Η υπογραφή στο εξώφυλλο του είναι εκείνη ενός πρωτοπόρου. Ο Kirk Goldsberry, ειδικός αναλυτής του ESPN, πρώην Vice President στρατηγικής έρευνας στους Antonio Spurs και καθηγητής του University of Texas έχει χωρέσει στις σελίδες του την εμπειρία χρόνων, η οποία πηγαίνει πίσω στις απεικονίσεις του εξαιρετικού Grantland. O Kirk ασχολείται συστηματικά με την καταγραφή και ανάλυση της τοποθεσίας των σουτ, δημιουργώντας μοναδικούς τοπογραφικούς χάρτες, τους οποίους είμαστε σίγουροι πως κατά καιρούς έχετε διακρίνει. Σήμερα, μαζί με τον Panagiotis S., τον φιλοξενούμε εδώ στο Basketball Guru, για να μιλήσουμε τόσο για το βιβλίο, όσο και για την θεώρηση του επάνω στην εξέλιξη του αγαπημένου μας σπορ (οι φωτογραφίες προέρχονται από τον λογαριασμό του Kirk στο Twitter, κατόπιν ευγενικής του άδειας).

Γιώργος: Ξεκινάμε με μία "χαζή' ερώτηση - αυτές συχνά φέρνουν ενδιαφέρουσες απαντήσεις. Γιατί να ασχολούμαστε με τα στατιστικά χώρου (spatial statistics) και τοποθεσίας των σουτ (shot location); Τι κενό καλύπτουν σε σχέση με άλλα, προηγμένα στατιστικά;

Kirk: O χώρος έχει σημασία και τα spatial statistics παρέχουν έναν τρόπο στους αναλυτές να ποσοτικοποιήσουν το πώς τα φαινόμενα συμπεριφέρονται στον χώρο. Ταυτόχρονα με την οπτικοποίηση, οι δύο αυτές προσεγγίσεις μας προσφέρουν έναν πολύ δυναμικό τρόπο να μελετήσουμε και να κωδικοποιήσουμε πληροφορίες. Το "Sprawlball" είναι το πρώτο βιβλίο που εξετάζει το μπάσκετ μέσα σε αυτά τα δύο πλαίσια και είμαι περήφανος για τις μοναδικές οπτικές που περιέχει. Πιστεύω ότι καθώς τα σπορ θα γίνονται ολοένα και περισσότερο αναλυόμενα (sic), το ακριβές είδος των οπτικών και χωροθετικών εννοιών στην καρδιά αυτού του βιβλίου θα καταστεί κεντρικό στον λόγο γύρω από τον αθλητισμό.

Παναγιώτης:  Ποια είναι η αξία της οπτικοποίησης σε ο,τι αφορά ειδικά την συμμετοχή του κοινού και την δική του κατανόηση των αναλυτικών στατιστικών;

Kirk: Oι άνθρωποι αγαπούσαν τους χάρτες για χιλιάδες χρόνια, δεν είναι μυστικό το γιατί. Οι χάρτες είναι τα πιο ισχυρά έγγραφα στην ανθρώπινη ιστορία. "Δείχνουν" αντί να "λένε". Κανένα έγγραφο δεν μπορεί να ανταγωνιστεί την δύναμη ενός σωστά σχεδιασμένου χάρτη ή μίας σωστά σχεδιασμένης οπτικοποίησης. Οι γραφικές απεικονίσεις είναι πιο αποτελεσματικές και πιο ενστικτώδεις. Έχω διάφορους followers στα κοινωνικά δίκτυα, που μιλούν ελάχιστα Αγγλικά. Έχουν πρόβλημα στο να διαβάσουν τα άρθρα μου, όμως ξεκάθαρα καταλαβαίνουν τα shot charts, πράγμα που είναι πολύ ωραίο και αποκαλύπτει ότι αυτές οι οπτικές κωδικοποιήσεις, για τον σκοπό της επικοινωνίας των αναλυτικών πληροφοριών, είναι συχνά ανώτερες από τις γραπτές λέξεις.

Γιώργος: Aς πούμε κάτι παραπάνω για την έκδοση. Ονόμασες το βιβλίο σου "Sprawlball". Συνήθως ένας τίτλος λέει πολλά για το περιεχόμενο. Τι είναι λοιπόν το Sprawlball και τι να περιμένουμε να διαβάσουμε στις σελίδες του;

Kirk: To Sprawlball σχετίζεται με τις ραγδαίες αλλαγές που έχουμε δει στο επαγγελματικό μπάσκετ. Ο όρος "sprawl" αφορά την "προς τα έξω" μετατόπιση των σουτ και του σκοραρίσματος στο ΝΒΑ. Χωρίς εισαγωγικά, το sprawl αποτελεί γεωγραφικό όρο, ο οποίος έχει χρησιμοποιηθεί για να χαρακτηρίσει την απότομη - και συχνά χωρίς αισθητική - προαστιακή ανάπτυξη γύρω από μία αστική περιοχή, φαινόμενο το οποίο σε αναλογία έχουμε συναντήσει στο ΝΒΑ, όσο η λίγκα μας γίνεται ολοένα και πιο εμμονική με το τρίποντο. Όλο και περισσότερες τακτικές συμβαίνουν μακριά και ακόμη μακρύτερα από το καλάθι. Αρα το Sprawlball αφορά την προαστικοποίηση της "οικονομίας σκοραρίσματος" του ΝΒΑ. 

Παναγιώτης: Είναι ένα γεγονός πως τα τρίποντα και τα σουτ γύρω από τη στεφάνη κυριαρχούν, κάτι που βλεπουμε και στο διάγραμμα σου ακριβώς παρακάτω. Τα σουτ αυτά εμφανίζονται ως το προϊόν μίας φυσικής επιλογής στην χωρική εξέλιξη των τοποθεσιών των σουτ. Υπάρχει πεδίο για περαιτέρω αλλαγή; Φαντάσου πως δίπλα τους υπήρχε ένα τρίτο διάγραμμα, για το 2027-28. Τι πιστεύεις ότι έρχεται στο μέλλον;

Kirk: Εξαιρετική ερώτηση. Αυτό που λέω στους γύρω μου είναι πως αν τους αρέσει το ΝΒΑ όπως είναι τώρα, τότε θα πρέπει να κι εκείνοι να υποστηρίξουν αλλαγές στους κανονισμούς, διότι οι δραματικές αλλαγές που βλέπουμε δεν έχουν σε καμμία περίπτωση ολοκληρωθεί. Για την ακρίβεια, αυξάνεται ο ρυθμός τους. Αυτή τη στιγμή στο ΝΒΑ περίπου το ένα τρίτο των σουτ είναι τρίποντα, όμως για κάποιες ομάδες το ποσοστό αυτό είναι εγγύτερα στο 50%. Οι Rockets της σεζόν '17-'18 έγιναν η πρώτη ομάδα στην ιστορία που πήρε πάνω από τις μισές προσπάθειες της από την "γη του τριπόντου". Ταυτόχρονα ήταν και η πιο αποτελεσματική επίθεση στη λίγκα. Κέρδισαν τα περισσότερα παιχνίδια στην κανονική διάρκεια της σεζόν. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι αυτή η τάση θα επιβραδυνθεί, οπότε αν όλα μείνουν ως έχουν, σε δέκα χρόνια όλες οι ομαδες θα έχουν παρόμοια εικόνα με αυτή των Rockets σήμερα. Το σουτ μέσης απόστασης θα συνεχίσει να γίνεται λιγότερο δημοφιλές, όπως και το παιχνίδι στο ποστ και τα step back τρίποντα θα είναι ανάμεσα στα πιο δημοφιλή σουτ.

Παναγιώτης: Στις απεικονίσεις σου, χρησιμοποιείς τέσσερις ζώνες για τα σουτ μέσης απόστασης, δύο από αριστερά και δύο από τα δεξιά (γράφημα παρακάτω).

Η περιοχή στην κορυφή της ρακέτας δεν θα έπρεπε να είχε μία ζώνη αφιερωμένη σε αυτήν; Δεν λέμε πως εδώ υπάρχει λάθος φυσικά, απλά θέλουμε να κατανοήσουμε πλήρως την συλλογιστική σου πίσω από τον διαχωρισμό.

Kirk: Ανά τα χρόνια είχα τόσους διαφορετικούς συνδυασμούς διαχωρισμού των ζωνών, που δεν μπορώ πλέον να τους θυμηθώ. Όταν δούλευα στους Spurs χρησιμοποιούσαμε πέντε ζώνες στο mid range. Γενικά, το νόημα είναι πως δεν υπάρχουν τέλειοι τρόποι για χωρίσεις το γήπεδο (αν και σίγουρα υπάρχουν μερικοί απαίσιοι) και ο καθένας συλλαμβάνει τις περιοχές με τον τρόπο του.

Παναγιώτης: Εχουμε διαβάσει πως διάφορες ομάδες του ΝΒΑ έχουν δημιουργήσει (με ταινία) γραμμές σουτ τεσσάρων πόντων στα γήπεδα προπόνησης. Παρόλο που ο σκοπός είναι να δημιουργήσουν περισσότερους χώρους για την επίθεση και ευκολότερη πρόσβαση προς την στεφάνη, πιστεύεις ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να υϊοθετηθεί από το ΝΒΑ η γραμμή των τεσσάρων πόντων; Ή μήπως θα μετακινηθεί πιο πίσω εκείνη του τριπόντου;

Kirk: Eλπίζω να μη δούμε ποτέ γραμμή τεσσάρων πόντων. Ήδη είναι αρκετά άσχημο να παρακολουθείς μπάσκετ στις μικρές ηλικίες, με νεαρούς αθλητές να αποκτούν εμμονή με τα σουτ από απόσταση, χωρίς να είναι αρκετά δυνατοί για να σουτάρουν σωστά. Το NBA πρέπει να κατανοήσει την επιρροή του στις νεαρές ηλικίες και να την πάρει στα σοβαρά. Η γραμμή των τριών πόντων έχει κάνει αρκετά για να ανοίξει το παιχνίδι, το σουτ έχει γίνει ευκολότερο και πολύ πιο σύνηθες για πάρα πολλούς παίκτες. Υποστηρίζω πως η γραμμή πρέπει να μετακινηθεί και αφιερώνω στο βιβλίο ένα ολόκληρο κεφάλαιο σε αυτή την ιδέα.

Γιώργος:  Σε άρθρο σου στο Grantland το 2015 είχες γράψει το εξής: " [Όταν ο Popovich] λεει ότι οι ασίστ είναι το πρώτο πράγμα που κοιτάζει μετά από ένα παιχνίδι, ως δείκτη για το πόσο καλά έχει λειτουργήσει η επίθεση του, μάλλον πρέπει να τον προσέξουμε. Τα analytics γύρω από τον εντοπισμό παικτών (σ.σ. player tracking analytics) μας λένε ότι η αίσθηση του γύρω από τη σχέση των τελικών πασών και της επιθετικής αποτελεσματικότητας είναι σωστή. Μία γρήγορη ματιά στους πρωτοπόρους των ασίστ αποκαλύπτει ότι οι τέσσερις από τις πέντε πρώτες ομάδες στον τομέα των ασίστ ανά παιχνίδι, κατατάσσονται επίσης στην πρώτη πεντάδα στην ευστοχία. Στο ΝΒΑ του σήμερα, το να μοιράζεσαι δεν σημαίνει να νοιάζεσαι, αλλά να κερδίζεις ή τέλος πάντων είναι ο καλύτερος τρόπος για να σκοράρεις". 

Τέσσερα χρόνια μετά, παρακολουθώντας ομάδες όπως οι Warriors, οι Spurs ή οι Raptors, το συμπέρασμα αυτό είναι ευρέως έγκυρο. Παρόλα αυτά, πέρυσι οι Rockets είχαν μια ιστορικά καλή ομάδα με assist ratio μόλις 55,7%, που τους έφερε στην 22η θέση στη λίγκα στον τομέα. Φέτος (σ.σ. στατιστικά Μαρτίου) βρίσκονται στην 29η. Τι πιστεύεις για την περίπτωση τους; Δε μοιράζονται τη μπάλα τόσο πολύ, όμως και αυτή τη χρονιά έχουν πολλές πιθανότητες να κοντράρουν στα ίσα τους Warriors.

Κirk: O James Harden είναι ένας σούπερ σταρ με δύναμη μετασχηματισμού. Διαλύει τους κανόνες του αθλήματος, είναι καταπληκτικό. Στο βιβλίο μου καταλαμβάνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο εξ αιτίας όλων αυτών που κάνει. Αυτό που αντιπροσωπεύει είναι πρωτοφανές. Θέλω να ζω σε έναν κόσμο όπου οι καλύτερες ομάδες θα είναι θα είναι σπουδαιότερες από το άθροισμα των μελών τους και όπου τα plays απομόνωσης δεν θα είναι αποτελεσματικά. Για το μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας συνέβαινε με τους Spurs, τους Heat και τους Warriors, όμως ο Harden και Rockets έβαλαν φρένο σε αυτή την τάση. Είναι καινοτόμο και έχουμε ήδη δει ότι ανταγωνίζονται το Golden State.

Γιώργος: Πώς ήταν η εμπειρία σου δουλεύοντας με τον Gregg Popovich, σε σχέση με την προσοχή του σε προηγμένες μετρήσεις και στατιστικά χώρου; Πιστεύεις ότι οι προπονητές σήμερα είναι πιο ανοιχτοί στο να ακούνε τους ειδικούς της αναλυτικής στατιστικής;

Kirk: H ευκαιρία να δουλέψω με τον coach Pop και τον RC Buford ήταν καταπληκτική. Δεν μπορώ να μιλήσω για άλλους προπονητές ή άλλα επιτελεία, αλλά ναι, οι ιδεές της αναλυτικής στατιστικής καθορίζουν την στρατηγική στο ΝΒΑ περισσότερο από ποτέ.

Γιώργος: Έχεις εισάγει το μοντέλο EPV (Expected Possesion Value), το οποίο ορίζει "το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα μίας κατοχής, δεδομένων των παικτών που βρίσκονται στο παρκέ και της ακριβής τους θέσης σε μία στιγμή στο χρόνο" (απόσπασμα από το βιβλίο "Τhe Playmaker's advantage"). Σύμφωνα με την δική μας κατανόηση, και αφού είδαμε και το CourtVision των Clippers, το μοντέλο αυτό έχει αναγνωριστεί ευρέως και χρησιμοποιείται από τις ομάδες. Μπορείς να περιγράψεις τα πλεονεκτήματα του στην προπονητική; Yποθέτω πάντα θα υπάρχει ο παράγοντας τύχη και πως το ταλέντο μπορεί να σε εκπλήξει, όμως είναι δυνατόν οι προπονητές να κάνουν μία παραδειγματική στροφή προς τον λεπτομερέστερο σχεδιασμό της επίθεσης, βασιζόμενοι σε τέτοια μοντέλα;

Kirk: Πρέπει εδώ να αποδώσουμε εύσημα στους Dan Cervone, Alex D’Amour και Luke Bornn για τη δουλειά που κάναμε μαζί πάνω στο EPV. Είμαι πολύ περήφανος που ήμουν μέρος αυτού του εγχειρήματος. Η βασική ιδέα πίσω από αυτό είναι πως τα analytics στο μπάσκετ πρέπει να να βασιστούν περισσότερο στην διαδικασία (process-based), αντί στη μέτρηση του αποτελέσματος (outcome-based). Μπορούμε να καταλάβουμε ποιος δράσεις αυξάνουν ή μειώνουν την πιθανότητα παραγωγής πόντων σε πολύ συγκεκριμένες κλίμακες. Αυτή τη στιγμή, τα analytics στο μπάσκετ είναι πολύ πρωτόγονα, όμως το EPV αντιπροσωπεύει ένα νέο δρόμο προς τα εμπρός.

Παναγιώτης: Πρόσφατα, το ESPN εισήγαγε το "Full Court Press" στις πανεθνικές μεταδόσεις, χρησιμοποιώντας της τεχνολογία Second Spectrum και προσφέροντας στους θεατές μία ποικιλία από λεπτομερείς πληροφορίες και ζωντανά δεδομένα πιθανοτήτων. Πώς αλλάζει κάτι τέτοιο την εμπειρία της θέασης και πώς αισθάνεσαι για το γεγονός ότι το κοινό έχει στη διάθεση του πληροφορίες παραπλήσιες με εκείνες των προπονητικών επιτελείων;

Kirk: To "Sprawlball" είναι ένα βιβλίο πάνω στις τρομερές αλλαγές στο ΝΒΑ τα τελευταία 20 χρόνια. Όλα γύρω από τη λίγκα έχουν αλλάξει, εκτός από τις μεταδόσεις. Αυτή τη χρονιά, οι επικεφαλείς του ESPN δοκιμάζουν κάποια συναρπαστικά νέα πράγματα και είναι χαρά μου που βοηθάω. Προσπαθούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που μεταδίδουμε εικόνα και ήχο. Όμως εδώ υπάρχει ένα ζήτημα: Τα δεδομένα μπορεί να αποσπούν την προσοχή ή να είναι αφόρητα, την ώρα που ο σταρ του σόου είναι το μπάσκετ. Προσπαθούμε λοιπόν να διευρύνουμε την εμπειρία με μεταδιδόμενες πληροφορίες, χωρίς όμως να ενοχλήσουμε το κοινό. Νομίζω θα το καταφέρουμε, και νομίζω ότι οι μεταδόσεις θα φαίνονται διαφορετικές και θα αφήνουν επίσης διαφορετική αίσθηση εξ αιτίας αυτού!