(Για την ανάλυση θα χρησiμοποιηθούν προηγμένα στατιστικά από το badbasket.gr και τον Αντρέα Χριστοφόρου, όπως και στατιστικά επιρροής από τον ιστότοπο overbasket.com)

Νούμερα και θεωρητικές κατευθύνσεις

Οι δύο ομάδες θα μπούνε στο παρκέ του ΣΕΦ παρουσιάζοντας μία σημαντική τακτική ομοιότητα: Παίζουν ακριβώς στον ίδιο ρυθμό, στις 70 κατοχές. Σίγουρα δεν είναι γρήγορα , ούτε τελείως αργά, πάντως το νούμερο τις τοποθετεί στην τελευταία πεντάδα της κατηγορίας. Το σετ μπάσκετ είναι πολύ περισσότερο κανόνας, παρά εξαίρεση και αν το σκεφτεί κανείς λίγο παραπάνω , η συνθήκη μάλλον ευνοεί τον Ολυμπιακό. Τις χειρότερες ήττες τους οι ερυθρόλευκοι τις έχουν κάνει από σύνολα που είτε τρέχουν το γήπεδο είτε σουτάρουν τρίποντα με την σέσουλα (Μπασκόνια, Χίμκι) , είτε και τα δύο μαζί (Μπαρτσελόνα). Οι αντίπαλοι που μπορούν να επιδοθούν σε ξαφνικά επιθετικά κρεσέντα δεν τους ευνοούν, γιατί καθιστούν δύσκολη την ανάκαμψη. Αυτό είναι κάτι που η Ζαλγκίρις το κάνει σπάνια και σίγουρα μοιάζει απίθανο να συμβεί σε σειρά παιχνιδιών, όπου οι προπονητές προσαρμόζουν τις τακτικές ανάλογα με το αποτέλεσμα.  Ο Ολυμπιακός, από την στιγμή που λογικά δεν θα αντιμετωπίσει τέτοιου είδους κινδύνους, θα πρέπει ως πρώτο στόχο να έχει να μειώσει την αποτελεσματικότητα των Λιθουανών.

Κάπου εδώ, δηλαδή στην κουβέντα περί αποτελεσματικότητας, οι ομοιότητες των δύο ομάδων σταματούν. Ο χαμηλός ρυθμός φαίνεται να βολεύει επιθετικά τον Σάρας και τους παίκτες του, οι οποίοι σε αυτόν καταφέρνουν να σκοράρουν με συνέπεια, παρότι τελευταίοι στην διοργάνωση σε προσπάθειες τριπόντων (μόλις 28,7% των σουτ εκτελούνται πίσω από το τόξο). Είναι τρίτοι σε ασίστ, πέμπτοι σε πόντους ανά 100 κατοχές, τέταρτοι σε σταθισμένη ευστοχία (eFG%). Πρόκειται δηλαδή για ένα απόλυτα λειτουργικό σύνολο, το οποίο προτιμά να βάζει την μπάλα στο καλάθι, να δημιουργεί καλές συνθήκες για σουτ από εκεί και να κερδίζει βολές (δεύτεροι σε FT rate), όπως και να μοιράζει το παιχνίδι ανάμεσα σε διάφορους παίκτες, μέσω αληθινά δουλεμένων plays μισού γηπέδου. Καμία σχέση δηλαδή με τον Ολυμπιακό, ο οποίος εκμεταλλεύεται τον ρυθμό για να παίξει αμυνάρα , την καλύτερη της διοργάνωσης, αλλά κατά τα λοιπά στην δική του επίθεση σουτάρει με χαμηλά ποσοστά και έχει ως αδιαφιλονίκητο πρωταγωνιστή τον 36χρονο Βασίλη Σπανούλη. Την στιγμή που οι πρώτοι σε χρήση παίκτες των Λιθουανών είναι οι Πάνγκος, Ντέιβις και και Γιανκούνας (όλοι γύρω από το 24%), στον αρχηγό των ερυθρόλευκων αντιστοιχεί ένα 30% των επιθέσεων όταν βρίσκεται στο παρκέ, το οποίο αποτελεί και νούμερο καριέρας! Μοιραία, οι αριθμοί αποκαλύπτουν την κατευθυνση των αμυντικών πλάνων: οι μεν θα κοιτάξουν να μειώσουν όσο το δυνατόν τα λεγόμενα open looks που προκύπτουν από συνεργασίες (ελεύθερα σουτ), οι δε θα επικεντρωθούν στον Σπανούλη, ο,τι και να κάνει ο Πρίντεζης. Είναι περίπου ο,τι συμβαίνει πάντα, εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.

Από την θεωρία στην πράξη

Το πέρασμα από την θεωρία στην πράξη δεν είναι εύκολο, καθώς τα όπλα των προπονητών είναι ολόκληρος σωρός. Το playbook του Σάρας π.χ. βρίθει εμπνεύσεων , οι οποίες είναι πολύ δύσκολο - και ανώφελο - να καταμετρηθούν. Υπάρχουν παρόλα αυτά κάποιες γενικές σταθερές. 

1. Κίνηση και μεταφορά στα πικ εν ρολ. Αρχικά, το γεγονός ότι οι Λιθουανοί καταθέτουν μονίμως προσπάθεια για να μην μένουν στάσιμοι. Αν δεν βγει ένα πικ, θα γίνει rescreen, αν δεν βγει το rescreen, η μπάλα θα μεταφερθεί γρήγορα στην άλλη πλευρά και οι υπόλοιποι θα συνεχίσουν να κινούνται. Δείτε τον Καβαλιάουσκας και αφήστε τους άλλους.

H φάση είναι τυπική της υπομονής που διακρίνει την Ζαλγκίρις. Η μπάλα αλλάζει χειριστές, οι υπόλοιποι κινούνται, κοιτάνε πώς θα παρασύρουν τους αμυντικούς τους και πώς θα φτιάξουν χώρους. Βιασύνη δεν υπάρχει πουθενά και η άμυνα υποχρεούται να σκεφτεί διάφορα εναλλακτικά σενάρια , τα οποία προκύπτουν ως αποτέλεσμα της σωστής ροής και της αυξημένης αντίληψης του Κέβιν Πάνγκος περί των διάφορων επιλογών. Ο Γιασικεβίτσιους έχει ασκήσει τεράστια επιρροή στο παιχνίδι του Καναδού, ο οποίος ζυγίζει εξαιρετικά τις ευκαιρίες και ξέρει πότε να οργανώσει και πότε να λειτουργήσει ως off ball σουτέρ. Δεν μονοπωλεί επιθέσεις και ο αριθμός των ασίστ (6,2) κρίνεται υψηλος βάσει της λελογισμένης κρίσης. Προφανώς, η άμυνα του Ολυμπιακού θα πρέπει να είναι απόλυτα έτοιμη, αφήνοντας ελάχιστους ελεύθερους χώρους (αλλαγές;).

2. Pick n pop και Γιανκούνας. Η υπομονή που δείχνει η Ζαλγκίρις δεν σημαίνει ότι δεν παρουσιάζει απειλή νωρίς στον χρόνο επίθεσης. Αντιθέτως, την επιδιώκει αν παρατηρήσει αδράνεια. Eφ'οσον η απειλή δεν καταστεί δυνατή, τότε προχωράει στα υπόλοιπα. Στην Μαδρίτη, απέναντι στην Ρεάλ επιτέθηκε αμέσως και συνεχόμενα (5 φορές στο επτάλεπτο) επάνω στην flat άμυνα του Λάσο, μέσω του πιο κλασικού της play, του pick n pop μεταξύ Γιανκούνας και του Πάνγκος.

Οι δυο τους τρέχουν το γήπεδο πολύ κοντά ο ένας στον άλλον στο επιθετικό transition και χρειάζονται άμεση προσοχή στα όρια της ρακέτας και τριπόντου (elbow) .O Γιανκούνας είναι παίκτης κλειδί, παρεμπιπτόντως. Εκτελεί από τόπους που άλλοι όχι μόνο αποφεύγουν, αλλά και που συνήθως όταν το κάνουν σουτάρουν τούβλα. Τα mid range δίποντα δεν είναι της μόδας ούτε στην Ευρωλίγκα, παρόλα αυτά ο Σάρας τα συγκεκριμένα σουτ του Γιανκούνας τα ενθαρρύνει. Το παρακάτω γράφημα είναι από την εξαιρετική δουλειά του lostgps (@lostgps στο twitter) στο tableau και απεικονίζει σχηματικά την κατανομή σουτ και ποσοστών του εμβληματικού παίκτη των Λιθουανών. Παρατηρήστε την δεύτερη ζώνη και συγκρίνετε τα ποσοστά με τον μέσο όρο της Ευρωλίγκα ακριβώς από κάτω. Μιλάμε για μέρα με την νύχτα, σε ένα χώρο που οι άμυνες δεν δίνουν και τόση σημασία.

O Πρίντεζης θα έχει δουλειά, αυτό είναι σίγουρο, προερχόμενος μάλιστα και από απουσία. Επίσης δουλειά θα έχουν συχνά και οι σέντερ, καθώς ο Γιανκούνας χρησιμοποείται και ως πενταρι, συχνά με παρτενέρ τον πολύ αξιόλογο Αρον Γουάιτ. Παρόλα αυτά, η αλήθεια είναι πως ο Ολυμπιακός σπάνια αμύνεται όπως οι Μαδριλένοι παραπάνω στο 1-4 και με την δέουσα προσοχή η απειλή μπορεί να αναχαιτιστεί. Δεν θα είναι έτσι εύκολο για την Ζαλγκίρις, όπως αντίστοιχα εύκολο δεν θα είναι και το ...

3. Post up του Ουλάνοβας. Aυτή είναι μια λύση στην οποία ο Σάρας καταφεύγει συχνά στην crunch time, καθώς ο συμπαθέστατος πασπαρτού του εχει τόσο την δύναμη, όσο και τα κότσια. Όμως τώρα θα υπάρχει Παπανικολάου, όχι ... Μπόμπι Μπράουν και εν πάση περιπτώσει το μάθημα της τελευταίας αγωνιστικής λογικά ήταν εμφατικό. Οι Λιθουανοί πάντως θα επιμείνουν σε αυτό το play αν πάνε νωρίς στην γραμμή των βολών, όπως και αν καταφέρουν να βγάλουν switch στην άμυνα με κοντύτερους αντιπάλους στο χαμηλό post.

4. Μisdirection plays. Eδώ είναι τα δύσκολα. Στην αρχή της χρονιάς είχα γράψει ένα κομμάτι - ανάλυσης γύρω από τις ταυτόχρονες δράσεις στην επίθεση της Ζαλγκίρις, όπως και για τον ρόλο του Μιλάκνις ως δόλωμα σε διάφορα plays, τα οποία βάζουν συνεχώς διλήμματα στους αμυντικούς βοήθειας. Μπορείτε αν θέλετε να το επισκεφτείτε εκ νέου, αλλά αν δεν θέλετε (το πιθανότερο), κρατήστε πως ο σούπερ σουτέρ (46,8% στα τρίποντα) λειτουργεί ως άλλος Τζέι Σέι Κάρολ. Τραβάει την προσοχή σε ένα κομμάτι του γηπέδου, είτε για να εκτελέσει, είτε για να ανοίξουν χώροι αλλού. Eιδικά στα out of bounds plays ειδικών καταστάσεων χρειάζεται τρομερή αμυντική οξυδέρκεια, προκειμένου να αναγνωριστεί ο πραγματικός κίνδυνος. 

Με αυτά λίγο εώς πολύ τα όπλα θα πορευτεί η Ζαλγκίρις. Θα βάλει την μπάλα στη ρακέτα, θα μοιράσει τα plays, θα αλλάξει πάσες και θα επιδιώξει να χτυπήσει όπου βρει μις ματς και ανοιχτούς χώρους, με κύριους επιθετικούς πόλους τους ψηλούς , τον Πάνγκος και τον Μιλάκνις. Οι υπόλοιποι παίκτες είναι βοηθητικοί , αλλά με σημαντικούς ρόλους (ειδικά ο στιβαρός Μίτσιτς είναι σοβαρή απειλή στο drive επάνω σε κοντύτερο αντίπαλο).

Από την άμυνα στην επίθεση

Η αναχαίτιση του επιθετικών τους αυτοματισμών μοιάζει η πιο βασική προτεραιότητα την δεδομένη στιγμή, καθώς θα δώσει επιπλέον την δυνατότητα στον Ολυμπιακό να ξεφύγει από το 70, δηλαδή τον αριθμό κατοχών στον οποίο οι Λιθουανοί είναι αποτελεσματικοί. Θα το θεωρούσα κάμποσο δύσκολο για εκείνους να ανταποκριθούν σε υψηλότερο τέμπο, να πω την αλήθεια, ειδικά σε συνεχόμενα παιχνίδια. Το ρόστερ τους δεν είναι γεμάτο από γρήγορα πόδια. Αντίθετα, αυτό είναι κάτι που οι ερυθρόλευκοι μπορούν να πετύχουν, μάλλον με μεγαλύτερη ευκολία απο ο,τι να γίνουν ξαφνικά πολύ πιο εύστοχοι. Θα ήταν ευχής έργον το τελευταίο φυσικά, όμως θα πρέπει να εξετάσουμε πόσο θα ήταν ρεαλιστικό για τον Ολυμπιακό να ανεβάσει θεαματικά τα ποσοστά του.

Από την άλλη βέβαια, μία ικανοποιητική αύξηση δεν είναι στην σφαίρα της φαντασίας. Η Ζαλγκίρις είναι μια καλή αμυντική ομάδα (περίπου στην μέση των πινάκων που αφορούν τους πόντους ανά 100 κατοχές και την σταθμισμένη ευστοχία των αντιπάλων) , όμως έχει συγκεκριμένες αδυναμίες. Η συνύπαρξη των Πάνγκος και Μιλάκνις π.χ. αποτελεί σίγουρα μια ευκαιρία, το καλύτερο defensive rating οι Λιθουανοί το παρουσιάζουν όταν εκείνοι βρίσκονται στον πάγκο. Δεν θα πέσει κανείς τους επάνω στον Σπανούλη ή στον Πρίντεζη, πράγμα που σημαίνει πως οι off guard και οι πλάγιοι (όταν ο Μιλάκνις πάει στο 3) των ερυθρόλευκων θα επωμιστούν ένα έξτρα βάρος επιθετικής συνεισφοράς. Με απλά λόγια, η απόδοση των υπόλοιπων περιφερειακών ήρθε η στιγμή να ανέβει, καθώς ο Σάρας ήδη εκδήλωσε την πρόθεση να αμυνθεί επάνω στον Σπανούλη με "μακρύτερο παίκτη", τον πολυσχιδή Αξελ Τουπάν. Στον πρόσφατο αγώνα του ΣΕΦ το συγκεκριμένο μαρκάρισμα (και η διαφορετική αντιμετώπιση του Ντέιβις ανάλογα με την γωνία σκριν) απέφερε πολλά στους Λιθουανούς στο τέταρτο δεκάλεπτο. Δείτε το λίγο. 

Η Ζαλγκίρις θα έρθει προετοιμασμένη. Δεν είναι απαραιτητο πως η προετοιμασία αυτή θα την οδηγήσει σε πρόκριση (Σπανούλης και Πρίντεζης συχνά δεν πιάνονται). Αποτελεί εντούτοις ένα σύνολο με δυνατότητα προσαρμογής της αμυντικής τακτικής, το οποίο θα εγκαταλείψει την συντηρητική προσέγγιση (Ντέιβις μέσα) χάρην άλλων συνταγών. Κατά καιρούς και ο Ουλάνοβας έχει μαρκάρει κοντούς (χαρακτηριστικό ένα ματς με την Μιλάνο στο Κάουνας, όπου διέλυσε τον Γκάουντλοκ) και ο Γιανκούνας βγαίνει σε παγίδες στο πλάι. Ο Σάρας θα δοκιμάσει διάφορα, τα οποία κάποια στιγμή θα πετάξουν το μπαλάκι στους υπόλοιπους, πλην των δυο σταρ και των Μακλίν - Μιλουτίνοφ. Οι ευκαιρίες θα υπάρξουν, το ζήτημα είναι κατά πόσο το παιχνίδι θα μοιραστεί.

Ακούγεται τρομερά κλισέ, το ομολογώ, συνεπώς ας πάμε μισό βήμα πίσω. Μπορεί και να μην χρειαστεί το τελευταίο. Είναι πιθανό μια στιβαρή αμυντική αμυντική προσπάθεια, μία αύξηση του ρυθμού και η κλασική απόδοση των σταρ να αρκεί. Για την ακρίβεια, μοιάζει το πιθανότερο, ακόμη και αν τα τρίποντα συνεχίσουν να μπαίνουν με ρυθμό 35%. Ο Ολυμπιακός είναι άλλωστε η καλύτερη ομάδα στο αμυντικό ριμπάουντ στην διοργάνωση (28,8 offensive rebound percentage αντιπάλων) και αν δεν επιτρέψει στους Λιθουανούς να ανανεώσουν κατοχές (τρίτοι στον τομέα) , τότε οι καλές άμυνες θα του δώσουν την ώθηση που επιθυμεί. Στο ανοιχτό γήπεδο, εξάλλου, ακόμη και τα μακρινά σουτ είναι ... ανοιχτά. Παρεμπιπτόντως (δις), η Ζαλγκίρις είναι και πρώτη σε ποσοστό λαθών, αν μας λέει κάτι κι αυτό τέλος πάντων.

Πολύ ... Σφαιροπουλικά ακούγονται όλα αυτά. Όμως ειλικρινά, δεν βλέπω πώς θα αποκλειστούν οι ερυθρόλευκοι, αν καταφέρουν να ρίξουν τα ποσοστά μιας ομάδας που βασίζεται στα ... υψηλά ποσοστά σε χαμηλό τέμπο.

Μπούλετς

• To άκυρα τρελό στατιστικό είναι πως με τον Μπόμπι Μπράουν στο παρκέ, ο Ολυμπιακός χάνει με 43 πόντους/100 κατοχές από τους αντιπάλους του.
• Χωρίς τους Παπανικολάου και Πρίντεζη η επίθεση χειροτερεύει κάμποσο, κάτω από 90 πόντους/100 κατοχές, μιλάμε αίσχος. Γενικά διάφοροι παίκτες της δεύτερης πεντάδας των ερυθρόλευκων έχουν αρνητικά πρόσημα στα on/off στατιστικά τους.
• Ο Μπράντον Ντέιβις σουτάρει βολές με 87%, τς τς τς.
• H Ζαλγκίρις έχει το δεύτερο υψηλότερο Free Throw Rate (όπως ειπαμε) και ο Ολυμπιακός το υψηλότερο. Πολλές βολές θα δούμε, ποιος θα τις βάλει;
• Παρά τις λίγες προσπάθειες τριών πόντων, το ποσοστό των Λιθουανών από τα 6,75 είναι αληθινά καλό , 42,2%. Ποσους καλούς σουτέρ έχουν είπατε; Εναν. 
• Σόρι που δεν χωράνε τα πάντα σε ένα pre series, βάλτε ο,τι ξεχασα και θεωρείτε σημαντικό.