Δημοσιογράφος: Θεωρείτε ότι ένας από τους λόγους της σημερινής ήττας είναι το γεγονός πως δεν ’’ακουμπήσατε’’ σαν ομάδα καθόλου την μπάλα στο ποστ, με αποτέλεσμα να σκοράρετε πολύ λίγους πόντους στην ρακέτα; (points in the paint )

D’ Antoni: Τι με ρωτάς; Έχεις παρακολουθήσει καθόλου το NBA; Δες τις πρώτες τρείς ομάδες. Το Golden State ποστάρει; Όχι. Ο αδερφός μου στο Houston – η ομάδα έκπληξη της λίγκας – ποστάρει; Όχι. Μπορείς να ‘’ρωτήσεις’’ οποιονδήποτε υπολογιστή και η απάντηση που θα πάρεις είναι ότι το σουτ από το ποστ είναι το ‘’χειρότερο’’ σουτ στο μπάσκετ. Δεν μπορείς να καταργήσεις τα analytics. To πιο αποδοτικό σουτ είναι το τρίποντο από την γωνία (corner three). To αμέσως καλύτερο είναι οποιοδήποτε άλλο τρίποντο.H μόνη εξαίρεση είναι τα lay-ups και μόνο όταν είναι αμαρκάριστα. Τα ίδια ισχύουν και για το κολεγιακό πρωτάθλημα.

Ποιος έχει τελικά δίκιο; Η για να διατυπώσω πιο σωστά το ερώτημα: Πόσο σημαντικό είναι στο σύγχρονο μπάσκετ το τρίποντο; Είναι δικαιολογημένη η επιμονή των προπονητών στον συγκεκριμένο τρόπο παιχνιδιού; Τι πλεονεκτήματα προσφέρει στην επίθεση μιας ομάδας;

Στην προσπάθεια να απαντήσουμε σε αυτά τα ερωτήματα, είναι καταρχήν απαραίτητο να συνειδητοποιήσουμε πού βρισκόμαστε. Ζούμε τις μέρες της αλλαγής. Το άθλημα εξελίσσεται ραγδαία μπροστά στα μάτια μας, συμπαρασύροντας στο πέρασμα του αντιλήψεις και στεγανά που κυριαρχούσαν επί δεκαετίες. Η είσοδος της επιστήμης και των προηγμένων στατιστικών ( analytics) στην καθημερινότητα του αθλήματος, έχει δημιουργήσει μια νέα ποιότητα στον τρόπο που το αντιλαμβανόμαστε και το παρακολουθούμε. Τα παλιά εργαλεία ανάλυσης κρίνονται σε ένα βαθμό ανεπαρκή.

Ο D’ Antoni αποτελεί έναν αφοσιωμένο ιεροκήρυκα της μπασκετικής σταυροφορίας των analytics. Δεν είναι φυσικά ο μόνος. Ολοένα και περισσότεροι προπονητές σήμερα προκρίνουν την επιστημονική επιλογή των σουτ που θα εκτελέσουν οι παίκτες τους, εμπιστευόμενοι το ευαγγέλιο των προηγμένων στατιστικών. Οι σύγχρονες μπασκετικές ‘’εντολές’’ είναι δύο: τρίποντο και σουτ κοντά στο καλάθι ( shots at the rim – ας τα ονομάσουμε καταχρηστικά lay-ups), ιδού και σχηματικά το γιατί.

 Ο παραπάνω πίνακας μας δείχνει τους πόντους ανά προσπάθεια που αναμένεται να συγκεντρώσει ένας παίκτης, ανάλογα με το σημείο του γηπέδου που εκτελεί κάθε φορά.  Το συμπέρασμα που προκύπτει φαίνεται να επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό του D' Antoni. Τα δυο πιο αποδοτικά (efficient) σουτ στο μπάσκετ είναι το τρίποντο και τα lay-ups. Αυτά έχουν την μεγαλύτερη αξία (value). Υπό αυτό το πρίσμα, δεν είναι καθόλου τυχαία η τρομακτική αύξηση του αριθμού των σουτ τριών πόντων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην λίγκα. Ακόμα, οι κατά γενική ομολογία, καλύτερες ομάδες της φετινής σεζόν εμφανίζονται σταθερά στις υψηλότερες θέσεις της σχετικής κατηγορίας των στατιστικών του NBA. Με απλά λόγια: Οι καλές ομάδες σουτάρουν πολύ και με υψηλά ποσοστά από την γραμμή του τριπόντου.

Αν αυτά σας είναι γνωστά, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάποιες επιπλέον πληροφορίες που βρήκα σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Bball Breakdown, και προσθέτουν στην συζήτηση για το τρίποντο μία καινούρια, γεωμετρική πινελιά.

Αει ο θεός ο Μέγας γεωμετρεί

-Πλάτων

Το σουτ τριών πόντων αποτελεί την καινούρια συνθήκη που εισήγαγαν τα analytics στο παγκόσμιο μπάσκετ. Το επόμενο βήμα στην εξελικτική πορεία του αθλήματος. Οι δυνατότητες που προσφέρει στην επίθεση μιας ομάδας είναι αμέτρητες. Ας υποθέσουμε ότι μια ομάδα διαθέτει ταυτόχρονα στην πεντάδα της τρείς πολύ καλούς σουτέρ. Με δεδομένο ότι στην Αμερική η γραμμή του τριπόντου βρίσκεται 7,25 μέτρα μακριά από το καλάθι, μπορούμε με την βοήθεια της ευκλείδειας γεωμετρίας να κατασκευάσουμε ένα ισόπλευρο τρίγωνο, ενώνοντας τις δυο γωνίες του γηπέδου με την κορυφή της ρακέτας. Το εμβαδόν του εν λόγω τριγώνου, δηλαδή η μέγιστη απόσταση που είναι υποχρεωμένη να καλύψει η αντίπαλη άμυνα, είναι περίπου 160 τετραγωνικά μέτρα. Ο κάθε παίκτης ξεχωριστά καλείται να διανύσει 32 τετραγωνικά μέτρα. Προσέξτε. Αναφερόμαστε σε κάθε μοναδική κατοχή.

Προχωρώντας τον μαθηματικό συλλογισμό μας ένα βήμα πιο πέρα, ας δούμε τι προκύπτει προσθέτοντας έναν ακόμα όρο στην παραπάνω γραφική απεικόνιση. Έστω λοιπόν, ότι η ομάδα μας διαθέτει αυτήν την φορά τέσσερεις σουτέρ. Το γεωμετρικό σχήμα που θα διαλέξουμε σε αυτήν την περίπτωση είναι το τραπέζιο. Το εμβαδόν του τραπεζίου που σχηματίζεται εντός παρκέ ισούται με 295 τετραγωνικά μέτρα, μια αύξηση της τάξης του 80%. Κατά συνέπεια ο κάθε αμυνόμενος καλείται σε αυτήν την περίπτωση να διανύσει σχεδόν 60 μέτρα. Επιπλέον, αν λάβουμε υπόψιν μας ότι αρκετοί παίκτες σήμερα (Anderson, Curry, J.R. Smith) στην προσπάθεια τους να ''ανοίξουν'' ακόμα περισσότερο το γήπεδο με κάθε πιθανό τρόπο, επιλέγουν συνειδητά να σουτάρουν από πολύ πιο μακριά (7,5-8 μέτρα), συμπεραίνουμε ότι οι αποστάσεις γίνονται ακόμα μεγαλύτερες. Αυτή είναι η φυσική, μαθηματική συνέχεια των πραγμάτων.

Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι είναι βιολογικά αδύνατο για έναν αθλητή να καλύψει με συνέπεια αυτές τις αποστάσεις καθ' όλη την διάρκεια ενός παιχνιδιού. Υπό την απειλή του τριπόντου, οι σύγχρονες άμυνες αναγκάζονται να παραταχθούν ''απλωμένες'' κατά μήκος του γηπέδου, πέρα από τα όρια αντοχής τους. Όσο περνάει η ώρα, τα πόδια και το μυαλό βαραίνουν από την κούραση  και ο συνεκτικός αμυντικός ιστός μεταξύ των παικτών αρχίζει να καταρρέει, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται ευκαιρίες  για ελεύθερα σουτ. Τα θεόσταλτα αθλητικά προσόντα, σήμα κατατεθέν του αμερικάνικου μπάσκετ επί δεκαετίες, δεν είναι πλέον αρκετά. Άλλωστε, όπως είχε πεί και ο Πυθαγόρας: ''Πάντα κατ' αριθμόν γίγνονται''.

Η κατάσταση γίνεται ακόμα δυσκολότερη, αν αναλογιστούμε την οργανική σχέση που υπάρχει μεταξύ του τριπόντου και των lay-ups. Μια σχέση που οι σημερινοί προπονητές φροντίζουν επιμελώς να εκμεταλλεύονται. Με την προσοχή της άμυνας στραμμένη στην περιφερειακή γραμμή και τους παίκτες τοποθετημένους αναγκαστικά πιο ψηλά στο γήπεδο, το ζωγραφιστό αδειάζει από κορμιά, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται συνεχώς κάθετα ρήγματα που οδηγούν κατευθείαν στο καλάθι. Το τρίποντο δηλαδή, λειτουργεί ταυτόχρονα ως το κατάλληλο δόλωμα αλλά και ως ένα εξελιγμένο όπλο τρομακτικής ακρίβειας. Η μάχη μοιάζει άνιση. Τα ελεύθερα τρίποντα, καθώς και τα ανενόχλητα lay-ups έχουν γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας του αθλήματος.

Αντί επιλόγου

Έχουν περάσει μερικές χιλιάδες χρόνια, από την εποχή που έζησε ο Πυθαγόρας. Ο άνθρωπος ,πλέον, έχει σχηματίσει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της πραγματικότητας. Οι ιδανικές συνθήκες που χρησιμοποιήθηκαν παραπάνω δεν μπορούν πάντα  να προσεγγιστούν με υλικούς όρους εντός παρκέ. Αφήνοντας  λοιπόν στην άκρη βιβλία, τετράδια και κομπουτεράκια, και πηγαίνοντας  να παρακολουθήσουμε έναν πραγματικό αγώνα σε κάποιο γήπεδο, ένα πράγμα είναι σίγουρο: το μπάσκετ είναι υπερβολικά πολύπλοκο ώστε να περιοριστεί σε μαθηματικές εξισώσεις και γεωμετρικά σχήματα. Αυτή είναι άλλωστε και η γοητεία του αθλητισμού. Η δυνατότητα του Δαυίδ να νικάει τον Γολιάθ, σε πείσμα των αριθμών. Αυτή είναι ίσως και η γοητεία της επιστήμης. Η αδυναμία της να απαντήσει καθολικά στα μεγάλα ερωτήματα του σύμπαντος είναι αυτή που τροφοδοτεί την δίψα του ανθρώπου για περισσότερη γνώση. Αργά ή γρήγορα οι άμυνες θα προσαρμοστούν στο μπάσκετ των analytics. Ο άνθρωπος πάντα βρίσκει τον δρόμο. Μέχρι τότε...