Εχω μια λατρεία στις εξαιρέσεις, διότι περιέχουν μια ρήξη. Οι τέσσερις από τους πέντε πρώτους έχουν κανονικοποιήσει το τρίποντο, και ας μην παίζουν με τον ίδιο τρόπο. Οι Dubs π.χ. βρίσκουν τα μακρινά σουτ μέσα από off ball συνεργασίες, την ώρα που στους Ρόκετς τα πάντα ξεκινούν από τον Χάρντεν και το πικ εν ρολ. Οι Σπερς αντίθετα, έχουν διατηρήσει το κλασικό παιχνίδι συνεργασιών και την ισορροπία εκτέλεσης από όλα τα σημεία του γηπέδου, παίζουν σε χαμηλούς ρυθμούς, σουτάρουν από την μέση απόσταση, και δίνουν τεράστιο βάρος στην άμυνα τους, μην διστάζοντας να αγωνιστούν και με συνθέσεις δίδυμων πύργων. Την ίδια στιγμή που διάφορα σύνολα "εξελίσσονται" προς ένα μπάσκετ που κοιτάζει το καλάθι από απόσταση και με πρόσωπο, εκείνοι το κοιτάζουν από παντού και πολλές φορές του γυρνάνε την πλάτη. Και μέσα από αυτή την συνταγή κερδίζουν και ξανακερδίζουν, όντας εξίσου αποτελεσματικοί με τους υπόλοιπους ανταγωνιστές τους για τον τίτλο. Αυτή την στιγμή είναι πέμπτοι σε offensive rating και πρώτοι σε defensive, πράγμα που μέσες άκρες σημαίνει ότι έχουν την πέμπτη καλύτερη επίθεση και την καλύτερη άμυνα του πρωταθλήματος. Καθόλου άσχημα.

Για να δούμε λίγο προσεκτικότερα τι τους κάνει ξεχωριστούς, με την στατιστική βοήθεια του ΝΒΑ.com.

Shot selection

Πρώτα απ'ολα , είπαμε, σουτάρουν σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους πολύ λιγότερα τρίποντα, μόλις 22,8 ανά παιχνίδι. Οι Ρόκετς επιχειρούν 40! Πίσω από την γραμμή, οι Σπερς είναι παρόλα αυτά οι καλύτεροι σε όλο το ΝΒΑ, με ποσοστό ευστοχίας 39,3%, νούμερο το οποίο είναι πολύ κοντά στο ιστορικό τους ρεκόρ της περιόδου 13-14. Εκείνη η ομάδα έπαιξε πιθανώς και το πιο όμορφα χορογραφημένο μπάσκετ που έχω δει ποτέ. Η τωρινή δεν την φτάνει σε ομορφιά, αλλά διατηρεί το χαρακτηριστικό της αποτελεσματικότητας από απόσταση. Ο Πόποβιτς προφανώς αντιλαμβάνεται την σημασία του τριπόντου, όμως κυρίως ψάχνει το καλό σουτ , από όπου κι αν προέρχεται. Ίσως έτσι και να εξηγούνται και τα πολλά σουτ από μέση απόσταση, από τα οποία προέρχεται και το 20% των πόντων της ομάδας. Στο άλλο άκρο βρίσκεται πάλι το Χιούστον, με μόλις 4% της παραγωγής των παικτών του Ντ'αντόνι να προέρχεται από αντίστοιχες προσπάθειες. Αλλοι κόσμοι. Ας δούμε σε πινακάκι κάποιες διαφορές σε σχέση με τον άμεσο ανταγωνισμό, οι οποίες αφορούν τις επιλογές στο επιθετικό παιχνίδι.

Η πέμπτη καλύτερη επίθεση της λίγκας συμπεριφέρεται διαφορετικά, απο ο,τι εκείνες των υπόλοιπων πρωτοπόρων. Οι Ρόκετς βαδίζουν με ακριβώς αντίθετη φιλοσοφία, έχοντας ελαχιστοποιήσει το παιχνίδι με πλάτη και τα δίποντα από την μέση απόσταση, με τους υπόλοιπους να βρίσκονται γενικά κοντύτερα στην Νταντονική (sic) θεώρηση, παρά σε εκείνη του Ποπ. Στην πράξη οι διαφορές στον τρόπο παιχνιδιού δεν κάνουν τα σύνολα ίδια, όμως και πάλι οι Σπερς ξεχωρίζουν πολύ σε σχέση με τους υπόλοιπους. Αρκεί εξάλλου και μια ματιά στα παιχνίδια, όπου κανείς μπορεί να εύκολα να διαπιστώσει τις διαφορές, οι οποίες εν πολλοίς απορρέουν και από το γεγονός ότι στο Σαν Αντόνιο δεν κατοικεί κάποιος τρομερός περιφερειακός scoring guard.

Η απουσία του γκαρντ - σκόρερ

Η παρουσία ενός τέτοιου παικτη στα ρόστερ των κορυφαίων ομάδων, συμπεριλαμβανομένων και των επίσης αποτελεσματικών Ράπτορς, έχει γίνει κανόνας. Ακόμη και στο Κλίβελαντ, όπου πρώτος σε χρήση είναι ο Τζέιμς, ο Κάιρι Ιρβινγκ είναι πιθανώς εξίσου κομβικός στην επίθεση, παίρνοντας μάλιστα επάνω του πολλές προσπάθειες στην crunch time. Στους Σπερς αντίθετα, η σταδιακή πτώση του Τόνι Πάρκερ έχει μοιράσει τον χρόνο συμμετοχής ανάμεσα σε εκείνον και τον Μιλς, και έχει αναδείξει τις κρυμμένες επιθετικές αρετές του τρομερού Κουάι Λεόναρντ, ενός παίκτη που όσο παίζει με την μπάλα στα χέρια θα μοιράσει τις προσπάθειες του σε όλα τα σημεία του γηπέδου. Ο Λέοναρντ, ωστόσο, δεν βγάζει πολλες ασίστ βάσει του usage rate του (31%). Αντίθετα, τα καθήκοντα στην πάσα επιμερίζονται εξίσου σε όλους, ένα μοντέλο στο οποίο πλησιάζουν περισσότερο οι -εξαιρετικοί στην κυκλοφορία - Ουοριορς και λιγότερο οι υπολοιποι. Οι πρωτοπόροι του ΝΒΑ παρόλα αυτά, επωφελούνται σαφώς από την παρουσία του Κάρι. Στους Σπερς οι Πάρκερ και Μιλς λειτουργούν περισσότερο ως δημιουργοί, με την αναχρονιστική έννοια του όρου.

Το σχέδιο του Πόποβιτς δεν πολυενοχλείται από τέτοια. Ο σούπερ κόουτς των Σπιρουνιών έχει δώσει στον σταρ του τις ελευθερίες που χρειάζονται σε κάθε αντίστοιχο παίκτη, επιτρέποντας του να φτιάχνει τις φάσεις μόνος του (53,6% των καλαθιών του Λεοναρντ είναι απόλυτα προσωπικά) , και απο εκεί και πέρα συνεχίζει να τρέχει την επίθεση κίνησης που χαρακτηρίζει τα τελευταία χρόνια τα σπιρούνια. Ο Πάρκερ δεν μπορεί να κάνει αυτά τα απίθανα loops που έκανε παλαιότερα , ούτε να ξεμαρκαριστεί ανά πάσα στιγμή, αλλά πλέον δεν είμαστε στην εποχή Ντάνκαν. Οι Σπερς έχουν κι εκείνοι εξελιχθεί με τον δικό τους τρόπο, και έχουν πλέον μοιράσει το παιχνίδι τους αλλιώς. Το ποιος θα είναι ο βασικός χειριστής δεν είναι πια τοσο βασικό, όσο όταν ο Γάλλος ήταν στα ντουζένια του. Τώρα το σημείο εκκίνησης μπορεί να είναι οποιοδήποτε: ο Ολντριτζ, ο Λέοναρντ, κάποιος από τους γκαρντ. Το αξιοσημείωτο είναι πως ενεργά μέλη του ρόστερ είναι επιπλέον δύο παίκτες που τα προηγούμενα χρόνια δεν ήταν είδος που ευδοκιμούσε στην έρημο.

Οι Ντουέιν Ντέντμον και Τζόναθαν Σίμονς προσφέρουν την απαραίτητη αθλητικότητα κάτω από το καλάθι και στο πλάι, ώστε να βγαίνουν καποιοι σωστοί αιφνιδιασμοί και να υπάρχουν δύο επιπλέον παίκτες στα τελειώματα μετά από ασίστ, ρόλος στον οποίο περιορίζονται μέχρι στιγμής. H δικη τους προώθηση στο rotation είναι ίσως και ο τρόπος του Πόποβιτς να κλείσει το μάτι στις σύγχρονες τάσεις , και να αναπληρώσει την απουσία του σούπερ γκαρντ με πειθαρχία και ομαδικότητα, ειδικά στον τομέα της άμυνας.

Η άμυνα λοιπόν...

Τρεις εκ των κορυφαίων πέντε ομάδων της λίγκας εμφανίζονται σχετικά χαμηλά στον τομέα της αμυντικής αποτελεσματικότητας. Οι Ρόκετς είναι στην 15η θέση, οι Σέλτικς στην 16η - αν και σχετικά βελτιωμένοι - , οι Καβς στην 22η. Παρόλα αυτά, αυτό που κάνει τους Σπερς να ξεχωρίζουν στον τομέα, δεν είναι τόσο η έμφαση στην άμυνα και η κορυφαία επίδοση, όσο ο τρόπος. Κορυφαία άμυνα έχουν άλλωστε και οι Ουόριορς, οι τακτικές των οποίων (death lineup κλπ) γυρίζουν κυρίως γύρω από τις πρωτοφανείς δυνατότητες του Ντρέιμοντ Γκριν. Χωρίς τον Γκριν, ο Κερ θα είχε πολύ πιο δύσκολο έργο. Αντίθετα ο Πόποβιτς, παρά την ύπαρξη ενός αμυντικού πολυεργαλείου όπως ο Λέοναρντ, στηρίζεται κυρίως στην εκμάθηση της σωστής αμυντικής θέσης και της αμυντικής απόφασης, έχοντας να αντιμετωπίσει κατ'αρχήν δύο βασικά προβλήματα:

• Πρώτον, το γεγονός ότι οι αμυντικές επιδόσεις των Σπερς είναι χειρότερες με τον Λεοναρντ στο παρκέ από ο,τι είναι με εκείνον στον πάγκο, κάτι που λιγότερο καταρτισμένοι αναλυτές από εμένα το έχουν αποδώσει σε επιθετικές τακτικής αποφυγής του. Οι επιθέσεις απλώς αποφεύγουν να παίζουν πάνω του, με τους προσωπικούς του αντιπάλους να ακροβολίζονται πολλές φορές στις γωνίες, επιδιώκοντας να εκμεταλλευτούν τις αδυναμίες των υπολοίπων. Πράγμα που μας φέρνει στο...
• Δεύτερον. Στο ρόστερ υπάρχουν μερικοί κακοί αμυντικοι (Γκασόλ, Πάρκερ), οι οποίοι παρόλα αυτά παίζουν πολλά λεπτά, και μάλιστα - για να είμαστε ακριβείς - παίζουν πολλά λεπτά μαζί. 

Για να ξεπεραστούν αυτά, η αμυντική πειθαρχία και οι συνεργασίες έρχονται σε πρώτο πλάνο, ώστε να επιτευχθούν σωστές αποφάσεις και θέσεις. Για να καταλάβω πώς ακριβώς λειτουργούν οι Τεξανοί, ανέτρεξα σε παιχνίδια απέναντι σε δύο από τις ανταγωνίστριες ομάδες που παίζουν διαφορετικά: τους "αντιθετους" Ρόκετς και τους επίσης "τρίποντους" Καβς. Απέναντι στους πρώτους οι Σπερς έχουν φέτος ρεκόρ 3-1, κρατώντας τους κατά μ.ο. 12,5 πόντους κάτω από την επιθετική τους παραγωγή, ενώ την παρέα του Λεμπρόν την κέρδισαν στην έδρα της μετά από παράταση. Το κύριο εύρημα ήταν το παρακάτω, και παρακαλώ εμπιστευθείτε το ότι τα παραδείγματα δεν είναι μεμωνομένα, αλλά πλήρως αντιπροσωπευτικά.

O Πόποβιτς αντιλαμβάνεται ποιους θα έχει ως κύριους αντίπαλους αργότερα στην σεζόν, και φαίνεται πως το πλάνο του είναι να απαγορέψει όσο γίνεται το μακρινό σουτ. Οι Σπερς προτιμούν να ελέγχουν διακριτικά τον χειριστή και να τοποθετούνται μέσα από την γραμμή του τριπόντου, σε τέτοια θέση ώστε οι αποστάσεις στα close out να μην είναι μεγάλες. Η βοήθεια επάνω στο drive θα έρθει πολύ σπάνια, και μόνο εάν αυτό είναι επειγόντως απαραίτητο. Η πρώτη και βασική στόχευση είναι να μην δοθεί ελεύθερο περιφερειακό σουτ, και για να συμβεί αυτό χρειάζεται απόλυτη γεωμετρία. Κάπως έτσι, περνάμε στο δεύτερο, ολόιδιο παράδειγμα, στο οποίο όμως θα σταθούμε σε κάτι λίγο διαφορετικό.

 Όπως και στην πρώτη εικόνα, έτσι και εδώ φαίνεται πως ο προπονητής εκμεταλλεύεται όσο περισσότερο γίνεται τα σημάδια που του προσφέρει το γήπεδο. Οι παίκτες της αδύνατης πλευράς είναι τοθετημένοι με απόλυτη ακρίβεια επάνω στα όρια της ρακέτας στο χαμηλό ποστ, με τον καλό αμυντικό Γκριν να ελέγχει την κορυφή. Τίποτε δεν είναι τυχαίο, και η ομοιότητα των δυο (και τόσων άλλων) εικόνων το πιστοποιεί. Οι προκλήσεις είναι σίγουρα περισσότερες όταν ο αντίπαλος δεν στοχεύσει τον Όλντριτζ, αλλά έναν εκ των Λι - Γκασόλ, αλλά τότε ο Πόποβιτς έχει την επιλογή να βάλει τον Ντέντμον ή να πάει σε πιο χαμηλό σχήμα, και να ποντάρει στο ότι οι αμυντικές συνεργασίες και τοποθετήσεις θα είναι δουλεμένες και πάλι στην εντέλεια. Συγκεντρώνοντας όσο μεγαλύτερο δείγμα μπορoούσα, κατέληξα ότι το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα αυτής της συνέπειας είναι η τελευταία επίθεση των Ρόκετς , στο προχθεσινό νικηφόρο 112 - 110. Σταματώντας την εικόνα λίγο πριν την τάπα του Λέοναρντ στον Χαρντεν, παρατηρεί κανείς ότι το μέγεθος της στιγμής δεν φέρνει κάτι διαφορετικό. Οι σουτέρ είναι όλοι μαρκαρισμένοι. Κέρδισε μας μόνος σου.

Σαφώς οι Ουόριος θα φέρουν αυτή την τακτική αντιμέτωπη με τις αδυναμίες της, καθώς βασίζονται πολύ περισσότερο από τους Καβς ή τους Ρόκετς σε κινήσεις μακριά από την μπάλα και σε  base line/back cuts , cross screens κλπ κλπ. Στο ένα και μοναδικό παιχνίδι που έπαιξαν οι δύο ομάδες μεταξύ τους, οι Σπερς κέρδισαν βασικά μέσα από την επίθεση. Η ουσία όμως παραμένει πως για φέτος το Σαν Αντόνιο έχει επιλέξει να λύσει το λεγόμενο "math problem" , μεταφέροντας την έμφαση στο σταμάτημα του τριπόντου. Τα πλέι οφ ίσως μάλιστα αποδειχθούν ακόμη μεγαλύτερος σύμμαχος στην τακτική. Εκεί οι αντίπαλοι δεν θα βγάλουν έτσι εύκολα τους σταρ τους από την επιθετική εξίσωση, μόνο και μόνο για να ξεφορτωθούν τον Λέοναρντ.

Παρατηρήσεις

Το μπασκετ των Σπιρουνιών είναι διαφορετικό. Η ομαδική συνεργασία στην άμυνα και η εύρεση του καλού σουτ στην επίθεση ανεξαρτήτως απόστασης είναι, εντελώς γενικευμένα, τα κύρια ζητούμενα. Ο Πόποβιτς όμως, όσο και αν ο ίδιος δεν το παραδέχεται, λογικά ξέρει πολύ καλά πως το σύνολο του διαπρέπει επειδή εκτελεί τα πάντα σχεδόν στην εντέλεια. Αλλες ομάδες με αντίστοιχη κατανομή στα σουτ και αντίστοιχη έμφαση σε αμυντικό δόγμα διάγουν μέτριες πορείες. Ο πανέξυπνος προπονητής , εξάλλου, έχει εντελώς σιωπηλά ανατρέψει τα ίδια τα δικά του (περυσινά) σχέδια. Οι Σπερς φέτος ποστάρουν σαφώς λιγότερο, και έχουν περάσει τον Όλντριτζ σε δεύτερο ρόλο. Γυρνάνε μεν την πλάτη στο καλάθι, αλλά και εκείνοι το κοιτούν κατάφατσα πολύ περισσότερο.

Απλώς αρνούνται ακόμη να παραδοθούν, και ελπίζω να μην το κάνουν. Καθώς το μπασκετ φαίνεται να αλλαζει σε κάποιους τομείς ομογενοποιημένα, ξαφνικά οι "πατροπαράδοτοι" Τεξανοί του δίνουν χρώμα με τον πιο αναπάντεχο τρόπο. Eπιμένουν να βαδίζουν επάνω στο δικό τους μονοπάτι, αγνοώντας επειδικτικά την βαρετή προβλεψιμότητα της στατιστικής. Οι Σαν Αντόνιο Σπερς είναι η πιο συναρπαστική ομάδα του ΝΒΑ.