Σε μία περίοδο που, μετά την πανδημία, το NBA έχει επιστρέψει στην αγωνιστική του κανονικότητα από άποψη ημερολογιακής τέλεσης των αγώνων, αλλά και οικονομικά εμφανίζεται στην καλύτερη κατάσταση από ποτέ, η πρώτη ανάγνωση θα υπαγόρευε πως καμία πλευρά δεν δείχνει να έχει εμφανή λόγο να επισπεύσει τις όποιες μεταξύ τους διαπραγματεύσεις. Τούτο καθώς, οι σχέσεις ιδιοκτητών και παικτών φαίνεται να βρίσκονταιστο καλύτερο δυνατό σημείο τους, με τις δύο πλευρές να έχουν συνεργαστεί εξαιρετικά στην οικονομική διαχείριση της πανδημίας (στην υγειονομική, ως προς την υγεία των παικτών δηλαδή, όχι και τόσο βέβαια) και των επιπτώσεων αυτής στη Λίγκα. Ταυτόχρονα, οι παίκτες είναι αρκετά ενδυναμωμένοι ως προς τη διαχείριση των επιλογών τους, τουλάχιστον τα προβεβλημένα αστέρια μεταξύ αυτών (με την περίπτωση Crowder να δείχνει ωστόσο και μια τάση διάχυσης «προς τα κάτω» της συγκεκριμένης κατάστασης). Παράλληλα, παρότι το τρέχον τηλεοπτικό συμβόλαιο της Λίγκας, με τα κανάλια ESPN/ABC (της Disney) και ΤΝΤ (της Warner Bros. Discovery), λήγει στο τέλος της σεζόν 2024, το NBA ήδη βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις ανανέωσης αυτού και μάλιστα σε τιμή ως και τριπλάσια από την τρέχουσα (από $24 δισ. για εννέα χρόνια στα ως και $75 δισ.). Κάτι τέτοιο θα σημαίνει πολλαπλασιασμό των χρημάτων που μοιράζονται μεταξύ ιδιοκτητών και παικτών και συμβόλαια παικτών ακόμα και της τάξης των $300 εκατ. στο όχι πολύ μακρινό μέλλον. Την ίδια στιγμή, θεωρείται σχεδόν δεδομένο, πως το ταλέντο στο NBA είναι τέτοιο και τόσο, που επιτρέπει την επέκταση της Λίγκας, με την είσοδο δύο νέων ομάδων και αύξηση του αριθμού από 30 σε 32, γεγονός που θα σημαίνει και 30 νέες θέσεις εργασίας (34 μαζί με τα 2-ways contracts).
Συνεπώς; Τι θα μπορούσε να χαλάσει αυτή την -ως και ειδυλλιακά περιγραφόμενη- εικόνα και να κάνει τους αρμονικά συνεργαζόμενους -και δυσανάλογα μεν, αλλά αμφότερους πλουτιζόμενους δε- ιδιοκτήτες και παίκτες, να τους καταστήσει αντιπαρατιθέμενους διαπραγματευτές;
Μα ακριβώς αυτός ο πακτωλός χρημάτων που αναμένεται εκ νέου να εισρεύσει στη Λίγκα!
Γιατί, όπως ένας σοφός παππούλης με μούσια, δεκαετίες πίσω, είχε -ορθότατα- υποστηρίξει, το θέμα δεν είναι τόσο στο παραγόμενο προϊόν, όσο στη διανομή αυτού. Και το πως θα διανεμηθούν αυτά τα πρόσθετα χρήματα, αναμένεται να δημιουργήσει ένα νέο πεδίο αντιπαράθεσης, αυτή τη φορά όχι αποκλειστικά ανάμεσα σε ιδιοκτήτες και παίκτες, αλλά ανάμεσα σε ιδιοκτήτες που αρέσκονται να επενδύουν -πολλά- στις ομάδες τους (Warriors, Clippers, Nets) και σε πιο σφιχτοχέρηδες ιδιοκτήτες (Pelicans, Hornets, Pistons, Wizards, Nuggets, Bulls, Hawks), αλλά και σε επίπεδο ένωσης ιδιοκτητών και παικτών στη συνέχεια.
Η πολυεπίπεδη διαπραγμάτευση, η οποία στην ουσία έχει ήδη ξεκινήσει μέσω διαρροών και δημοσιευμάτων, θα διεξαχθεί από πλειάδα συμβούλων, δικηγόρων, ορκωτών ελεγκτών και αναλυτών δεδομένων, και θα ηγηθεί, από την πλευρά των ιδιοκτητών από τον εκπρόσωπό τους, τον Adam Silver, και από την πλευρά των παικτών, από τον πρόεδρο της ένωσής τους, τον C.J. McCollum και την εκτελεστική διευθύντρια της NBPA, Tamika Tremaglia. Την διαπραγμάτευση αυτή θα προσπαθήσουμε να παρακολουθήσουμε μέσα από την στήλη Moneyball του Basketball Guru[1] σε μια σειρά κειμένων που θα αναλύουν τα ανωτέρω θέματα. Η κρισιμότητα των συγκεκριμένων ζητημάτων έγκειται ακριβώς στο γεγονός πως το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων και της επόμενης CBA είναι που θα καθορίσει το πλαίσιο μέσα στο οποίο ομάδες και παίκτες θα λειτουργούν, θα δρουν και θα αποφασίζουν. Πιο απλά, το αποτέλεσμα των όσων συμφωνηθούν σε αυτό το υπό διαμόρφωση πλαίσιο, είναι αυτό που θα βλέπουμε εμείς ως τελικό προϊόν καθημερινά στα παρκέ του «Μαγικού Κόσμου». Γιατί αυτό το πλαίσιο αποκλειστικά θέτει τα εργαλεία, αλλά και τους περιορισμούς, βάσει των οποίων μπορούν να στηθούν και να λειτουργήσουν οι ομάδες.
“Δύο λάθη δεν κάνουν ένα σωστό”
Το ζητούμενο σε κάθε νέα CBA είναι να μην δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από όσα (θεωρητικά) προσπαθεί να λύσει. Και αν αυτή η πρόταση φαντάζει αυτονόητη, δυστυχώς η ιστορία της Λίγκας έχει δείξει πως κάθε άλλο παρά τέτοια δεν είναι. Συγκεκριμένα, τόσο η τρέχουσα, 2017 CBA, όσο και όλες όσες προηγήθηκαν, απέτυχαν να επιλύσουν τα προβλήματα που θεωρητικά στόχευαν, μεταθέτοντάς τα κάθε φορά για την επόμενη διαπραγμάτευση.
Οι CBAs Αποτελούν το Πλαίσιο Λειτουργίας του NBA[2]
Οι CBAs, των οποίων έχω καταφέρει να μελετήσω τα γραφόμενά τους και το πλαίσιο διοικητικής και οικονομικής λειτουργίας που αυτές έθεταν σε μεγαλύτερο βάθος, είναι οι πέντε τελευταίες, αυτές των 1995[3], 1999, 2005, 2011 και 2017, παρότι πολύ θα ήθελα κάποια στιγμή να βρω τον χρόνο να καταπιαστώ και με παλαιότερες.
Οι CBAs είναι εκείνες που διαμορφώνουν το πλαίσιο μέσα από το οποίο μπορεί να γίνει κατανοητό το πώς και γιατί κάποιες ομάδες (πόσο μάλλον κάποιες Δυναστείες) στήθηκαν. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα σχετικά αποτελεί το πως η 1976 CBA[4] οδήγησε στο να καταλήξει ο Magic Johnson στους Lakers και στη δημιουργία της Δυναστείας των Lakers στα ’80s. Συγκεκριμένα, η 1976 CBA, πέρα από το ότι ολοκλήρωνε τη συγχώνευση (απορρόφηση στην ουσία) του ABA με το NBA, ύστερα από μία επταετία ένθεν και ένθεν μηνύσεων και θεσμικών διευθετήσεων, ήταν εκείνη που έδινε και τα πρώτα δικαιώματα στους παίκτες ως free agents. Και πάλι όμως, ήταν τόσο εμβρυακό το στάδιο αυτών των δικαιωμάτων, που για να αλλάξει ομάδα ένας παίκτης θα έπρεπε η προηγούμενη ομάδα του να αποζημιωθεί.
Κάπως έτσι, όταν λίγες μέρες μετά την υπογραφή της 1976 CBA, στις 19 Ιούλη, οι Lakers αποφάσισαν πως δεν επιθυμούσαν να δώσουν τα $1,4 εκατ. που ζητούσε για τριετές συμβόλαιο ο τότε 32χρονος δεύτερος σκόρερ της ομάδας τους (με 19,5 πόντους μέσο όρο, πίσω μόνο από τον Kareem) -και γενικότερα εμβληματικός παίκτης για την ομάδα τους-, Gail Goodrich[5], κατέληξε να υπογράψει για αυτό το ποσό με τους New Orleans Jazz. Οι Jazz έβλεπαν στο πρόσωπό του το ιδανικό συμπλήρωμα μιας εξαιρετικής backcourt δίπλα στον “Pistol Pete” Maravich[6]. Ωστόσο, βάσει CBA, οι Lakers έπρεπε να αποζημιωθούν από τους Jazz. Το deal οριστικοποιήθηκε στις 5 Αυγούστου εκείνου του έτους και προέβλεπε πως οι Jazz, πέραν του Goodrich, θα λάμβαναν και δύο picks από τους Lakers, εκείνο του δεύτερου γύρου τους το 1977 και του πρώτου γύρου τους το 1978, έναντι τριών picks πρώτου γύρου των Jazz, των ετών 1977, 1978, και 1979, καθώς και ενός δεύτερου, του 1980. E, όλοι γνωρίζουμε πια καλά τόσο ποιον διάλεξαν οι Lakers με το pick των Jazz του 1979 που είχαν στην κατοχή τους, που ήταν το #1 pick του draft εκείνης της χρονιάς, όσο και το τι έγινε στη συνέχεια.
Από την παραπάνω πρόταση από μόνη της, βλέπουμε ένα ακόμα γεγονός που στις μέρες μας, όχι μόνο δεν ισχύει, αλλά, αντίθετα, φαντάζει παράδοξο: την ανταλλαγή συνεχόμενων draft picks από μία ομάδα. Και αυτό “το πρόβλημα” διευθετήθηκε αργότερα, στα μέσα της δεκαετίας του ’80, με το “Stepien Rule”, παίρνοντάς το όνομά του από τον ιδιοκτήτη των Cavaliers τα έτη 1980 ως 1983, Ted Stepien. Ο Stepien, σε μία παράλογη -και προφανώς πλήρως αποτυχημένη- “win now” λογική, αντάλλαξε συνεχόμενα picks πρώτου γύρου της ομάδας του, αναγκάζοντας τη Λίγκα τόσο να τον διώξει από αυτήν, όσο και να χαρίσει στους Cavaliers πρώτα picks για τα έτη 1983 ως 1986! Για να καταλάβει κανείς την καταστροφικότητά του στην ομάδα, αρκεί να δει σε τι χρυσάφι μετατράπηκαν τα picks που έδωσε (μέσα σε μια τετραετία θυμίζω!):
- James Worthy, 1982, #1 (γιατί δεν έφτανε η “ληστεία” με τον Magic προφανώς…)
- Derek Harper, 1983, #11
- Sam Perkins, 1984, #4
- Detlef Schrempf, 1985, #8
- Roy Tarpley, 1986, #7
- Dennis Rodman, 1986, #27
Αν συνήλθατε, απλά να σημειώσω πως ο “Stepien Rule” δεν είναι μέρος κάποιου κειμένου μιας CBA, αλλά είναι μέρος του “NBA Constitution and By-Laws[7]”, και συγκεκριμένα στην παράγραφο 7 αυτού.
Γιατί (και) η 2017 CBA απέτυχε στον βασικό σκοπό της
Το ανωτέρω χωρίο κάνει σαφές το ακόλουθο: δυστυχώς, τα κύρια χαρακτηριστικά των CBAs, και γενικότερα των διαρθρωτικών αλλαγών στις οποίες η Λίγκα προβαίνει, διαχρονικά αποσκοπούσαν σε αποκλειστικά δύο πράγματα: στην εξασφάλιση της βέλτιστης οικονομικής θέσης των ιδιοκτητών, και στη διόρθωση των λαθών των ίδιων των ιδιοκτητών, εν είδει μιας προστασίας αυτών από τις ίδιες τους τις πράξεις, από τους ίδιους τους τους εαυτούς. Ως προς το δεύτερο σκέλος, είχαν δηλαδή κατά βάση κατασταλτικό χαρακτήρα, παρά προληπτικό.
Δεν κατάφεραν να προβλέψουν και να αποτρέψουν καταστάσεις, αλλά προσπαθούσαν να διορθώσουν λάθη και πεπραγμένα, με σκοπό την αποφυγή επανάληψής τους. Και αυτό από μόνο του, σε κάθε δυναμικό και ταχύτατα μεταβαλλόμενο περιβάλλον όπως το NBA, από οικονομικής και όχι μόνο σκοπιάς, είναι λάθος. Είναι σαν να οδηγεί κάποιος ένα γρήγορο αυτοκίνητο στην εθνική οδό και αντί να κοιτάει μπροστά του τον δρόμο, να κοιτάει στους καθρέφτες του το ατύχημα που μόλις γλίτωσε (ή που, στην περίπτωση του NBA δεν γλίτωσε, αλλά πήρε το “μηλαράκι” και του χαρίστηκε σαν “καινούρια ζωή” για να συνεχίσει την πίστα). Ε, νομοτελειακά θα προκαλέσει νέο ατύχημα μπροστά του. Αντίστοιχα, η συνηθέστερη κατάληξη αυτής της περιορισμένης οπτικής των ιδιοκτητών, δεν ήταν άλλη από τη δημιουργία νέων προβληματικών καταστάσεων.
Και ακριβώς εντός του ίδιου πλαισίου φαίνεται πως δομήθηκε και λειτουργεί και η τρέχουσα, 2017 CBA, η οποία απλά προσπάθησε να λύσει τα προβλήματα που οι προηγούμενες CBAs είχαν δημιουργήσει.
Μια σύντομη ιστορική αναδρομή
Συγκεκριμένα, για να καταλάβουμε τον κύριο σκοπό της, πρέπει να πάμε πίσω στις αρχές προς μέσα της δεκαετίας του ’90 για να την εξετάσουμε ως συνέχεια των CBAs που είχαν προηγηθεί. Τότε λοιπόν, στα early ‘90s, δεν υπήρχε rookie scale και δεν υπήρχε και ο χρονικός περιορισμός της πενταετίας στα συμβόλαια που οι ομάδες μπορούσαν να προσφέρουν στους παίκτες. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ήταν το rookie συμβόλαιο του Glenn Robinson το 1994, που ήταν 10ετούς διάρκειας και αξίας $68 εκατ., μάλιστα αυτά εγγυημένα στο σύνολό τους. Καταλαβαίνετε λοιπόν, τι ακριβώς διευθετούσε η 1995 CBA: εισήγαγε για πρώτη φορά την rookie scale, περιορίζοντας το ύψος της αμοιβής κάθε rookie συμβολαίου. Η 1999 CBA εισήγαγε τα max συμβόλαια, ενώ η 2005 CBA περιόριζε τη χρονική διάρκεια αυτών στα πέντε έτη, ενώ εισήγαγε παράλληλα και την έννοια του “Amnesty Clause”, της δυνατότητας δηλαδή των ομάδων να αποδεσμεύουν έναν παίκτη του roster τους, χωρίς το συμβόλαιο αυτού να υπολογίζεται στο salary cap τους, παρότι θα το πληρώνουν κανονικά.
Όλα αυτά για να “προστατεύσουν” τις ομάδες από τις ίδιες τους τις αποφάσεις και τα λάθη που είχαν οι ίδιες κάνει, δίνοντας παράλογης διάρκειας και αξίας συμβόλαια σε παίκτες που δεν είχαν αποδείξει πως τα άξιζαν, αλλά, αντίθετα, οι ομάδες πόνταραν -τυφλά- στην σχετική πιθανότητα. Χαρακτηριστικότερα σχετικά παραδείγματα της εποχής, αποτελούν τα συμβόλαια των Vin Baker με τους Sonics, για εφτά χρόνια και $86 εκατ. το 1999, και του Alan Houston με τους Knicks, για έξι χρόνια και $101 εκατ. το 2001.
Φτάνοντας στο 2011 και την 2011 CBA πρέπει αρχικά να σημειωθεί πως αυτή υπογράφηκε ένα καλοκαίρι μετά τη μετακίνηση των LeBron και Βοsh στο Miami, οπότε από τα βασικά της μελήματα ήταν να αποτρέψει τη δημιουργία και άλλων superteams μελλοντικά. Η λύση που προέκρινε για το συγκεκριμένο πρόβλημα ήταν μέσω της αύξησης των tax penalties για τις ομάδες που περνάνε τόσο το salary, όσο και το tax line, θεωρώντας πως έτσι θα απέτρεπε τις ομάδες από το να πληρώνουν πολλούς superstars, άρα δεν θα μπορούσαν να έχουν συγκεντρωμένους πάνω από έναν παίκτη κορυφαίου επιπέδου. Κυριότερα όμως, και συνεπείς με την κοντόφθαλμη και παρελθοντική οπτική τους, οι ιδιοκτήτες είχαν σαν κύριο μέλημά στην συγκεκριμένη διαπραγμάτευση την αύξηση του μεριδίου της πίτας για τους εαυτούς τους, καθώς η Λίγκα δεν έχει ακόμα μπει στη δεκαετία εκτόξευσης των εσόδων και των κερδών της που θα ακολουθούσε, με τις ομάδες να παρουσιάζουν ζημιογονους ισολογισμους. Έτσι, όλο το βάρος δόθηκε από την πλευρά τους στη μείωση του ποσοστού που πήγαινε στους παίκτες από το Basketball Related Income (BRI) από το 57% στο 51%.
Η 2017 CBA
Στα έξι χρόνια που ακολούθησαν μέχρι την επόμενη CBA όλοι μας γνωρίζουμε καλά πως το πρόβλημα των μετακινήσεων των superstars και της συγκέντρωσης αυτών σε κοινή ομάδα, όχι μόνο δεν διευθετήθηκε, αλλά γιγαντώθηκε, με κορύφωση αυτού την μετακίνηση του Durant στους Warriors την offseason του 2016. Συνέπεια αυτού, να αποφασίσουν οι ιδιοκτήτες, ιδίως των small market franchises, να ασχοληθούν -με την συνηθισμένη καθυστέρηση- με το συγκεκριμένο θέμα στην 2017 CBA, εισάγοντας την έννοια των supermax contracts (“designated extension”, η επίσημη ονομασία), όπου ένας παίκτης θα μπορούσε να πάρει το 35% του cap σε συμβόλαιο διάρκειας ως και έξι χρόνων, αποκλειστικά όμως από την ομάδα που τον επέλεξε στο draft -και μόνο εφόσον πληροί συγκεκριμένα αγωνιστικά κριτήρια- ως κίνητρο για να παραμείνει στην ομάδα αυτή.
Την συγκεκριμένη 2017 CBA είχα αναλύσει σε βάθος, αμέσως μετά την υπογραφή της, το καλοκαίρι του 2017, σε τρία μέρη (πρώτο, δεύτερο, και τρίτο), με έμφαση, στα συμπεράσματά μου, σε ξεχωριστό τέταρτο κείμενο που ακολούθησε τα τρία της ανάλυσης, όπου η από τότε κατακλείδα ήταν “Τι δείχνει να μην υπολογίζει η 2017 CBΑ”, τονίζοντας τρεις βασικές τάσεις:
- Οι καλύτεροι παίκτες πλέον εισπράττουν περισσότερα χρήματα εκτός παρκέ
- “Players wanna play” & “(Top) Players have the Power” (thanks to LeBron)
- Players wanna win. Now.
Προς έκπληξη κανενός, γρήγορα αποδείχθηκε πως και η συγκεκριμένη CBA κοιτούσε πίσω αντί για μπροστά, αποτυγχάνοντας να επιλύσει τα θέματα που είχε σκοπό, παρά την εισαγωγή των supermax. Δεν είναι τυχαίο, πως όχι μόνο οι περισσότεροι που υπέγραψαν supermax (Wall, Westbrook, για να αναφέρω τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις “μικρών” franchises), έφυγαν εν μέσω αυτών από τις ομάδες με τις οποίες αρχικά δεσμεύτηκαν, αλλά φτάσαμε στο ακραίο φαινόμενο, ο Durant να απαιτεί trade παρότι το συμβόλαιο που είχε υπογράψει δεν είχε καν αρχίσει ακόμα να τρέχει. Το ερώτημα ωστόσο που για μένα παραμένει αναπάντητο είναι πως γίνεται κάτι που ακόμα και ένα ερασιτεχνικό site σε μια γωνιά της Ελλάδας, μπορούσε να εντοπίσει και να καταγράψει, να μην γίνεται αντιληπτό από μια σειρά επιτυχημένων επιχειρηματιών, τους συμβούλους και τους δικηγόρους τους.
[1] Ώπου σταδιακά θα μεταφερθούν όλα τα παλαιότερα κείμενά μου, ίδιας θεματικής, που είχαν πρωτο δημοσιευτεί στο The Ball Hog.
[2] Σημαντικό μέρος της ενότητας που ακολουθεί είναι μέρος παλαιότερου κειμένου μου “Η Επιβεβαίωση της Αποτυχίας των Supermax Contracts (και της 2017 CBA συνολικότερα) και η Κρισιμότητα της Φετινής Third All NBA Team” που είχε αρχικά δημοσιευτεί στο Ball Hog τον Μάρτη του 2019.
[3] Ως συνέχεια της μεταβατικής του 1994, η οποία -του 1995- υπογράφηκε βέβαια το 1996.
[4] Οι CBAs παίρνουν το όνομά τους ως νομικοί τίτλοι από τη χρονολογία υπογραφής τους, με αυτήν αρχικά και στη συνέχεια τον τίτλο τους ως “Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας” (Collective Bargaining Agreement – CBA), οπότε όλες έχουν τη μορφή “XXXX CBA”.
[5] O Goodrich αγωνίστηκε με τα “purple & gold” για εννέα συνολικά σεζόν, σε δύο φάσεις της καριέρας του, και με το #25 που φορούσε να κοσμεί την οροφή του Staples Center, έχοντας αποσυρθεί από την ομάδα το 1996 (και αναγκάζοντας έτσι τον Eddie Johnson που τότε το φορούσε να το αφήσει για το #6). Παράλληλα, ο Goodrich είναι Hall of Famer από το 1997.
[6] Κάτι που, ωστόσο, ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε, λόγω των προβλημάτων τραυματισμών που αντιμετώπισαν οι δύο guards τα χρόνια που ακολούθησαν.
[7] Το οποίο προσωπικά το έμαθα πως υπάρχει λόγω της υπόθεσης του πρώην ιδιοκτήτη των Clippers, Donald Sterling, το 2014, μιας και βάσει των σε αυτό γραφόμενων απομακρύνθηκε από τη Λίγκα.
