Τι είναι ο ηγέτης

Σε αυτό το ερώτημα υπάρχουν πολλές ερμηνείες, πολλές απόψεις, η κάθε μία με την δική της βαρύτητα και με την ξεκάθαρη υποκειμενικότητα της άποψης. Υπάρχουν πολλά κοινά με το τι θεωρείται ηγέτης και στην κανονική ζωή, πέρα από το μπάσκετ δηλαδή, θα προσπαθήσουμε όμως να μείνουμε στο επίπεδο των τεσσάρων γραμμών του παρκέ. Ένας συνδυασμός πνευματικών και μπασκετικών ικανοτήτων είναι απαραίτητος για να χαρακτηρίσουμε κάποιον ηγέτη.

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά είναι η προσωπικότητα. Ο παίκτης αυτός θα πρέπει να μιλάει μέσα στην ομάδα και στα αποδυτήρια, να στηρίζει τους συμπαίκτες του στα δύσκολα, να βγαίνει μπροστά στις άσχημες στιγμές, να παίρνει πάνω του τις κρίσεις και τις κακές κριτικές.

Θα πρέπει να έχει μεγάλη εμπιστοσύνη στον εαυτό του και με αυτό να ενισχύει την πίστη μέσα στην ομάδα για την κατάκτηση μιας νίκης, ενός στόχου ή ενός τίτλου. Να είναι αυτός που το αδύνατο θα το κάνει να μοιάζει δυνατό και η δική του προσωπική απόδοση θα τραβήξει προς τα πάνω όλους τους συμπαίκτες του, ώστε να πιστέψουν πως είναι εφικτό.

Θα πρέπει να είναι παράδειγμα για την προσπάθεια του στην προπόνηση και στους αγώνες, ώστε να μην αφήνει το παραμικρό περιθώριο στους συμπαίκτες του να σκεφτούν ότι μπορούν να σταθούν με οτιδήποτε λιγότερο. Να βελτιώνεται συνεχώς και να μαθαίνει από τα λάθη του, ώστε να μην τα επαναλάβει σε άλλον αγώνα και στοιχίσουν ξανά στην ομάδα του. Λένε ότι η επιτυχία έρχεται από σωστές αποφάσεις την κατάλληλη στιγμή, οι σωστές αποφάσεις έρχονται μέσα από την εμπειρία και η εμπειρία αποκτάται μέσα από τις κακές αποφάσεις που έχει πάρει ο παίκτης στο παρελθόν. Είναι σημαντικό λοιπόν να είναι αυστηρός κριτής του εαυτού και να στοχεύει στην ατομική βελτίωση.

Όσον αφορά τις μπασκετικές ικανότητες που πρέπει να έχει ένας ηγέτης, νομίζω ότι τα κριτήρια είναι κάπως πιο αντικειμενικά. Πρέπει στα περισσότερα στοιχεία του παιχνιδιού του να είναι σε ελίτ επίπεδο και να μην έχει καμία εμφανή αδυναμία, κανένα σημείο που θα γίνει όπλο του αντιπάλου. Αυτά τα στοιχεία μπορεί να είναι η δημιουργία, η τρίπλα, η αθλητικότητα, η ικανότητα στο σκοράρισμα και στο σουτ, η ψυχραιμία να βάζει κρίσιμες βολές και φυσικά το μεγαλύτερο όλων, να κρίνει αγώνες με τις ενέργειες του στο τέλος.

Για αρκετούς, το να είναι κάποιος clutch δεν τον κάνει αυτόματα ηγέτη, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τον Κάρολ της Ρεάλ. Συμφωνώ ότι όποιος είναι clutch δεν είναι απαραίτητα ηγέτης, αλλά για να είσαι ηγέτης πρέπει να είσαι και clutch στα κρίσιμα. Για να το ξεχωρίσουμε αυτό θα πάρουμε για παράδειγμα τον Δημήτρη Διαμαντίδη. Ο 3D δεν ‘’γεννήθηκε ηγέτης’’, παρα μάλλον μετατράπηκε στην πορεία της καριέρας του, μέσα από πολλή δουλειά, αφοσίωση και φυσικά μπόλικες παραστάσεις. Ο πρώην παίκτης του Παναθηναϊκού και της Εθνικής, έχει πετύχει ένα από τα μεγαλύτερα σουτ, αν όχι το μεγαλύτερο, στην ιστορία της Εθνικής ομάδας, στο περίφημο ημιτελικό με την Γαλλία. Στο σημείο που βρέθηκε έπρεπε απλά, χωρίς να σκεφτεί και υπό την πίεση του χρόνου, να σουτάρει. Πέρα από την δεδομένη ικανότητα στο σουτ δεν χρειάστηκε κανένα από τα προαναφερθέντα skills για να ευστοχήσει. Αντίθετα, μερικά χρόνια μετά, στο εκτός έδρας ματς με την Μπαρτσελόνα έχει ευστοχήσει στο περίφημο σουτ με αντίπαλο τον Τζαουάι.

Σε αυτήν τη φάση αποκαλύπτονται όλα τα στοιχεία ενός leader. Ο Διαμαντίδης έχει στο μυαλό του ότι θα πάρει αυτός την τελευταία επίθεση. Έχει πίστη και εμπιστοσύνη στον εαυτό του, η ομάδα στηρίζεται πάνω του, οι συμπαίκτες του έχουν απλά ανοίξει χώρο και περιμένουν. Ο ίδιος, με μια επίδειξη skillset με τρίπλα, stepback ισορροπία και βέβαια το στοιχείο του clutch, πετυχαίνει ένα πάρα πολύ δύσκολο σουτ, από εκείνα που κρίνουν αγώνα και μόνο λίγοι παίκτες μπορούν να πετύχουν, μόνο οι πραγματικοί ηγέτες.

Από την άλλη, υπάρχουν και οι ηγέτες που γεννιούνται έτσι. Αν ρωτήσεις αυτή τη στιγμή δέκα άτομα που ασχολούνται με το Ευρωπαϊκό μπάσκετ, ποιο όνομα τους έρχεται στο μυαλό με την λέξη ηγέτης, 9/10 θα σου απαντήσουν Σπανούλης. Ο Βασίλης που, κατά τον Ίβκοβιτς, είναι ο μεγαλύτερος ηγέτης που έχει υπάρξει ποτέ στην Ευρώπη, από μικρός ήθελε να παίρνει ευθύνες, να καθοδηγεί, να βελτιώνεται και φυσικά να παίρνει τις τελευταίες επιθέσεις. Ο Διαμαντίδης πρόσφατα δήλωσε ότι θα έδινε πάντα στον Σπανούλη το τελευταίο σουτ, κάτι που δείχνει το πόσο αποδεκτός είναι ακόμα και από τους κορυφαίους. Πραγματικά είναι λίγο δύσκολο να θυμηθείς πόσα παιχνίδια έχει κρίνει με την απόδοση του και πόσα έχει κερδίσει με τα σουτ ή τις ασιστ του το τελευταίο δίλεπτο των αγώνων. Αν βάλουμε όλα τα παραπάνω στοιχεία που θέσαμε σαν κριτήριο για έναν ηγέτη, πιστεύει κανένας ότι λείπει κάτι από τον Σπανούλη;  Αν και τα τελευταία χρόνια έχει εμφανή αδυναμία στην άμυνα, οφείλουμε να θυμηθούμε πως στα νιάτα του ήταν elite αμυντικός πάνω στην μπάλα, εκτός από όλα τα επιθετικά του χαρίσματα.

Η περίπτωση του Καλάθη

Έχοντας πει όλα τα παραπάνω, νομίζω έγινε κατανοητό τι χαρακτηριστικά πρέπει να έχει ο ηγέτης μιας ομάδας. Πάμε τώρα λοιπόν στον Νικ Καλάθη που έχει elite στοιχεία, αλλά και μια αδιαμφισβήτητη αδυναμία.

Ο άσσος του Παναθηναϊκού είναι ένας εκπληκτικός αθλητής. Μπορεί να παίζει για 35 λεπτά στο 100%, στην άμυνα να κυνηγάει τον καλύτερο επιθετικό της αντίπαλης ομάδας, να έχει καθαρό μυαλό και μετά από τρεις μέρες να ξανακάνει το ίδιο στον επόμενο αγώνα. Το γεγονός ότι έχει μέγεθος και δυνατό κορμό, του επιτρέπει να μαρκάρει όλες τις θέσεις της περιφέρειας, αλλά και να υποστηρίξει μια άμυνα αλλαγών, αφού και με ψηλό να βρεθεί απέναντι, δεν επιτρέπει τόσο ξεκάθαρο mismatch.

Είναι πολύ καλός συμπαίκτης, φροντίζει να κάνει τους γύρω του καλύτερους, ενώ δείχνει να είναι και ισχυρή προσωπικότητα εντός και εκτός γηπέδου. Έχει απαράμιλλο court vision, προσφέροντας το 48% των ασιστ της ομάδας πέρσι, ενώ η δημιουργία του για τους ψηλούς είναι σχεδόν κάθε εβδομάδα στα highlights της αγωνιστικής.

Το πρόβλημα αρχίζει όταν ξεκινάμε την συζήτηση για τα επιθετικά του χαρίσματα. Είναι χιλιοειπωμένο, αλλά το πρόβλημα του Νικ στο μακρινό σουτ είναι κάτι που θα τον κυνηγάει συνεχώς. Το χειρότερο είναι ότι δεν δείχνει να βελτιώνεται με τα χρόνια, παραμένει το ίδιο μέτριος και γίνεται μόνιμη στόχευση των αντίπαλων ομάδων. Αν έβλεπε κανείς μεμονωμένα τα στατιστικά καριέρας του Καλάθη (51.4% 2π, 28.3% 3π, 54.7% βολές) θα έλεγε ότι πρόκειται είτε για έναν νέο μπασκετμπολίστα, που ακόμα δεν έχει δουλέψει στο σουτ του, είτε για έναν παίκτη με έφεση στην άμυνα.

Το πρόβλημα μεγεθύνεται όταν, λόγω της εμπιστοσύνης που έχει στον εαυτό του, αποφασίζει να παίρνει τις κρίσιμες προσπάθειες στα τελειώματα των αγώνων. Οι άμυνες, όπως είναι φυσικό, του δίνουν προκλητικά το σουτ και εκείνος το παίρνει πεισματικά, μη διαβλέποντας ότι γύρω του μπορεί να υπάρχουν και πιο χαρισματικοί σουτέρ. Δεν θυμάμαι πόσες σειρές play off έχουν κριθεί, αφήνοντας τον Καλάθη να σουτάρει αλόγιστα στο τέλος και παίζοντας τον under. Θα μου πείτε ‘’δηλαδή ο Καλάθης φταίει που ο Παναθηναϊκός έχει ρεκόρ 1-12 τα τελευταία χρόνια στα play off;’’. Προφανώς όχι, δεν παίζει μόνος του, σίγουρα όμως έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης για ματς που ήταν κλειστά και κρίθηκαν σε 2-3 κατοχές που επέλεξε να σουτάρει αντί να δημιουργήσει για την ομάδα του.

Το πρόβλημα εντείνεται αν σκεφτούμε ότι αυτό επαναλαμβάνεται μέσα στα χρόνια, αφού δεν δείχνει να το επεξεργάζεται στο μυαλό του, ώστε να βρει κάποιον άλλο τρόπο να είναι περισσότερο ωφέλιμος για την ομάδα του, είτε δίνοντας μια κρίσιμη ασιστ, είτε πηγαίνοντας βαθιά μέχρι το καλάθι, σημείο που ασφαλώς είναι πιο αποτελεσματικός. Χαρακτηριστικό πρόσφατο παράδειγμα, οι τελευταίες φάσεις με την ASVEL και την αναπάντεχη ήττα των πρασίνων. Δεν αναφέρομαι στην τελευταία επίθεση που το προπονητικό επιτελείο του έδωσε (λανθασμένα για μένα,αλλά δεν φταίει ο Καλάθης για αυτό), αλλά για την προηγούμενη που έχει σουτάρει τρίποντο. Υπήρχαν σε εκείνο το σημείο δυο παίκτες στην πεντάδα (Φρεντέτ, Τόμας) που είχαν βάλει τους τελευταίους πόντους του Παναθηναϊκού, βρίσκονταν σε εξαιρετική κατάσταση και αντί να τους αναζητήσει, επέλεξε να εκτελέσει με ένα σουτ που γνωρίζει και ο ίδιος ότι δεν είναι στο οπλοστάσιό του. To ίδιο έγινε και με την Αρμάνι. Άσχετα αν αστόχησε στην τελευταία φάση, στην αμέσως προηγούμενη έχει σουτάρει τρίποντο, κάτι που σαφώς η άμυνα προτίμησε να του δώσει.

Το καλοκαίρι, στα φιλικά της εθνικής ομάδας και έχοντας σαν ηγέτη τον Γιάννη δίπλα του, ήταν φανταστικός. Έκανε αυτά που βρίσκονται στο εύρος των δυνατοτήτων του, δηλαδή να τρέχει την ομάδα, να παίρνει ριμπάουντ, να μοιράζει ασιστ και να κατευθύνει μαεστρικά, χωρίς την ανάγκη να ηγηθεί και να σκοράρει. Εκεί είδαμε πόσο επιδραστικός μπορεί να είναι ο Νικ σε έναν άλλο ρόλο, του τοπ παίκτη δίπλα από τον ηγέτη.

Δεν φταίει μόνο αυτός

Για να είμαι ειλικρινης , δεν ειναι είναι μόνο θέμα του Καλάθη, καθώς όλος ο οργανισμός του Παναθηναϊκού τον παρουσίασε ως τον επόμενο μεγάλο ηγέτη, που θα πάρει την σκυτάλη από τον Διαμαντίδη. Δεσμεύτηκε από εκείνη τη στιγμή το 20-25% του μπάτζετ για έναν αθλητή με εξαιρετικά στοιχεία, αλλά και μια τρανταχτή αδυναμία. Το σύγχρονο μπάσκετ, με τους ρυθμούς που παίζεται πλέον στο υψηλότερο επίπεδο, δίνει έμφαση στην επίθεση, στο σουτ και στην προσωπική φάση, στοιχεία που δυστυχώς ο Νικ δε διαθέτει στο επίπεδο που έχει όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του. Ο κόσμος του Παναθηναϊκού τον αποθεώνει σε κάθε ευκαιρία, αναγνωρίζοντας ότι τα δίνει όλα στην ομάδα και ίσως αυτό του προσθέτει ένα έξτρα βάρος στην πλάτη του, να θέλει να βγει μπροστά στα κρίσιμα. Πολλοί τον συγκρίνουν με τον Παπαλουκά, αφού και ο Θοδωρής ήταν ένας ηγέτης χωρίς σουτ στο ρεπερτόριό του, απλά υπάρχουν κάποια δεδομένα που παραβλέπονται. Ο Παπαλουκάς ήταν ευφυής και γνώριζε πως δεν πρέπει να σουτάρει, αλλά να γίνεται πολύτιμος στην ομάδα του με άλλους τρόπους, κυρίως μοιράζοντας ασιστ που μπορεί να οδηγούσαν σε νικητήρια καλάθια. Εκτός από αυτό, είχε απαράμιλλα τελειώματα όταν πήγαινε κοντά στο στεφάνι, είτε με δεξί είτε αριστερό. Δεν πρέπει επίσης να αγνοούμε ότι ο Παπαλουκάς έπαιζε σε μια εποχή που ο ρυθμός ήταν στις 65 κατοχές και η ατομική φάση και η ικανότητα στο σουτ δεν είχαν επ’ουδενί την ίδια βαρύτητα που έχουν σήμερα.

Μια ακόμη άποψη για τον Καλάθη είναι ότι η ομάδα δεν είναι καλά στελεχωμένη ώστε να τονίζει τα θετικά του στοιχεία και να κρύβει τις αδυναμίες του. Πλήρως σωστή άποψη, αφού το έλλειμα στο σουτ πρέπει να καλυφθεί από άλλους παίκτες, κάτι που έγινε φέτος μετά από πολλά χρόνια. Αλήθεια, θυμάται κανένας να υπάρχει η άποψη ότι γύρω από τον Σπανούλη ή τον Διαμαντίδη πρέπει να υπάρχουν παίκτες με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά για να καλύπτουν τις αδυναμίες τους; Φυσικά όχι, γιατί δεν είχαν καμία προφανή αδυναμία.

Έχοντας φλυαρήσει αλόγιστα, θέλω να πω ότι ίσως καλό θα ήταν να συνειδητοποιήσουμε ότι ο Καλάθης είναι ένας τοπ παίκτης στην Ευρώπη, ίσως ο καλύτερος point guard, αλλά ηγέτης δεν είναι και δε θα γίνει ποτέ όσο υπάρχει ο περιορισμός σε οτιδήποτε έχει να κάνει με σουτ. Δεν είναι κακό να παραδεχτούμε ότι το skillset του δεν του επιτρέπει να είναι αποτελεσματικός σε crunch time, όντας ο κύριος εκφραστής των επιθέσεων. Καταλαβαίνω ότι αυτή μπορεί να θεωρείται μια αιρετική άποψη, αλλά πλέον έχουμε πολύ μεγάλο δείγμα και πάρα πολλά παραδείγματα που συγκλίνουν σε αυτή. Το να κριτικάρουμε όλους τους άλλους στις ήττες, εκτός από τον Καλάθη, επειδή είναι ο πιο ακριβοπληρωμένος και το πρόσωπο του οργανισμού είναι κάτι που δεν οδηγεί σε ρεαλιστική προσέγγιση της πραγματικότητας και οι αποτυχίες θα συνεχίζουν να μην αναλύονται όπως πρέπει. Είμαι σίγουρος ότι αν φύγει από πάνω του το βάρος της λογικής ότι είναι ο καλύτερος παίκτης της ομάδας, επομένως οφείλει να είναι αυτός που θα την οδηγήσει στην νίκη, θα είναι πολύ πιο αποδοτικός και θα έχει συνολικά καλύτερα αποτελέσματα για την ομάδα του.