Ο -καθόλου- αξιότιμος κύριος Sarver
Ο Holmes είναι ένας εξαιρετικός δημοσιογράφος του ερευνητικού ρεπορτάζ, με κάθε κείμενό του να παρουσιάζει αναλυτικά και στοιχειοθετημένα το εκάστοτε θέμα του. Το ίδιο συνέβη και στην προκείμενη περίπτωση, με πάνω από 70 άτομα να μιλάνε για τις εμπειρίες τους στον οργανισμό των Suns, από μετόχους της εταιρείας, ως νυν και πρώην στελέχη, από απλούς εργαζομένους, ως πρώην προπονητές και αθλητές του οργανισμού. Μεταξύ αυτών ξεχωρίζει ο καταπελτικός λόγος του πρώην προπονητή της ομάδας Earl Watson (2016-2018, 118 παιχνίδια), αλλά και ο υποστηρικτικός ως προς τον Sarver των Steve Kerr (GM 2007-2010) και James Jones (GM 2017-σήμερα). Το άρθρο μέσα από αναλυτικές περιγραφές παρουσιάζει περιστατικά χρήσης ρατσιστικού λόγου, σεξισμού, παρενοχλήσεων, με τον Sarver και την νομική του ομάδα να αρνείται κάθε σοβαρή καταγγελία και να παραδέχεται μόνο τα λιγότερο σημαντικά (όπως για παράδειγμα το ξεβράκωμα ενός χαμηλόβαθμου υπαλλήλου “για πλάκα” σε μία εταιρική εκδήλωση), υποστηρίζοντας δε, ως προς τις κατηγορίες για ρατσισμό, πως οι έξι από τους τελευταίους προπονητές της ομάδας ήταν μαύροι, ενώ η ομάδα είναι μόλις μία από τις τρεις (Dallas και Detroit οι άλλες δύο) με μαύρο τόσο GM (Jones) όσο και προπονητή (Williams).
Επιπλέον, παρά τη σωρεία των καταγγελιών, καμία τους δεν στηρίζεται σε κάποιου άλλου είδους τεκμηρίωση πέραν της προφορικής μαρτυρίας. Δεν υπάρχουν ηχογραφήσεις, όπως στην περίπτωση του Sterling των Clippers, ή e-mails, όπως σε εκείνη του Danny Ferry των Hawks. Από την άλλη, ο Sarver δεν είναι η πρώτη φορά που απασχολεί την επικαιρότητα με την στάση του και τον τρόπο διοίκησης των Suns. Ήταν το 2018 όταν εκβίαζε το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης του Phoenix για τη χρηματοδότηση της ανακατασκευής του (ιδιόκτητου) γηπέδου της ομάδας, (που μας είχε χαρίσει τη φοβερή γιαγιά, Greta Rodgers, που έγινε viral από το χώσιμο που έκανε στον Sarver σε συνέχεια του εκβιασμού του), αλλά το εξίσου αναλυτικό άρθρο, πάλι στο ESPN, του Kevin Arnovitz το 2019, πως ο Sarver, θέλοντας να δώσει κίνητρο στον GM του για την μέγιστη επίτευξη των στόχων της ομάδας, είχε βάλει ζωντανές κατσίκες (GOATs) στο γραφείο του, οι οποίες προφανώς και του το έχεσαν μέχρι αηδίας.
Το NBA ξεκίνησε έρευνα για τις καταγγελίες και αν κρίνουμε πως ακόμα δεν έχει εκδώσει απόφαση ή ποινή για τους Bulls για το tampering στην υπογραφή του Lonzo Ball (σε ένα διπλό sign and trade δύο λεπτά μετά την έναρξη της free agency την 1η Αυγούστου), μας δίνει ένα πολύ καλό χρονικό πλαίσιο για το πόσο αυτή θα κρατήσει. Ήτοι δεν πρέπει να βιαζόμαστε. Στο σημείο αυτό βέβαια, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε κάτι που είναι ιδιαίτερα κρίσιμο στην όλη υπόθεση: το NBA, η Λίγκα, είναι η ένωση των ιδιοκτητών* των ομάδων, οι όποιοι έχουν ορίσει ως κεντρικό πρόσωπο της ένωσής τους και διοικητή αυτής τον Adam Silver. Ήτοι, οι 29 ιδιοκτήτες θα κάνουν έρευνα στον 30ο. Αυτό πρέπει να είναι ξεκάθαρο εξ αρχής.
Βέβαια, κάτι που δεν βοήθησε τις όποιες θέσεις Sarver, είναι το γεγονός πως η γυναίκα του, Penny, τις φωτογραφίες της οποίας με μαγιό, κατά το άρθρο του Holmes, κυκλοφορούσε σε εταιρικά meetings ο άντρας της και έλεγε πότε και που του έκανε στοματικό, παρενέβη στέλνοντας μηνύματα στους λογαριασμούς στα socials τριών πρώην υπαλλήλων των Suns που θεωρούσε πως είχαν μιλήσει στο ρεπορτάζ του Holmes, κάτι μάλιστα η ίδια παραδέχτηκε ανοιχτά πως έκανε, επικαλούμενη μάλιστα τα παιδιά της, την ώρα που εμμέσως απειλούσε τα παιδιά των αποδεκτών των μηνυμάτων της.
Οι άλλες πρόσφατες περιπτώσεις
Η περίπτωση του Sarver και των Suns δεν είναι ωστόσο η μόνη που έχει απασχολήσει τη Λίγκα τα τελευταία χρόνια. Η πλέον προβεβλημένη αντίστοιχη περίπτωση είναι αυτή του Donald Sterling, για χρόνια ιδιοκτήτη των Clippers, και του ηχογραφημένου ηχητικού που έκανε μία σειρά από ρατσιστικά σχόλια, γεγονός που οδήγησε στην πώληση της (δεύτερης) ομάδας του L.A. στον Steve Balmer, τον πλέον πλούσιο ιδιοκτήτη ομάδας στη Λίγκα το 2014 -και την αλλαγή status της ομάδας έκτοτε. Ωστόσο, η σημαντική διαφοροποίηση στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι πως για τον Sterling υπήρχε πιο ισχυρό πειστήριο (ηχογράφηση, έναντι προφορικών μαρτυριών), αλλά και το ότι η ίδια του η γυναίκα δήλωσε στο δικαστήριο πως δεν είναι εκείνος σε θέση να ασκεί τη διοίκηση της ομάδας, με αποτέλεσμα να περάσει ο έλεγχος σε εκείνη και αυτή να είναι που μεταβιβάζει στη συνέχεια τις μετοχές των Clippers στον Balmer.
Αντίστοιχα ισχυρά πειστήρια υπήρχαν και στην περίπτωση του Danny Ferry, GM των Hawks από το 2012, όταν πάλι το 2014 είχε γράψει μία σειρά από ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς σε ένα mail με το scouting report του Luol Deng. Εύλογα, μιας και εδω μιλάμε για -ακόμα και υψηλόβαθμο- υπάλληλο και όχι ιδιοκτήτη, το γεγονός οδήγησε σε απόλυσή του.
Αντίθετα, η έρευνα που ξεκίνησε η Λίγκα το 2018 ύστερα από αντίστοιχα αναλυτικό ρεπορτάζ του SI για σεξισμό και παρενοχλήσεις στα γραφεία της ομάδας των Mavericks, οδήγησε αποκλειστικά στην υποχρέωση δωρεάς ύψους $10 εκατ. σε ενώσεις γυναικών από τον ιδιοκτήτη τους Mark Cuban, ως αποτέλεσμα της επιβεβαίωσης των καταγγελιών. “Τι είπατε;”
Τέλος, μόλις πρόσφατα, λίγες μέρες μετά το ρεπορτάζ για τον Sarver, αναφορές για πολύ κακό εργασιακό περιβάλλον έγιναν και εναντίον του GM των Portland Trail Blazers, Neil Olshey, με την ομάδα να ξεκινά σχετική εσωτερική έρευνα, και μόλις έξι μέρες αργότερα να ανακοινώνουν την παύση του Chris McGowan από τα καθήκοντά του ως Chief Executive Officer.
Άκουσε κανείς/μια τίποτα;
Ωστόσο, αν κάτι κάνει μεγάλη εντύπωση στην παρούσα φάση είναι η απουσία οποιουδήποτε θορύβου αναφορικά με τις καταγγελίες για τον Sarver. Ο Chris Paul, μέχρι το καλοκαίρι πρόεδρος της ένωσης των παικτών της Λίγκας (NBPA) και μέλος και της ομάδας των Clippers το 2014, σε αντίθεση με το τότε, που είχε προβεί μαζί με τους συμπαίκτες του σε μία σειρά από ενέργειες διαμαρτυρίας και σχετικές δηλώσεις, τώρα δεν έχει πει το παραμικρό πέρα από τα απολύτως τυπικά. Η μόνη δήλωση εναντίον του Sarver από παίκτη των Suns, ήταν από τον Devin Booker, που και αυτή ήταν εντελώς έμμεση, ως στήριξη του πρώην προπονητή του Watson (“he is my guy”). Πέραν τούτου ουδέν. Το πως σε μια Λίγκα κατά 74% αποτελούμενη από μαύρους παίκτες, οι οποίοι μάλιστα μόλις δύο σεζόν πίσω είχαν πρωτοστατήσει στο κίνημα “Black Lives Matter”, δεν υπάρχει, όχι κίνημα εναντίωσης, μα καν αρνητικές δηλώσεις, για ένα ιδιοκτήτη ομάδας με καταγεγραμμένες δεκάδες μαρτυρίες υπαλλήλων του για ρατσιστική συμπεριφορά, πραγματικά είναι απορίας άξιο.
Όπως παράδοξο στα μάτια μου είναι και το γεγονός πως κανείς χορηγός δεν έχει δηλώσει ως τώρα πως προτίθεται να σταματήσει τη συνεργασία του με τους Suns, πάλι σε πλήρη αντίθεση του τι είχε λάβει χώρα στην περίπτωση Sterling.
Κάπως έτσι, ακριβώς λόγω της απουσίας αντιδράσεων, η Λίγκα δεν νιώθει και την οποιαδήποτε πίεση να δράσει άμεσα ή, με τη σειρά της, πιεστικά. Ενώ μάλλον αν συνδυάσει κανείς τον όγκο των καταγγελιών, το ύψος αυτών, με το όλο στυλ διοίκησης Sarver όπως έχει εκτεθεί στη δημοσιότητα από το 2004 που κατέχει την ομάδα ως σήμερα, εύλογα θα καταλήξει στο συμπέρασμα πως όσα του καταμαρτυρούν ισχύουν, προφανώς και νομικά δεν επαρκούν ως αποδειξείς, δεν είναι από μόνα τους ικανά για να τον υποχρεώσουν να πουλήσει την ομάδα. Ωστόσο, αφήνει ένα σχετικό στίγμα στη Λίγκα που θέλει να αυτοπροβάλλεται ως η πιο φιλελεύθερη και ριζοσπαστική μεταξύ όλων των επαγγελματικών αθλητικών λιγκών στις ΗΠΑ.
Μια κλειστή Λίγκα κακομαθημένων πολυεκατομυριούχων
Μια Λίγκα, που όπως σε παλαιότερο άρθρο μου είχα παρουσιάσει αναλυτικά δεν λειτουργεί με όρους “open market, αλλά ως μια κλειστού τύπου οικονομία: “Το ΝΒΑ Δεν Είναι Μία “Open Market” Λίγκα (και Αυτό Είναι Καλό)”. Ωστόσο, όπως σε κάθε κλειστού τύπου οικονομία, έτσι και στις αντίστοιχες Λίγκες, ο τόνος δίνεται από την κορυφή αυτής (“tone at the top” στα αμερικάνικα, “το ψάρι βρωμάει απ’ το κεφάλι” στα ελληνικά). Ακριβώς για αυτό τον λόγο, ενώ το ότι αποτελεί κλειστού τύπου Λίγκα το ΝΒΑ είναι εξαιρετικό για τα συνολικά οικονομικά του αποτελέσματα, τη μεγέθυνσή του και τη διανομή του παραγόμενου προϊόντος εσωτερικά, οι αρχές και οι αξίες που αυτό θα έχει, είναι κάτι που καθορίζεται από την κεφαλή αυτής. Και η κεφαλή της, όπως και παραπάνω τονίστηκε, είναι η “λυκοσυμμαχία” (sorry παιδιά, ταίριαζε πολύ όμορφα εδώ για να αντισταθώ!) 30 εκ των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου, που παίζουν με τα εκατομμύρια τους στο NBA όπως εμείς κάποτε (σημείωση του editor: ή και ακόμα) παίζαμε championship manager. Και ακριβώς επειδή είναι και εκατομμυριούχοι και είναι το χόμπι τους, μετά την περίπτωση Sterling, άλλαξαν οι ίδιοι τους κανόνες με τους οποίους θα παίζουν, ώστε να είναι πολύ δυσκολότερο να τους πάρει κανείς το “παιχνίδι” τους. Είναι χαρακτηριστικό πως ο μόνος που είχε καταψηφίσει την πρόταση για υποχρέωση του Sterling να πουλήσει την ομάδα, ήταν ο Cuban, o οποίος μόλις τέσσερα χρόνια μετά βρέθηκε ο ίδιος στη θέση του κατηγορούμενου.
Με βάση τα παραπάνω λοιπόν, και με πλήρη απουσία οποιασδήποτε μορφής πίεσης, τόσο εσωτερικά (παίκτες, προπονητές), όσο και εξωτερικά (χορηγοί, φίλαθλοι), η Λίγκα δεν έχει κανέναν λόγο να εξωθήσει “one of them” στο να πουλήσει την ομάδα. Πρώτον, ακόμα και τους εξωτερικούς παράγοντες μπορεί να τους χειραγωγήσει: όντας Λίγκα 30 ομάδων, αν θες να δεις αγώνα θα δεις έναν από αυτές τις 30, αν θες να βρεις δουλειά στη Λίγκα θα βρεις αναγκαστικά σε μία από τις 30, δεν υπάρχουν αμέτρητες επιλογές, αλλά πεπερασμένες και συγκεκριμένες. Δεύτερον, αν εφάρμοζε έναν αυστηρό code of conduct, το μόνο που θα κατάφερνε θα ήταν να πυροβολήσει τα πόδια της. Όταν μόλις μέσα εφτά χρόνια έχουν βγει στη δημοσιότητα κατηγορίες για ρατσιστικά, σεξιστικά, μισογύνικα περιβάλλοντα σε έξι από τις 30 ομάδες (ήτοι μια στις πέντε ή στο 20%), ποιος owner θα ήθελε να παίξει με την πιθανότητα μέσα στην επόμενη εφταετία να είναι εκείνος που θα πρέπει να χάσει την ομάδα του λόγω του τρόπου διοίκησης αυτής; Γιατί να βάλει ο ίδιος περιορισμούς στο πως θα παίζει αυτός “με το παιχνίδι του”; Γιατί κακά τα ψέματα, το “are you one of mine?” που απεύθυνε ο Sarver σε εργαζόμενούς του, είναι η πλέον αντιπροσωπευτική φτάση του πως αντιλαμβάνεται κάθε εκατομμυριούχος τον κόσμο ολάκερο.
Άλλο πολυχρωμία, άλλο ισότητα
Στο τέλος της ημέρας, η ισότητα είναι κάτι που δεν υπάρχει, όχι στη Λίγκα, αλλά πουθενά στον κόσμο. Οι μαύροι και οι γυναίκες δεν αντιμετωπίζονται ισότιμα και αυτό είναι δεδομένο. Και ναι, σίγουρα δεν πρέπει να φέρεται ένας ιδιοκτήτης ρατσιστικά και σεξιστικά στις εγκαταστάσεις της εταιρείας του, αυτό είναι αυτονόητο. Ωστόσο, όπως και στο άρθρο “Μαύροι Προπονητές στο ΝΒΑ: Η (μια) ψαλίδα που κλείνει” έγραφα στις αρχές του Σεπτέμβρη, δεδομένες είναι και οι ανισότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν:
“Στη λίγκα διατηρείται πλήρως. η συνήθης κοινωνική πυραμίδα: 74% των “κατώτερων εργαζομένων”, όσο καλοπληρωμένοι και αν είναι αυτοί, είναι μαύροι, και όσο ανεβαίνει κανείς ιεραρχικά την κοινωνική/εργασιακή πυραμίδα προς αυτούς που δίνουν τις εντολές/παίρνουν τις αποφάσεις, τόσο αυτή “ασπρίζει”, με το ποσοστό των μαύρων που έχουν θέσεις ευθύνης να βαίνει μειούμενο: από το 74% των παικτών στο 52,5% των assistants coaches, στο 43% των head coaches, στο 40% των GMs και στον μόλις έναν (τον Jordan, συν έναν Ασιάτη, τον Ranadive), ήτοι 3% (συν 3%) των owners/governors. Με τις γυναίκες να παραμένουν (εφτά assistants, 40% management, 25% upper management και δύο owners/governors, σε Lakers και Pelicans) οι “niggers of the world”, όπως εύστοχα είχε τραγουδήσει ο Lennon από το 1972 -και δυστυχώς χωρίς δραματικές αλλαγές ως προς το αληθές της πρότασης έκτοτε.”
Oι παραπάνω ανιστότητες προφανώς και δεν συναντόνται αποκλειστικά στο NBA, αντίθετα, είναι πρόβλημα κάθε κοινωνίας, κάθε κάθετης εξουσιαστικής δομής. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς/μια μας τους δικούς/ης του/ης χώρους εργασίας, πως αντιμετωπίζονται οι γυναίκες σε αυτούς, τα σεξιστικά σχόλια/ανέκδοτα που ακούγονται (και πόσο συχνά ακούγονται), ποια η αναλογία των γυναικών σε θέσεις διοίκησης και σε διευθυντικές θέσεις, ποια τα ρατσιστικά αστεία και οι προσφωνήσεις προς τους αλλοδαπούς ή μετανάστες εργαζόμενους σε αυτές τις εταιρείες.
Αυτό που θέλω λοιπόν να τονίσω είναι πως το πρόβλημα είναι δομικό. Πάντα ήταν. Όσο και αν -για λόγους ουσίας ή για λόγους marketing- βολεύει να είναι πράσινο ή κόκκινο κάθε μήλο σε ένα σάπιο βαρέλι (και αν όχι, να βάφονται πράσινα ή κοκκινα για να φαίνονται “καλά”), το πρόβλημα θα παραμένει το "σάπιο βαρέλι". Στην περίπτωση μας, οι σχέσεις εξουσίας και η εκμετάλλευση ανθρώπων, που πάντα οδηγεί στο μια χούφτα υπερεκατομμυχιούχων να θεωρούν καθετί “are you one of mine?”, ξεκινώντας από τους πιο αδύναμους κάθε φορά, τους μαύρους/μετανάστες και τις γυναίκες, με την ιεραρχική υπόβαθμισή τους, ανεξαρτήτως αν αυτό λεκτικοποιείται κιόλας στη συνέχεια ή όχι.
* οι οποίοι είναι ιδιοκτήτες των ομάδων -και όχι σκέτο “governors”- είναι τέτοιοι επειδή έχουν τις μετοχές των εταιρειών -που στην περίπτωσή μας είναι οι ομάδες. Συμπαθής ο νεολογισμός του “governors” για να μην φαίνεται πως δεν ανήκουν στον ιδιοκτήτη οι παίκτες και γίνεται έτσι συνειρμός κατάστασης σκλαβιάς, αλλά όπως λέμε πως ο “Elon Musk έχει την Tesla και ο Bezos την Amazon” και εννοούμε πως έχουν τις μετοχές της εταιρείας και όχι τους εργαζόμενους, φαντάζομαι μπορούμε να λέμε ακριβώς το ίδιο και για τις ομάδες του NBA. Δηλαδή κάπως στην προσπάθεια να είμαστε “politically correct” μην καταλήξουμε να λέμε το κρέας, ψάρι.
