Σε πρόσφατο θέμα του, το Sports Illustrated έγραψε -μεταξύ πολλών άλλων- πως “το ΝΒΑ είναι γεμάτο από ανθρώπους που πάσχουν από αϋπνία. Όταν ο Rajon Rondo ήταν στη Boston, συνήθισε να παρακολουθεί τα replays της ομάδας του, στις 2 τα ξημερώματα, μετά τηλεφωνούσε στον Kevin Garnett και τον ενημέρωσε για τα συμπεράσματα του. Όταν ο Derrick Rose ήταν στο Chicago, είχε πάρει κλειδιά από το προπονητήριο ώστε να μπορεί να παίζει “ένας εναντίον ενός” με τον συγκάτοικο του στο δωμάτιο, τα μεσάνυχτα. Οι προπονήσεις του Koby Bryant στην ανατολή του ήλιου ήταν θρυλικές στο Λος Άντζελες, ο Gordon Hayward είναι εκτός από την πρεμιέρα της σεζόν και θα χάσει όλη τη χρονιά, παρ' όλα αυτά δεν κοιμάται. Παίζει video games, ειδικά Destiny 2, μέχρι να κλείσουν τα βλέφαρα του”.
Πόσο σημαντικός είναι ο ύπνος
Οι καθ' ύλην αρμόδιοι λένε πως χρειαζόμαστε τον ύπνο κατά τρόπο που χρειαζόμαστε την ανάσα ή το φαγητό. Όταν κοιμόμαστε το σώμα μας δουλεύει για να φροντίσει τη σωματική και την πνευματική υγεία, αλλά και να μας προετοιμάσει για την επόμενη ημέρα. Στα παιδιά και τους ενήλικες οι ορμόνες που αφορούν την ανάπτυξη εκχέονται την ώρα του ύπνου. Είναι αυτές που βοηθούν στο χτίσιμο της μυικής μάζας, ενώ επιδιορθώνουν τα κύτταρα και τους ιστούς. Ο ύπνος είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της εφηβείας.
Όταν υπάρχει απώλεια ύπνου, το μυαλό δεν μπορεί να λειτουργήσει κανονικά. Αυτό επηρεάζει τις εγκεφαλικές δυνατότητες και τη συναισθηματική κατάσταση. Αν κρατήσει για καιρό, μπορεί να ρίξει τις άμυνες του σώματος και να μας βάλει σε ρίσκο δημιουργίας χρονικών ασθενειών. Τα πιο ξεκάθαρα σημάδια της απώλειας ύπνους είναι η εξάντληση, το χασμουρητό και η νευρικότητα. Η χρόνια απώλεια ύπνου μπορεί να επηρεάσει την ισορροπία, το συγχρονισμό και τις ικανότητες μας να καταλήγουμε σε αποφάσεις.
Δημιουργεί πρόβλημα στη δραστηριότητα του μυαλού, προκαλεί νοητική δυσλειτουργία (δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε εύκολα, δεν είμαστε δημιουργικοί και δεν βρίσκουμε λύσεις στα προβλήματα), προβλήματα μνήμης, αυξάνει την πιθανότητα τραυματισμού -από ατύχημα-, αδυνατεί την αντίδραση του ανοσοποιητικού μας συστήματος, αυξάνει τις πιθανότητες να πάρουμε βάρος, να αποκτήσουμε διαβήτη τύπου 2, αυξημένη πίεση και πρόβλημα στην καρδιά. Έπειτα από μεγάλες περιόδους έχουμε παραισθήσεις, κατάθλιψη -έως σκέψεις για αυτοκτονία- αλλά και το να κοιμόμαστε για κάποια λεπτά μέσα στην ημέρα χωρίς καν να το αντιλαμβανόμαστε. Και αυτό είναι κάτι εξαιρετικά επικίνδυνο (σκεφτείτε να συμβεί ενώ οδηγούμε). Διεγερτικές ουσίες όπως η καφεΐνη, δεν είναι ικανές να υπερνικήσουν την σημαντική ανάγκη για ύπνο.
Οι συνέπειες της χρήσης αλκοόλ μεγεθύνονται όταν υπάρχει απώλεια ύπνου, όπως και ο κίνδυνος να εμπλακούμε σε ατύχημα. Σύμφωνα με το Harvard Medical School, οι έρευνες δείχνουν πως όταν κοιμόμαστε λιγότερες από πέντε ώρες κάθε βράδυ, αυξάνεται ο κίνδυνος θανάτου, από όλες τις αιτίες, κατά 15%.Η απώλεια ύπνου είναι επικίνδυνη για την πνευματική και τη σωματική υγεία και μπορεί να μειώσει δραστικά την ποιότητα ζωής.
Πώς εξελίσσεται η φάση
Η επιστήμη της νευρολογίας έκανε τις έρευνες της, με τη βοήθεια εγκεφαλογραφημάτων και κατέληξε στην καταγραφή τριών διαφορετικών επιπέδων συνείδησης, τα οποία μπορείτε να λέτε και στάδια του ύπνου.
Πρώτο στάδιο: Μετάβαση. Για αρχή ο εγκέφαλος παρασύρεται σε ύπνο, οι εικόνες τρεμοπαίζουν στο μυαλό και το σώμα τραντάζεται -συχνά έχουμε την αίσθηση ότι γλιστράμε ή πέφτουμε. Σιγά σιγά η δραστηριότητα των μυών επιβραδύνεται, αυτή του εγκεφάλου μειώνεται και τα μάτια δεν κουνιούνται παρά ελάχιστα. Σε αυτή τη φάση δεν υπάρχει πραγματική αναζωογόνηση ή ξεκούραση.
Δεύτερο στάδιο: Ελαφρύς ύπνος. Σε αυτή τη φάση τα μάτια σταματούν να κινούνται και πέφτει η θερμοκρασία του σώματος. Ο καρδιακός ρυθμός και η αναπνοή σταθεροποιούνται. Η επιβραδυμένη δραστηριότητα του εγκεφάλου παρουσιάζει ηλεκτρικά κύματα, τα οποία ρυθμίζουν τους εξωτερικούς θορύβους (σε ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα έχουν καταγραφεί εκρήξεις εγκεφαλικής δραστηριότητας, που παίζουν ρόλο στη μάθηση και την ενσωμάτωση νέων αναμνήσεων. Χάπια για την αύξηση αυτών των εκρήξεων, οδήγησαν σε μεγάλη βελτίωση μνήμης). Είναι το στάδιο στο οποίο βλέπουμε όνειρα, καθώς ο οργανισμός λειτουργεί σαν να είναι ξύπνιος. Τα όνειρα θεωρούνται από τους επιστήμονες σαν μια λειτουργία κάθαρσης και αναζωογόνησης του νοητικού επιπέδου του ανθρώπου. Αν στερηθούμε τη φάση των ονείρων, την επομένη δεν νιώθουμε κάποια κούραση, αλλά νιώθουμε ένα ακαθόριστο άγχος και εκνευρισμό - σαν να συνεχίζεται η προηγούμενη ημέρα, χωρίς να 'χουμε αναπαυτεί νοητικά.
Τρίτο στάδιο: Bαθύς ύπνος. Ο εγκέφαλος παράγει αργά ηλεκτρικά σήματα ταλάντωσης, η καρδιά εργάζεται πολύ αργά, οι μύες χαλαρώνουν, η πίεση του αίματος πέφτει και η αναπνοή επιβραδύνεται. Αν τυχόν ξυπνήσουμε σε αυτό το στάδιο, νιώθουμε σαν να είμαστε μεθυσμένοι. Ο βαθύς ύπνος ωστόσο είναι η πιο αναζωογόνα φάση για το σώμα και σημαντική για τη διατήρηση αναμνήσεων. Ψυχολόγοι έχουν διαπιστώσει πως οι δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο, καθώς γερνά, συνδέονται με μείωση στο βαθύ ύπνο και στη διατήρηση της μνήμης. Αν δεν υπάρχει βαθύς ύπνος, δεν υπάρχει ξεκούραση - καθώς είναι η φάση στην οποία ξεκουράζεται κάθε κύτταρο του οργανισμού.
Η ενημέρωση από ειδικούς
Κατόπιν όλων αυτών (είμαι σίγουρη πως μια υπνηλία σου ήλθε), οφείλω να σου πω ότι μεταξύ των επισκέψεων που δέχονται οι παίκτες όλων των οργανισμών μέσα στη χρονιά, είναι και μία από εκπροσώπους από εργαστήρια ύπνου (μη γελάς, υπάρχουν και στην Ελλάδα και έχουν σώσει ζωές). Συνήθως τους μιλούν για τη σημασία της σωστής ανάπαυσης, θέμα ζωτικής σημασίας αν (ξανα)σκεφτείς την ώρα των τζάμπολ, τα ταξίδια και τα back to back παιχνίδια. Πέραν των προφανών (να τραβούν τις κουρτίνες, να αποφεύγουν οθόνες ενόσω είναι ξαπλωμένοι και να διατηρούν τη θερμοκρασία δωματίου στους 21 βαθμούς -έρευνες έχουν δείξει πως αυτή είναι η ιδανική κατάσταση-, έχουν δώσει και άλλες λύσεις. Και δεν εννοούμε τα βραχιολάκια που μετρούν στοιχεία όπως ποιότητα, διάρκεια, καρδιακοί παλμοί και αναπνοή και σου δίνουν τον ιδανικό συνδυασμό. Αυτά τα 'χουν σχεδόν όλοι. Όπως έχουν και μάσκες ύπνου.
Αρκετοί κάνουν ειδικοί παραγγελία τα μαξιλάρια τους και πολλοί κόουτς κάνουν έρευνες στο πρωινό, ρωτώντας τους παίκτες πόσο κοιμήθηκαν και... αν παρήγαγαν ήχους. Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν προσφέρει τη λύση, εξ ου και ο Blake Griffin είχε θέσει πέρυσι,= εαυτόν στη διάθεση έρευνας ύπνου που διενήργησε το UCLA. Στα trends μεταξύ των NBAers είναι τα χάπια ZzzQuil (περιέχει την αντισταμινική ουσία διφαινυδραμίνη, που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση αλλεργιών, αλλά και της αϋπνίας, του Parkinson και της ναυτίας), τα οποία όμως έχουν και παρενέργειες. Άλλοι λαμβάνουν συμπληρώματα μελατονίνης (ορμόνη που συντίθεται και εκκρίνεται στον εγκέφαλο μας, αφού ενεργοποιηθεί από το σκοτάδι).
Η τελευταία ανακάλυψη είναι ένα μπλε μεταλλικό κουτάκι, που θαρρείς ότι περιέχει Red Bull, αλλά το υγρό έχει την ακριβώς αντίθετη δράση στον οργανισμό. Να σου συστήσω το Som, που θα βρεις στο site getsom.com. Εδώ θα διαβάσεις για τον John, τον CEO και συνιδρυτή της εταιρίας, ο οποίος τον Ιούνιο του 2016 οδηγούσε για να συναντήσει έναν φίλο. “Έχασα την προσοχή μου για διάστημα μικρότερο του δευτερολέπτου. Δεν διέλυσα το αυτοκίνητο, από καθαρή τύχη, καθώς σταμάτησα χιλιοστά από το φανάρι. Έτρεμα για ώρα, έφτασα στο ραντεβού, μοιράστηκα την εμπειρία που ήταν συνέπεια έλλειψης ύπνου και εκείνη ήταν η στιγμή που αποφάσισα να δημιουργήσω το Som”.
O Rob, διατροφολόγος και συνιδρυτής, προτείνει να λαμβάνεται η ουσία από κάθε ενδιαφερόμενο 30 λεπτά πριν ξαπλώσει στο κρεβάτι του. Ο συνεργάτης του, Mark - πρώην μάνατζερ του Chuck Liddell, πρωταθλητή UFC- παραδέχθηκε ότι “δεν είχαμε στο μυαλό μας επαγγελματίες αθλητές. Σκεφτείτε πως το 86% των Αμερικανών έχουν προβλήματα με τον ύπνο. Είναι εθνική επιδημία και δεν υπάρχει κάτι στην αγορά που να είναι ασφαλές, αλλά και να μην σου προκαλεί εθισμό. Αυτό το προϊόν είναι για όλους”. Στα συστατικά, θα βρείτε μαγνήσιο, βιταμίνη Β6, θρεπτικά συστατικά που δεν βρίσκεις εύκολα στη διατροφή του μέσου Αμερικανού, που παράγουν μελατονίνη και άλλες ορμόνες που βοηθούν στον ύπνο -που όπως θα κατάλαβες είναι πολύ σημαντικός για κάθε επαγγελματία αθλητή, υπό την όποια έννοια.
