα κάτω σαν "κανονικό" γκαρντ, στήονοντας picks και ξεγελώντας τα close outs. Όταν λοιπόν υπάρχει ένας τέτοιος πλάγιος για 27 ολόκληρα λεπτά ανά αγώνα στο παρκέ (όσα και στη Ζαλγκίρις τότε), αντιλαμβάνεστε πως συνολικά οι χώροι για τους υπόλοιπους είναι περισσότεροι και το κάθετο παιχνίδι ολοκληρώνεται ευκολότερα.

Πράγματι, τα νούμερα δείχνουν πως με τον Γκριγκόνις στη σύνθεση, η επίθεση του Παναθηναϊκού είναι καλύτερη κατά 6+ πόντους ανά 100 κατοχές. Μάλιστα η συνολική επιρροή του μοιάζει μεγαλύτερη από εκείνη του Σλούκα, του Λεσόρ ή του Ναν. Στο hack-a-stat βρίσκω το εξής ωραίο: Ανάμεσα στους παίκτες που συμμετέχουν ενεργά στο rotation της Ευρωλίγκα (δηλαδή όχι Μαντζούκα, Σαμοντούροφ, Μωραϊτη), εκείνος με τον οποίον το net rating της ομάδας παρουσιάζει τις μεγαλύτερες διαφοροποιήσεις, ανάλογα με το αν αγωνίζεται ή όχι, είναι ο .... ταμ ταραμ τα τα ταμ ... Γκραντ. Anti-climactic, το ξέρω, αλλά δεύτερος έρχεται όντως ο Γκριγκόνις, του οποίου (ξαναθυμίζω) ο χρόνος είναι λίγο κάτω από τα 28 λεπτά. Δεν πρόκειται δηλαδή για έναν x factor του πάγκου, που μπαίνει μέσα για να αλλάξει τη ροή. Πρόκειται για έναν παίκτη των 10+ πόντων, που δίνει στον Αταμάν ό,τι ακριβώς χρειάζεται, προκειμένου να εξασφαλίζει την σωστή διάταξη για το αγαπημένο του spread pick n roll, σε διάρκεια.

Το δικό μου πρόβλημα με τον Γκριγκόνις είναι πως είμαι Ολυμπιακός. Θυμάμαι να αναφέρεται το όνομά του ως πιθανή μετεγγραφή το προπέρσινο καλοκαίρι, θυμάμαι και τις μαλακίες του Ράντονιτς, που παραλίγο να τον αφήσουν ελεύθερο και σκέφτομαι πόσο κοντά (μπορεί και να) ήμασταν από το να γλιτώσουμε τον Μπραζντέικις. Τέλος πάντων... Ο Παναθηναϊκός τώρα ωφελείται της διορατικότητας ή της τύχης του (δεν ξέρω τι από τα δύο) και πλέον έχει και τις εγγυήσεις πως ο παίκτης θα μείνει στον κορμό του για ακόμη τρία χρόνια, στην άκρως παραγωγική ηλικία των 29-32. Nα σημειώσω εδώ πως ο Σιμόν έμεινε στην Εφές για πέντε σεζόν όλες κι όλες και πως πριν ενάμιση χρόνο η φανέλα του ανέβηκε στην οροφή του Σινάν Ερντέμ. H Eφές με τον Παναθηναϊκό δεν αποτελούν ίδια μεγέθη και μάλλον δεν θα συμβεί κάτι ανάλογο με τον Γκριγκόνις. Από την άλλη, ο εξαιρετικός Μάριους έχει πλέον όλα τα φόντα, ώστε να περάσει για τα καλά στις φωτεινές σελίδες της ιστορίες του συλλόγου. Αν δεν ήταν εκείνος, άλλωστε, τώρα η ομάδα του θα μετρούσε -2 στο ισοζύγιο της βαθμολογίας.