Ήταν φυσικά ένα ρητορικό κόλπο προς μία όμορφη κατακλείδα, εν αναμονή της συνέχειας. Στον ορίζοντα ενός υγιούς αθλητή 19 ετών το τέλος ούτε καν που αχνοφαίνεται και ειδικά την περίοδο 2015-2016 και για την περίπτωση του Σάτναμ Σινγκ, τέτοια διορατικότητα κινούταν στην σφαίρα του απίθανου. Ο Σάτναμ βλέπετε, προοριζόταν να γίνει (και ίσως είναι) το golden boy του Ινδικού μπάσκετ, περίπου με τον τρόπο που ο Γκάλης αναφέρεται ως σημείο αναφοράς στην εξέλιξη του σπορ στη χώρα μας ή οι Σρεμπφ και Γιάο σε Γερμανία και Κίνα, έχοντας μάλιστα πατήσει και με τα δυο πόδια στο κλασικό σενάριο της συναρπαστικής ανέλιξης από την "ανωνυμία" στην απόλυτη αναγνωρισιμότητα. Η πορεία του έχει πολλά από τα στοιχεία που συναντάμε κοινά σε άλλες πορείες, όπως εκείνη του Γιάννη Αντετοκούνμπο: Ένα καλά κρυμμένο ταλέντο σε μία ακόμη καλύτερα κρυμμένη συνοικία, μερικοί επίμονοι χρυσοθήρες, κάποια ανοιχτά μυαλά, σωροί από σκισμένα παπούτσια, προπονητές που μοιάζουν με τον J.K. Simmons, ανηφόρες, κατηφόρες, στροφές και ευθείες. Κλείνεις τα μάτια και το βλέπεις πεντάκάθαρα και ω τι θαύμα, συνήθως βλέπεις μέχρι και ... το τέλος.
Mε μια διαφορά. Την φανταστική ιστορία του Σάτναμ Σινγκ σταμάτησαν να την διηγούνται. Για αυτό θα την πούμε άλλη μία φορά από εδώ, πριν πάμε παρακάτω.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Κεφάλαιο 1: Η επανάληψη της ιστορίας του Σάτναμ Σινγκ1
Πρώτες τρίπλες
Σημειωμένη με κόκκινο στον χάρτη είναι η επαρχία της Πουντζάμπ. Βρίσκεται στον βορρά της Ινδίας και συνορεύει με το Πακιστάν. Κύρια επαγγελματική απασχόληση των κατοίκων της αποτελούν οι αγροτικές καλλιέργειες, καθώς τα εδάφη της είναι εύφορα. Φαίνεται μικρή και για την Ινδία των 1,2 δισεκατομμυρίων κατοίκων είναι. Ο πληθυσμός της ανέρχεται στα 29 εκατομμύρια, περίπου όσο τρεις Ελλάδες. Συνεπώς, το χωριό Μπάλο Κε, πατρίδα του Σάτναμ και "σπίτι" 799 ακόμη κατοίκων, μπορεί και αυτό να χαρακτηριστεί μικρό ή και ακόμα μικρότερο, εώς μικροσκοπικό.
Η μόνη σύνδεση στους αιώνες του Μπάλο Κε με το μπάσκετ ήταν ο ... πατέρας του Σάτναμ, Μπαλμπίρ Σινγκ Ναμάρα και αυτό διότι απλώς ήταν πανύψηλος (2,13) και ήθελε να γίνει μπασκετμπολίστας. Ο δικός του πατέρας δεν τον άφησε να επιδιώξει αθλητική καριέρα και τον έστρεψε με το ζόρι στις καλλιέργειες, κάτι που μάλλον του βγήκε τελικά σε καλό. Ο Μπαλμπίρ έκανε μέσω αυτών μία καλή περιουσία και οικογένεια. Όταν όμως αργότερα κατάλαβε ότι ο γιος του θα τον ξεπερνούσε σε ύψος (2,18), τότε τον ενθάρρυνε να αρπάξει την ευκαιρία που ο ίδιος δεν έλαβε. Ο Σάτναμ πέρασε πρώτα για λίγο από το βόλεϊ, όμως καθώς ψήλωνε ακόμη περισσότερο, κατέληξε φυσιολογικά να σκέφτεται στεφάνες και διχτάκια.
Η ενθάρρυνση του Μπαλμπίρ πάντως, δεν ήταν κάτι απόλυτα αναμενόμενο, παρά το οικογενειακό ιστορικό του ανεκπλήρωτου. Στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας δεν υπήρχε επαγγελματικό πρωτάθλημα στην Ινδία2, συνεπώς τα πεδία ορατότητας για οποιονδήποτε φιλόδοξο αθλητή περιορίζονταν στο τοπικό. Στο υψηλότερο επίπεδο του, το μπάσκετ παιζόταν από ημιεπαγγελματίες και φυσικά φυτοζωούσε στη σκιά του κρίκετ (κατά πρώτο λόγο), του χόκεϊ και του ποδοσφαίρου. Οι περισσότεροι γονείς είτε θα έστρεφαν τα παιδιά τους προς αυτά τα σπορ, είτε πολύ προτιμότερα προς την εκπαίδευση, καθώς οι πιθανότητες να κερδίσει κανείς χρήματα από τον αθλητισμό εν μέσω του πλημμυρώδους ινδικού πλήθους, ήταν απειροελάχιστες. Για την ακρίβεια, σχεδόν μία στο δισεκατομμύριο, "οne in a billion".
Στιγμιότυπο από το ντοκιμαντέρ του Netflix, One in a Billion (2016). O Σάτναμ με τον πατέρα του Μπαλμπίρ.
Το ομώνυμο ντοκιμαντέρ, παραγωγής του Netflix, ξετυλίγει το νήμα της πορείας του Σάτναμ από την προτροπή του πατέρα και έπειτα. To επόμενο βήμα της οικογένειας ήταν να στείλει τον μικρό στην ακαδημία της Λουντιάνα (Ludhiana), της μεγαλύτερης πόλης του ινδικού βορρά. Η Ludhiana Basketball Academy έψαχνε τότε (2005) παιδιά από 1,82 (6 feet) και άνω μέσω αγγελιών, λες και στην χώρα σπάνιζαν οι άνθρωποι. O Σάτναμ ήταν 10 χρονών όταν έπιασε για πρώτη φορά την πορτοκαλί μπάλα με σοβαρότητα, υπό την καθοδήγηση ενός προπονητή που δεν σταματά να ευχαριστεί μέχρι και σήμερα, του Χαρτζίνγκερ Σινγκ (Harjinger Singh). Στα πλαίσια εκείνου του προγράμματος άλλωστε, μέσα σε ένα γήπεδο με τρυπημένη οροφή και σκουριασμένα σίδερα, τον ανακάλυψε για πρώτη φορά και ο κόσμος του ΝΒΑ.
Το ΝΒΑ και η IMG
Στα τέλη της δεκαετίας του 2000 συνέβησαν δύο πράγματα: Aρχικά, το ΝΒΑ ξεκίνησε μία συστηματική προσπάθεια ανοίγματος της ινδικής αγοράς, τοποθετώντας τον Νοέμβρη του '09 ως επικεφαλή έναν προπονητή "με όνομα υπερήρωα", τον Τρόι Τζάστις (Troy Justice). Εκείνος ήταν επιφορτισμένος με το καθήκον να οργώσει τη χώρα και να εξορύξει ταλέντο, το οποίο θα μπορούσε εν δυνάμει να αγκαλιάσει αργότερα το ιδεόγραμμα "ινδικό μπάσκετ". Τέσσερις μήνες αργότερα, ο αμερικάνικος κολοσσός του sports marketing, IMG, εξασφάλισε τα δικαιώματα εμπορικής εκμετάλλευσης του αθλήματος, αναλαμβάνοντας παράλληλα να δημιουργήσει δομές ανάπτυξης, οι οποίες θα επικοινωνούσαν απ'ευθείας με τις ακαδημίες της εταιρείας στη Φλόριντα. Από τις ακαδημίες της IMG παρεμπιπτόντως, είχαν ξεπεταχτεί στο παρελθόν παίκτες όπως οι Κόμπι Μπράιαντ, Τσάνσι Μπίλαπς και Βινς Κάρτερ. Ήταν αυτό που φαίνεται: Το ΝΒΑ και οι έμμεσοι συνεργάτες του προσπαθούσαν να βουτήξουν σε άγνωστους βυθούς και να εκμεταλλευτούν τους θησαυρούς τους.
Κάπως έτσι λοιπόν, ο Τρόι Τζάστις, φέροντας τον βαρύγδουπο τίτλο Director of Basketball Operations in India, ξεκίνησε την εξερεύνηση, η οποία το 2008 τον έφερε ... αντιμέτωπο με το κολοσσιαίο σώμα του Σάτναμ Σινγκ και έστειλε τον 13χρονο πιτσιρικά στην αγκαλιά της IMG. Το κουβάρι των γεγονότων ξετυλίχθηκε ως εξής: O Tζάστις ζήτησε άδεια από τον Χαρτζίνγκερ να προπονεί τον Σάτναμ ατομικά, την πήρε και ξεκίνησε με συγκεκριμένες ασκήσεις να διευρύνει το τεχνικό του ρεπερτόριο, το οποίο μέχρι τότε περιοριζόταν σε ο,τι μπορούσε να προσφέρει η φυσική διάπλαση των μυών.
Η συνεργασία των δύο κόουτς επέδρασε ευεργετικά. Κατ'αρχάς ο πανύψηλος νεαρός προμηθεύτηκε, με παρέμβαση του Αμερικάνου, παπούτσια. Εώς τότε ένωνε με διάφορες πατέντες μικρότερα ζευγάρια, για να "δημιουργήσει" το δικό του νούμερο. Κατόπιν, με την νέα του στολή οδήγησε την ομάδα της επαρχίας της Πουνζτάμπ στον εθνικό τίτλο του πρωταθλήματος νέων και το καλοκαίρι του 2010 επιλέχθηκε από την ομοσπονδία μπάσκετ της Ινδίας να συμμετάσχει στο ΝΒΑ Basketball Without Borders Camp, που διεξαγόταν στην Σιγκαπούρη, εν μέσω ενός ξέφρενου χορού προώθησης από στελέχη και σταρ του ΝΒΑ, που κατέφθαναν στο μικροσκοπικό κρατίδιο με τον επικερδώς ιερό σκοπό της σύνδεσης του πρωταθλήματος με την νοτιοανατολική Ασία. Ανάμεσα στους εκλεκτούς καλεσμένους περιλαμβανόταν για παράδειγμα ο Κρις Μπος, όπως επίσης, και ακόμη σπουδαιότερα, τα λαγωνικά της IMG. Μπίνγκο!
Με τις εντυπώσεις του camp νωπές και την προτροπή προέδρου της ινδικής ομοσπονδίας, Χαρίς Σάρμα (Harish Sharma), η εταιρία έδωσε στον Σάτναμ μία από τις οκτώ υποτροφίες που είχε προορισμένες για τη χώρα, καλώντας τον να φοιτήσει στην ακαδημία της. Δεν μιλάμε μόνο για μπάσκετ, αλλά για ένα κανονικό ιδιωτικό λυκειο, το οποίο προετοίμαζε τα παιδιά τόσο αθλητικά, όσο και ακαδημαϊκά για το επόμενο επίπεδο, είτε αυτό λεγόταν ΝΒΑ, είτε κολέγιο. Σε ηλικία 14 ετών ο Σάτναμ άφησε την οικογένεια του με ανάμεικτα συναισθήματα, ελάχιστη γνώση της αγγλικής και λίγη παραπάνω γνώση του μπάσκετ και βρέθηκε στο Μαϊάμι, στους κόλπους μίας από τις πιο διάσημες (και επιτυχημένες) μηχανές παραγωγής μπασκετμπολιστών.
To αχανές performance center της IMG Academy. Φωτό από τον επίσημο ιστότοπο της ακαδημίας.
Όσοι/όσες κάνετε τον κόπο να παρακολουθήσετε το ντοκιμαντέρ, θα διαπιστώσετε ότι ενώ θεωρητικά η ΙMG Αcademy προσέφερε ιδανικές συνθήκες και καινοτόμα περιφερειακά προγράμματα, ο Σάτναμ είχε να σκαρφαλώσει ένα τεράστιο τείχος. Πρώτα από όλα δεν ήξερε τη γλώσσα. Η έλλειψη αυτή δεν τον εμπόδιζε απλώς να κατανοήσει τις βασικές προπονητικές εντολές, αλλά κυρίως να συννενοηθεί έξω από το γήπεδο, να κάνει φιλίες και να απορροφηθεί ταυτόχρονα στο νέο του αθλητικοκοινωνικό δοχείο. Oι συμπαίκτες του τον αντιμετώπιζαν με δυσπιστία και από ασφαλή απόσταση.
Ύστερα, παρόλο που νόμιζε ότι τον κάλεσαν εκεί για να παίξει μπάσκετ, διαπίστωσε ότι έπρεπε ταυτόχρονα να πληρεί και τις προϋποθέσεις επιδόσεων της φοίτησης, πράγμα που σκόνταφτε τόσο στo πρόβλημα των αγγλικών, όσο και στις χαώδεις πολιτισμικές διαφορές. Τέλος, ακόμη και όταν ερχόταν η στιγμή να ακουμπήσει την πορτοκαλί μπάλα, τελικά δεν την ακουμπούσε παρά ελάχιστα, διότι οι διαδικασίες του προγράμματος έδιναν προτεραιότητα στην εκγύμναση και την σωματική διάπλαση. Αντί να τριπλάρει και να σουτάρει, για δύο ολόκληρα χρόνια ο Σάτναμ διάβαζε, έκανε ιδιαίτερα και περνούσε ατέλειωτες ώρες στο αχανές γυμναστήριο, σηκώνοντας βάρη και χύνοντας συμπιεσμένους ιδρώτες.
Η βελτίωση και η πόρτα του ΝΒΑ
Όσο πιο προβλέψιμα θα μπορούσε να συμβεί, ο λιγομίλητος μικρός από την Ινδία δεν το έβαλε κάτω! Μεγαλωμένος σε περιβάλλον όπου τα λόγια των μεγαλύτερων αποτελούσαν θέσφατο, ο Σάτναμ ήξερε κυρίως να ακούει. Δεν επρόκειτο για άκριτη υποταγή, αλλά για ένα ενέσιμο μείγμα πολιτισμικής και οικογενειακής παράδοσης, η οποία αντιμετώπιζε τους γνωστικούς (sic) ανθρώπους με σεβασμό. Έτσι ακολουθούσε τις εντολές και τις υποδείξεις προπονητών και δασκάλων με ευλάβεια και προσήλωση, καταφέρνοντας σιγά σιγά να βελτιώνεται και βρίσκοντας επιπλέον ώθηση σε μία μεγάλη ιδέα: Εκεί στη Φλόριντα των ΗΠΑ, ο ίδιος εκπροσωπούσε δισεκατoμμύρια Ινδών, ως ο μοναδικός αθλητής μπάσκετ με αληθινή προοπτική να αγωνιστεί κάποια στιγμή στο ΝΒΑ. Γνωρίζετε, οι άνθρωποι αντλούν κίνητρο από τέτοια μυθεύματα, σε βαθμό που να υπομένουν πολλά.
Στην ταινία, ο προπονητής του σε ένα στιγμιότυπο εμφανίζεται να ουρλιάζει, με τα χείλη σχεδόν κολλημένα στο μέτωπο του Σάτναμ. Σε μία άλλη σκηνή, ο νεαρός παρουσιάζεται εξαντλημένος από τις ασκήσεις, σε μία τρίτη απεικονίζεται να κάθεται μόνος, μακριά από τα υπόλοιπα παιδιά του σχολείου. Με την επιλογή των τριών αυτών ενσταντανέ, ο σκηνοθέτης - χωρίς να ξέρουμε καν αν ήταν αλήθεια - παρουσιάζει κρυστάλλινα έναν άνθρωπο που υπέμεινε. Και όσο επέμενε, υπέμεινε κι άλλα, μέχρι να αποκτήσει ταχύτητα, σουτ από καλή απόσταση, αίσθηση των θέσεων των συμπαικτών του και κάποιες καινούριες κινήσεις. Σιγά σιγά έμαθε τη γλώσσα, απέκτησε και φίλους, ενώ από τον τρίτο χρόνο και ύστερα απέκτησε και τακτικούς παρατηρητές, ή αλλιώς μάνατζερ.
Καθώς πλησίαζε το τέλος της φοίτησης, ο Σάτναμ είχε κερδίσει πλέον τη φήμη ενός εργατικού, προσηλωμένου και απόλυτα προπονήσιμου (σ.σ. coachable) αθλητή, με προοπτική σημαντικής εξέλιξης και υψηλή διαφημιστική αξία, λόγω καταγωγής. Τα στοιχεία αυτά τα εκτίμησε σφαιρικότερα ο Τράβις Κινγκ, τότε ατζέντης του Αμάρε Στανταμάιρ, καταφέρνοντας να αποσπάσει την υπογραφή του στις αρχές του 2015. "Ας ελπίσουμε ότι θα είμαι παρέα σου και όταν γίνεις 50 χρονών" του είπε, παρόλα αυτά ήξερε μάλλον και ο ίδιος ότι ο αγώνας για να επιλεγεί ο παίκτης του στο ντραφτ θα ήταν κούρσα για ταχύτατους σπρίντερ, της οποίας μάλιστα το τέλος θα καθόριζε και την πορεία του Σάτναμ στο αμερικάνικο μπάσκετ σχεδόν εξ ολοκλήρου. Ο λόγος ήταν πως εξαιτίας χαμηλών βαθμών δεν θα γινόταν δεκτός από κολέγιο και έτσι το επαγγελματικό πρωτάθλημα, στο οποίο επιτρεπόταν να αγωνιστεί ως μαθητής πενταετούς φοίτησης3 , προβαλε ως η μία και μοναδική επιλογή.
Ο Κινγκ, εκτός από τα να κλείσει διερευνητικές συναντήσεις με ενδιαφερόμενους από το ΝΒΑ, επιδίωξε επίσης να μεταμορφώσει το εξωαγωνιστικό προφίλ του πελάτη του. Έτσι μετά την επιτυχημένη συμμετοχή στο προπαρασκευαστικό τουρνουά Draft Combine, ένα μήνα πριν το ντραφτ του 2015, οι συναντήσεις του Σάτναμ με τα στελέχη των ομάδων του ΝΒΑ θύμιζαν σε πολλά εκείνες των εργοδοτών με τους υποψήφιους εργαζομένους τους. Από την επιλογή του "σωστού" κουστουμιού και των "κατάλληλων" υποδημάτων, μέχρι την διατήρηση της επιθυμητής στάσης σώματος, τα πάντα γύρω από την εμφάνιση και την διαπροσωπική επικοινωνία είχαν ρυθμιστεί στην εντέλεια. Όταν έβγαζε το κουστούμι, ο Σάτναμ περνούσε από τα γυμναστήρια για τις απαιτούμενες δοκιμές (workouts) και μετά επέστρεφε σπίτι με την αγωνία της κατάληξης μιας προσπάθειας χρόνων.
Ενδιαφέρθηκαν για εκείνον σοβαρά πέντε ομάδες, οι τέσσερις εκ των οποίων τη βραδιά του ντραφτ προτίμησαν τελικά να επενδύσουν σε άλλους. Η διαδικασία κόντευε να ολοκληρωθεί, η αίθουσα είχε σχεδόν αδειάσει και οι Μάβερικς έπαιρναν σειρά να επιλέξουν στο νο 52. Σε εκείνο το σημείο παραλίγο να χάσει το μυαλό του, όπως ομολογεί στην ταινία, πιστεύοντας ακράδαντα για μερικές στιγμες πως η καριέρα του βάδιζε προς ένα πρόωρο τέλος. Οι Μαβς ήταν η τελευταία από τις ομάδες που είχαν δείξει ζεστό ενδιαφέρον. Ή τώρα ή ποτέ!
Τώρα. Το όνομα του Σάτναμ ακούστηκε στον άδειο χώρο με πολλαπλασιασμένη ηχώ ανάμεσα στα κενά καθίσματα, κάτι που ουδόλως απασχόλησε εκείνον και τον Κινγκ. Ο 19χρονος ξέσπασε σε κλάματα. Σηκώθηκε παρόλα αυτά σταθερά, αγκάλιασε τον τότε ατζέντη του, κατέβηκε τις σκάλες και ανέβηκε στο πόντιουμ, πλέον ως ο πρώτος Ινδός μπασκετμπολίστας στην ιστορία, που επιλέχθηκε να αγωνιστεί στο ΝΒΑ.
O Σάτναμ τη βραδιά του ντραφτ του 2015, με τον Μαρκ Τέιτουμ, αναπληρωτή επίτροπο του ΝΒΑ
Kαι κάπου εκεί, πλην της Ινδίας, σχεδόν κανείς δεν ασχολήθηκε ξανά με τον Σάτναμ Σινγκ. Η ιστορία του, χωρίς να περάσει στη λήθη, συνέχισε την πορεία της περιφερόμενη σε διαδυκτιακά μονόστηλα, εξωραϊσμένη στη σφαίρα της απλής καταγραφής. Δεν χρειαζόταν καν να προχωρήσει κάποιος παραπέρα από μία ανάγνωση του τίτλου.
"O Σάτναμ Σινγκ βαδίζει προς την πύλη του ΝΒΑ με αργούς ρυθμούς".
"Στο summer Leugue, o Σατναμ Σινγκ παλεύει ακόμη για την ευκαιρία του".
"Είναι θέμα χρόνου να βρεθεί ο Ινδός Γιάο, ίσως μάλιστα βρίσκεται ήδη στην ακαδημία μας."4
Η τελευταία φράση δεν αποτελεί τίτλο. Καταγράφεται σε προπερσινο άρθρο του Reuters, που περιέχει συνέντευξη του Μάρκ Τέιτουμ, αναπληρωτή επίτροπου του ΝΒΑ, με θέμα την διείσδυση της λίγκας στην ινδική αγορά και την πρόοδο της νεοϊδρυθείσας ακαδημίας της. Στη συνέντευξη ο Τέιτουμ, ή αλλιώς ο άνθρωπος που ανακοίνωσε το όνομα του Σάτναμ Σινγκ την βραδιά του ντραφτ το 2015, εμφανίζεται αισιόδοξος για τη μελλοντική απήχηση του σπορ στη χώρα, όμως παραδέχεται πως η αναζήτηση του απαραίτητου προσώπου-συμβόλου ακόμη συνεχίζεται. Ο Σάτναμ θα μπορούσε να ήταν αυτό, όμως μέσα σε τρία χρόνια ο ανατεθιμένος ρόλος του αποδομήθηκε από τα ίδια τα μέσα του πρωταθλήματος, που φιλοδοξούσε να γίνει ο τόπος εργασίας του και παρουσιαζόταν πανέτοιμο να το διαλαλήσει.
Για να συνεχιστεί το έργο ομως, δεν αρκούσαν δύο σεζόν περιορισμένου χρόνου στη G League (Τexas Legends), ούτε φυσικά βοήθησε η απόφαση του ίδιου του αθλητή να επιστρέψει το φθινόπωρο του '17 στην Ινδία, με αποκλειστικό σκοπό να πάρει επιτέλους λεπτά συμμετοχής και να βελτιωθεί. Το κατάφερε μεν, όμως ο επόμενος σταθμός δεν ήταν κάποιος που προσπέρασε στην διαδρομή, αλλά ένας ολότελα καινούριος. Από το τέλος του 2018, πλέον 23 χρονών, ο Σάτναμ Σινγκ αγωνίζεται περίπου πεντέμισι λεπτά ανά παιχνίδι στο πρωτάθλημα του Καναδά για λογαριασμό της St. John's Edge. Η νέα του ομάδα εδρεύει σε μια κομητεία με συνταρακτικά συμβολική ονομασία: "Newfoundland". Mία νέα γη ανακαλύφθηκε!
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Κεφάλαιο 2: Ο Σάτναμ Σινγκ
O Σινγκ με τη φανέλα της St. John's Edge. Φωτό με την ευγενική άδεια της Cornerstone Sport & Entertainment PVT. LTD.
Είχα βάλει ξυπνητήρι για τις έξι το πρωί. Συνήθως δεν βάζω, όμως η περίσταση απαιτούσε να κατατροπώσω το βιολογικό ρολόι και να σηκωθώ μιάμιση ώρα νωρίτερα από το κανονικό. Δεν το άκουσα, αλλά ευτυχώς στάθηκα τυχερός. Η μανία των εννιά μποφόρ έκανε τα ρολά να χτυπούν σαν τύμπανα και έτσι οι δίδυμες ξύπνησαν πριν την ώρα τους και ήρθαν, όπως το συνηθίζουν, στο "μεγάλο κρεβάτι", που βρίσκεται σε δωμάτιο προστατευμένο από τους τρομακτικούς ήχους του βοριά. Τις σκέπασα να συνεχίσουν τον ύπνο τους εκεί και κατέβηκα να φτιάξω έναν απαίσιο, νερουλό πρωινό καφέ - είχε τελειώσει ο εσπρέσο. Άναψα τον απορροφητήρα, έκατσα στην καρέκλα, κάπνισα το πρώτο τσιγάρο και πήρα τις σημειώσεις στα χέρια για το δεύτερο. Το τηλέφωνο χτύπησε κοντά στις εξίμισι. "Τζορτζ καλημέρα, Χουσάντ εδώ. Είναι μαζί μας και ο Σάτναμ, μπορείτε τώρα να μιλήσετε".
- Καλημέρα Σάτναμ ή μάλλον να πω καληνύχτα; Σε ευχαριστώ πάρα πολύ για τη σημερινή συνομιλία, την περίμενα καιρό.
- Καλημέρα, εγώ ευχαριστώ πολύ, ακούστηκε από την άλλη άκρη στα αγγλικά η βαριά, αλλά πεντακάθαρη φωνή, διώχνοντας μονομιάς το άγχος της έγκυρης φύλαξης σημειώσεων.
- Τι καιρό έχετε εκεί στο St. John's, εδώ ο αέρας θα μας πάρει και θα μας σηκώσει.
- Κρύο, πολύ κρύο.
- Αλήθεια, το χεις συνηθίσει αυτό στον Καναδά;
- Α ναι, δεν έχω πρόβλημα, μπορώ να προσαρμοστώ οπουδήποτε.
- Θες να μου πεις πώς βρέθηκες εκεί;
- H εταιρεία που με εκπροσωπεί δέχτηκε ένα τηλεφώνημα και οι ατζέντηδες μου μού είπαν πως έχουν μία ευκαιρία για μένα. Μετά από χρόνια στη G League και μία περίοδο στην Ινδία, δεν το σκέφτηκα και πολύ.
- Πώς είναι μέχρι τώρα η εμπειρία μιας γεμάτης χρονιάς στο καναδικό πρωτάθλημα; Η ομάδα σου πάει καλά, βρίσκεται στους ημιτελικούς του πρωταθλήματος, εσύ έχεις παίξει στα περισσότερα παιχνίδια.
- Eίναι καταπληκτικά. Κάνω την καλύτερη σεζόν μου εδώ και πολλά χρόνια και εχω μαθει ένα σωρό πράγματα. Σίγουρα κάποιοι στην ομάδα παίζουν περισσότερο από μένα, όμως δεν έχει τόση σημασία. Πιστεύω πως όταν μπορείς να παίξεις λίγα λεπτά και να προσφέρεις, τότε μπορείς να κάνεις το ίδιου και αλλού, μπορείς να παίξεις παντού. Αλλωστε είμαι ακόμη μόλις 23 και αποτελεί μεγάλη εμπειρία, όσο και ευκαιρία, να μαθαίνω από τους προπονητές εδώ. Στο πρωτάθλημα αυτό αγωνίζονται παίκτες με σημαντική καριέρα χρόνων στο ΝΒΑ, παλαιότεροι αθλητές που έχουν παραστάσεις και πείρα. Για παράδειγμα έχω πάρει πολλά από τον συμπαίκτη μου, Γκλεν - "Big Baby" - Ντέιβις. .
- Πριν από αυτό είχες επιλέξει να γυρίσεις για μία σεζόν στην Ινδία. Πώς βοήθησε αυτή η απόφαση την εξέλιξη σου και τι ρόλο έπαιξαν και οι συμμετοχές σου με την εθνική ομάδα; Είδα ότι πέρυσι είχες στα προκριματικά της περιφέρειας Asia Pacific 14,5 πόντους, 7,5 ριμπάουντ και 2,7 ασίστ.
- Οι συμμετοχές με την εθνική ομάδα είναι τιμή, με βοηθάνε επίσης πολύ, διότι παίζω. Ήμουν ο καλύτερος παίκτης της ομάδας. Το ίδιο βοήθησε και η επιστροφή μου στο ινδικό πρωτάθλημα. Βρήκα περισσότερο χρόνο συμμετοχής, αναδείχτηκα ο πιο βελτιωμένος παίκτης και γενικά χρησιμοποίησα κάθε λεπτό του χρόνου μου εκεί. Πιστεύω ήταν πολύ ωφέλιμο, ώστε να περάσω στο επόμενο επίπεδο.
- Μιας και το λες, τι στοιχεία χρειάζεται να προσθέσεις στο παιχνίδι σου για να βελτιωθείς;
- Χρειάζεται να βελτιώσω την ταχύτητα και την κίνηση μου στα πόδια, μαζί με τον τρόπο που βλέπω γήπεδο (σ.σ. court vision). Πάνω από όλα όμως, πρέπει να παραμείνω ισχυρός στο μυαλό μου, πνευματικά. Λέω συνεχώς στον εαυτό μου ότι "θέλω να παίξω στο ΝΒΑ, δεν θα υποχωρήσω ποτέ, δεν θα σταματήσω και θα κάνω τα πάντα για να αγωνιστώ εκεί".
- Θα βοηθούσε προς αυτή την κατεύθυνση μία συμμετοχή σε summer league;
- Φυσικά. Το summer league είναι πολύ σημαντικό. Αν καταφέρω να επιστρέψω εκεί, όλος ο κόσμος θα διαπιστώσει ότι είμαι έτοιμος για το επόμενο βήμα.
- Έχεις πάντως αναπτύξει τη φήμη του παίκτη που είναι προπονήσιμος, εργατικός και πειθαρχημένος. Πώς έχτισες αυτή τη νοοτροπία;
- Kατά τη γνώμη μου, πρέπει να ακούς τους προπονητές. Εάν μαθαίνεις από εκείνους, τότε είναι πολύ δύσκολο να κάνεις λάθος, να πάει κάτι λάθος. Είναι και ο τρόπος που μεγάλωσα, φυσικά. Στην Ινδία, στο οικογενειακό μου περιβάλλον, "προπονητής" μπορεί να είναι ο καθένας. Προπονητής είναι ο πατέρας σου, προπονήτρια είναι η μητέρα σου, όλοι. Όταν είχα πάει στη Σιγκαπούρη το 2010, τότε που έσπαγαν τα παπουτσια μου, είχα μάλιστα συναντήσει τον Κρις Μπος. "Keep working", μου είχε πει. Το κράτησα και αυτό.
- Μιλώντας για προπόνηση, εσύ έφυγες στα 14 από το σπίτι σου για ενταχθείς στην IMG, κάτι που ακούγεται ως ένα τεράστιο και δύσκολο βήμα. Πώς συνέβαλε το πρόγραμμα της ακαδημίας στην ανάπτυξη σου και πόσο καθοριστικό ήταν για το μέλλον σου;
- Στην αρχή ένιωθα νοσταλγία για το σπίτι μου. Ξέρεις πώς είναι, καμία μητέρα δεν θέλει να μένει μακριά από τον γιο της και το αντίστροφο. Όμως παράλληλα έβλεπα κάποιους Ινδούς παίκτες να γίνονται επαγγελματίες και σκεφτόμουν "γιατί όχι και εγω;". Βέβαια, στην IMG ήταν πολύ δύσκολα, διότι παράλληλα σπούδαζα, ενώ δεν καταλάβαινα κανέναν. Ειδικά στην αρχή, θεέ μου, ήταν τόσο σκληρό. Αλλαζαν το σώμα μου, άλλαζαν τους μύες μου. Ειχα δε και έναν τραυματισμό στο γόνατο και άλλον έναν στον αστράγαλο. Όταν τους ξεπέρασα, τότε ξεκινήσαμε δουλειά στο κάτω μέρος. Δεν είναι εύκολο να αλλάξεις όλο το κορμί σου.
- Ανταμείφθηκες για τη σκληρή δουλειά, με την επιλογή σου στο ντραφτ. Πρόσεξα στο ντοκιμαντέρ ότι όταν άκουσες το όνομα σου ξέσπασες σε κλάματα.
- Ήταν μία απίθανη στιγμή. Λίγο πριν ακουστεί το όνομα μου, είδα δύο κάμερες να με πλησιάζουν και άρχισα να το υποψιάζομαι. Τα πόδια μου έτρεμαν, η καρδιά μου χτυπούσε σαν τρελή. Σκέψου, σε 75 χρόνια ιστορίας κανένας από την χώρα μου δεν είχε φτάσει εκεί. Σκεφτόμουν ότι αυτό που κατάφερα δεν αφορούσε μόνο εμένα. Το έκανα για την οικογένεια μου, για τον αδερφό και την αδερφή μου, για τον πρώτο μου προπονητή, για τη χώρα μου.
- Αλήθεια, είμαι περίεργος, έχοντας στο μυαλό και το πόσο δημοφιλής είναι στην Ελλάδα ο Αντετοκούνμπο. Δεν νιώθεις βάρος στην ιδέα ότι εκπροσωπείς μια ολόκληρη χώρα; Στην αρχή της ταινίας για παράδειγμα, ακούγεσαι να λες πως "αυτή είναι μια τεράστια ευθύνη".
- Ιδιαίτερα στο ξεκίνημα, ένιωθα κάπως έτσι. Όμως έπρεπε να το βλέπω θετικά, ότι θεωρούμουν εκείνος που άνοιξε την πύλη.
- Τώρα όμως είσαι στον Καναδά. Θα έβλεπες τον εαυτό σου ως επαγγελματία και σε διαφορετικό περιβάλλον από εκείνο της Αμερικής, προκειμένου να εξελιχθεί κι άλλο η καριέρα σου;
- Βέβαια. Πλέον δεν έχω σπόνσορες. Αν πρόκειται για μία καλή πρόταση με σωστό αντίτιμο, θα πήγαινα παντού. Δεν έχει για μένα καμία σημασία πού θα ήταν αυτό. Είμαι ευγνώμων για κάθε ευκαιρία που μου παρουσιάζεται. Θέλω να τις εκμεταλλευτώ όλες και αν καταφέρω να γυρίσω στο ΝΒΑ, τότε θα έχω στείλει ένα μήνυμα σε όλα τα παιδιά στην Ινδία: Οτι στο μπάσκετ πρέπει να δουλεύεις σκληρά κάθε μέρα που περνάει για να ανταμειφθείς και πως αν το κάνεις αυτό, τότε μπορείς να επιτύχεις τα πάντα.
- Ακούγεται ότι θα ήθελες πολύ να βοηθήσεις την ανάπτυξη του σπορ στη χώρα σου.
Είναι ένας παράλληλος στόχος μου. Θέλω πολύ να βοηθήσω, γιατί στην Ινδία υπάρχει πάρα πολύ ταλέντο, απλώς το είδος του ταλέντου είναι διαφορετικό.
- Σάτναμ και πάλι σε ευχαριστώ πολύ.
- Κι εγώ, καλημέρα.
Η φωνή του Χουσάντ Καν έκλεισε τη συνομιλία, ανοίγοντας όμως ένα ακόμη παράθυρο. "Για ο,τι άλλο χρειαστείς, μπορείς να μιλήσεις με τη Σανίκα Βάιντ, την μάνατζερ του Σάτναμ, που επικοινωνεί μαζί του σε καθημερινή βάση και γνωρίζει επίσης σε βάθος το περιβάλλον της ινδικής αγοράς".
Ήταν μάλλον απαραίτητο, διότι οφείλουμε να σώσουμε τις ιστορίες από τους δημιουργούς τους. Ο Σάτναμ υπολογιζόταν από τους πάντες ως το σημείο-αναφοράς για ένα άλμα δημοφιλίας του μπάσκετ στην Ινδία και ο ίδιος έδειξε να αποδέχεται την συγκεκριμένη ευθύνη ακόμη και σήμερα. Καθόλη τη διάρκεια της κουβέντας, καταλάβαινα πως μιλάω με έναν απόλυτα προσηλωμένο αθλητή, με τρομερή όρεξη για δουλειά και παροιμιώδη δεκτικότητα, παρόλα αυτά η δική μου οπτική τον καθήλωσε με έναν διαφορετικό τρόπο, σε σχέση με την αρθογραφία που είχα διαβάσει πρόσφατα: Ως ένα σύμβολο του εργαζόμενου αθλητή, ο οποίος ψάχνει εναγωνίως να συνδυάσει τα προς τα ζην με ένα ηθικό παράδειγμα προς μίμηση. Ακούγεται ακόμη μεγαλύτερη ευθύνη, σκέφτηκα, ίσως είναι ευκολότερο να καταστείς εθνικός αντιπρόσωπος, ειδικά εάν η προσπάθεια είναι συντονισμένη από διάφορους οργανισμούς και φορείς.
"Αυτη τη στιγμή, στην επαρχία της Πουντζάμπ το μπάσκετ είναι πλέον μαζικά δημοφιλές", μου εξήγησε πάνω στο τελευταίο η ευγενική Σάνικα λίγο αργότερα. "Ο Σάτναμ είναι διάσημος στην περιοχή και φυσικά η επιτυχία του να επιλεγεί στο ντραφτ άσκησε τεράστια επιρροή. Για την ακρίβεια ο Σάτναμ είναι πασίγνωστος όχι μόνο εκεί, αλλά σε όλο τον ινδικό βορρά".
Σε παράλληλη δράση με εκείνον, το ΝΒΑ έχει από το 2010 και ύστερα επεκτείνει κατά πολύ τις δραστηριότητες στη χώρα, όχι μόνο με την ίδρυση της ακαδημίας (2017), αλλά επιπλέον με συνεχείς επισκέψεις των αστραφτερών σταρ στα αστικά κέντρα, όπως και με προγράμματα βάσης (σ.σ. grassroots programs), που έχουν ως στόχο την εκμάθηση του αθλήματος σε μία πλατύτερη μάζα μικρών ηλικιών.
Από την ακαδημία του ΝΒΑ στην Ινδία. Φωτογραφία από το επίσημο σάιτ της https://nbaacademy.nba.com/location/india/
"Ποτέ το πρόβλημα της Ινδίας δεν ήταν η έλλειψη ομαδικής αθλητικής κουλτούρας", υπερτόνισε η Σάνικα. "Εμπόδιο αποτελούσαν πάντα οι δομές, τόσο της ανάπτυξης, όσο και της διάδοσης του μπάσκετ. Το ΝΒΑ έχει πλέον εγκαταστήσει προγράμματα που τελούν υπό τον έλεγχο του σε 30 διαφορετικές πόλεις, ενώ σίγουρα οι επισκέψεις των διάσημων αθλητών έχουν βοηθήσει πολύ, καθώς διαδίδονται πλέον ραγδαία μέσα από τα social media. Επίσης, μέσω των ίδιων μέσων, πολλά παιδιά μπορούν να έρθουν ευκολότερα σε επαφή με την καριέρα κάποιων Ινδών μπασκετμπολιστών και οι αθλητές πλησιάζουν εγγύτερα στους άλλους αθλητές."
Χα! αναφώνησα μέσα μου. Μπορεί ο 23χρονος αθλητής της St. John's Edge να μην ταίριαξε ακριβώς στο προφίλ του νέου Γιάο που αναζητεί ακόμη ο Τέιτουμ, όμως το σχέδιο διάχυσης του ΝΒΑ δεν έχει αποκομίσει λίγα από την απότομα καταχωνιασμένη ιστορία του. Σε ένα τρίτο, παράλληλο σύμπαν, ο Σάτναμ Σινγκ, τέσσερα χρόνια μετά το τρέμουλο των χεριών την βραδιά του ντραφτ του 2015, δεν αποτελεί ούτε το απόλυτο εθνικό σύμβολο, ούτε τον ταπεινό ήρωα των σκληρά εργαζόμενων καλαθοσφαιριστών ανά τον κόσμο. Όπως και ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, ταυτόχρονα με την αυτόβουλη δράση του, είναι απλώς ένα γρανάζι στη μηχανή.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Κεφάλαιο 3: Ο Μπούρτζιν Καν και μία συζήτηση με πιθανότητες μία στο δισεκατομμύριο
Ο Μπούρτζιν Καν (Burzin Khan) και ο Ντάνες Βαζιφντάρ (Danesh Vazifdar) έχουν ως έδρα την Βομβάη και θεωρούνται πρωτοπόροι της ψηφιακής οδοντιατρικής ανά τον κόσμο. Ο πρώτος είναι οδοντίατρος και ο δεύτερος οδοντοτεχνίτης. Συνεργάζονται ως ομάδα και παρουσιάζουν τα πρωτόκολλα θεραπείας τους σε διάφορες χώρες, έχοντας φυσικά ως σπόνσορες εταιρείες οδοντιατρικών υλικών. Τον περασμένο Ιανουάριο, μέσα στο καταχείμωνο, βρέθηκαν στην Αθήνα για ένα διήμερο σεμινάριο. Στα πλαίσια των καθηκόντων μου ήταν να τους ξεναγήσω ένα βράδυ και κατόπι να τους "βγάλω για ένα φαϊ", όπως συνηθίζουμε να λέμε. Συχνά τέτοιες υποχρεώσεις καταλήγουν σε ψυχοφθόρες συζητήσεις και σε πνιγμένα χασμουρητά, όμως εξίσου συχνά συμβαίνει να είναι οι συνομιλητές τρομερά ευχάριστοι και ενδιαφέροντες άνθρωποι, όπως οι δυο τους. Έτσι, από τη στιγμή που μπήκαμε στην ταβέρνα, η δουλειά αφέθηκε έξω στο κρύο και η κουβέντα ζεστάθηκε από σπινθήρες πολιτισμικής συναλλαγής.
Αφού είχαμε τελειώσει και με αυτά τα θέματα, ο χαμογελαστός Μπούρτζιν με το ξυρισμένο κεφάλι ήταν περίεργος να μάθει τι κάνω στον ελεύθερο χρόνο μου. Ανέφερα διάφορα πραγματάκια και κάποια στιγμή μοιραία κατέληξα και στο "έχω φτιάξει ένα σάιτ γύρω από το μπάσκετ, το οποίο πλέον έχει εξελιχθεί σε παρέα. Ασχολούμαστε με τα πάντα γύρω από το άθλημα, όσο μπορούμε και με θέματα που δεν το αφορούν ευθέως".
"Α, και πώς το λένε;"
"Basketball Guru" αποκρίθηκα και αμέσως πρόσεξα τα φανερά αμήχανα, όσο και επικριτικά, βλέμματα μεταξύ των συνδαιτημόνων μου. Ήταν σαν να σκέφτηκαν ταυτόχρονα ότι αυτός εδώ μας δουλεύει. 'Αλλαξαν ύφος για πρώτη φορά και με ρώτησαν σοβαρά για ποιο λόγο ονομάστηκε έτσι. Έπρεπε να επιστρατεύσω όση εφευρετικότητα είχε απομείνει μετά από 12 ώρες δουλειάς, προκειμένου να μην καταλήξουμε σε κάποια ανεπανόρθωτη παρεξήγηση. Εξήγησα πως ο χαρακτηρισμός "γκουρού" στην Ελλάδα γενικά αποδίδεται σε όσους και όσες αντιμετωπίζονται με σεβασμό και παραδέχτηκα πως το ταίριασμα με τη λέξη "μπάσκετμπολ" πιθανώς να είναι όντως παράταιρο. Παρόλα αυτά, διευκρίνησα, η απόφαση σχετικά με την ονομασία πάρθηκε με διάθεση αυτοσαρκασμού και όχι επειδή την έχουμε ψωνίσει.
"Αφού λέγεστε γκουρού λοιπόν, ισως τότε να σας ενδιαφέρει να γράψετε κάτι για το μπάσκετ στην Ινδία, σωστά;"
"Nαι αμέ, φυσικά. Αλλά γιατί το λες; Βλέπεις μπάσκετ στη χώρα σου;"
"Μπα όχι, δεν με ενδιαφέρει ιδιαίτερα" με εκδικήθηκε ο Μπούρτζιν και λίγο μετά γέλασε, παρατηρώντας το αναπόφευκτο σάστισμα. "Απλώς ο γιος μου, ο Χουσάντ, είναι μάνατζερ και δουλεύει στην εταιρεία που εκπροσωπεί τον Σάτναμ Σινγκ. Ξέρεις ποιος είναι ο Σάτναμ Σινγκ;"
"Οχι", ομολόγησα. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και σήμερα.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Σημειώσεις
1. Οι πληροφορίες του πρώτου κεφαλαίου προέρχονται από το ντοκιμαντέρ "One in a Billion" (2016) και το άρθρο του Μαρκ Γουάινγκαρντνερ για το ESPN http://www.espn.com/nba/story/_/id/7392937/prodigy-satnam-singh-bhamara-nba-first-indian-born-player
2. Στην Ινδία διεξάγεται πλέον επαγγελματικό πρωτάθλημα, με την ονομασία United Basketball Alliance Pro League. Πρόκειται για ιδιωτική διοργάνωση οκτώ ομάδων, η οποία ξεκίνησε από την περίοδο 2015-16. http://www.ubaindia.com/
3. Για πληροφορίες σχετικές με τους κανόνες εισαγωγής στο κολέγιο, διαβάστε το παρακάτω και θα σας πάει παραπέρα. https://ublawsportsforum.com/2019/01/28/the-nbas-one-year-problem-forcing-some-high-school-athletes-to-get-creative/
