Ο Σίλβερ δεν τα λέει αυτά τυχαία και ούτε είναι χαζός. Η ανησυχία του για την δημιουργία ομάδων που συγκεντρώνουν στις τάξεις τους ένα σωρό παιχταράδες δεν πηγάζει από κάποιου είδους συμπόνοια απέναντι στους ασθενέστερους, αλλά από τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτή στη δημοφιλία του αθλήματος, και συνεπώς στις τηλεοπτικές συμφωνίες και στα έσοδα. Το ΝΒΑ υπέγραψε πρόσφατα (2014) νέο deal για τα τηλεοπτικά δικαιώματα, αλλα ο κομισάριος βλέπει ήδη πολύ πιο μπροστά από την εννιαετή συμφωνία , η οποία τίθεται σε ισχύ την επόμενη περίοδο. Ή αν θέλετε, κοιτάει το προΐόν ανεξάρτητα από αυτή, ξέροντας πως αυτό που κάνει τα κουμπάκια των τηλεκοντρόλ να παίρνουν φωτιά δεν είναι τόσο το θέαμα από κάποιες υπερομάδες, όσο ο ανταγωνισμός.
Η δημιουργία - μέσω μεταγραφών - των superteams δεν είναι βέβαια κάτι καινούριο. Θα θυμάστε οι ελάχιστα παλιότεροι τους Oλαζουον, Μπάρκλει, Ντρέξλερ και Πίπεν να συνυπάρχουν ανά δύο τριάδες στο Χιούστον τη δεκαετία '90, και φυσικά την big three των Μπόστον Σέλτικς στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας και στις αρχές αυτής. Επίσης σίγουρα οι Μαΐάμι Χιτ των προηγούμενων χρόνων ήταν μία τέτοια, άσχετα αν στην πράξη οι Σπερς με τους Μάβερικς κατάφεραν να τους κλέψουν άνετα δύο πρωταθλήματα. Ομως οι διαφορές αυτών των περιπτώσεων με την τωρινή συγκυρία δεν είναι και λίγες. Πρώτα πρώτα στους Ρόκετς οι παίκτες ήταν στη δύση της καριέρας τους, κάτι που θα μπορούσε να πει κανείς και για τον Ρέι Αλεν στους Σέλτικς. Επίσης, όσο κι αν ο Λεμπρόν προσπάθησε να φτιάξει με τους Χιτ μια δυναστεία, η δυτική περιφέρεια έφερνε σχεδόν κάθε χρόνο απέναντι του και έναν διαφορετικό αντίπαλο, με τον τελευταίο ειδικά να τον διαλύει σχεδόν ολοσχερώς. Μετά το 4-1 των Σπερς ήρθε και η απόφαση για επιστροφή στο Κλίβελαντ.
Αυτή τη στιγμή με τους Ουόριορς είμαστε αντίθετα μπροστά σε κάτι μοναδικό, το οποίο όπως αναφέρει σωστά το Sports Illustrated, είναι αποτέλεσμα δύο παραγόντων: πρώτον της αύξησης του σάλαρι καπ και δεύτερον κάποιων συμβολαίων φιλικών προς τις ομάδες, όπως λ.χ. αυτό του Στεφ Κάρι. Ετσι, για πρώτη φορά συμβαίνει μία superteam να έχει όλους τους σταρ της σε ηλικία 28 ετών και κάτω, παρουσιάζοντας έτσι την προοπτική να κυριαρχήσει για χρόνια, τουλάχιστον στην περιφέρειά της. Και μάλιστα περίπου εύκολα. Δεδομένης και της απόλυτης υπεροχής στην Ανατολή του Κλίβελαντ των Τζέιμς, Ιρβινγκ, Λαβ, το ΝΒΑ βρίσκεται μπροστά σε μία μοναδική στα χρονικά περίσταση: την επανάληψη του ζευγαριού των τελικών για τρίτη συνεχόμενη φορά. Ακόμη και στη δεκαετία του '60, όταν Σελτικς και Λέικερς μονοπωλούσαν σχεδόν τις παρουσίες στη φάση αυτή, τρεις χρονιές στη σειρά δεν συναντήθηκαν ποτέ. Κάτι τέτοιο δεν κρίνεται τόσο καλό, ειδικά αν όλοι το έχουν υποψιαστεί ήδη από τον Ιούλιο.
Μπορεί όντως λοιπόν οι τρομερές αυτές ομάδες να φέρουν κάτι αληθινά ρηξικέλευθο στον τρόπο που παίζεται το παιχνίδι, όμως από την αλλη ελάχιστοι θα νοιαστούν αν η όποια καινοτομία έρθει άνευ αντιπάλου. Πόσοι μπασκετικοί της Αμερικής νομίζετε πως δίνουν δεκάρα αν ο Κερ παίζει smallball, αν ο Κάρι διατηρεί τα ποσοστά του υψηλά ανεξαρτήτως απόστασης του αμυντικού ή αν ο Ντουράντ θα αγωνιστεί μέχρι και ως σέντερ; Ο Σίλβερ τα γνωρίζει αυτά καλά, και αρκούν απλώς οι δείκτες τηλεθέασης για να τον επιβεβεβαιώσουν. Τη στιγμή που το ΤΝΤ πέταγε τη σκούφια του με τους τρομερούς τελικούς της φετινής Δύσης, το ESPN έβλεπε το αδιάφορο Καβς - Ράπτορς να σπάει το ένα αρνητικό ρεκόρ μετά το άλλο, ακόμη και μετα το 2-2. Σιγά μη χάσει ο Λεμπρόν σου λέει... Επίσης, οι τελικοί δεν πήγαιναν καθόλου καλά μέχρι (τι σύμπτωση!), το game 5, που άλλαξε τα δεδομένα. Το game 7 έφτασε τελικά να έχει την υψηλότερη τηλεθέαση σε τελικούς από την εποχή του Τζόρνταν, και αυτό επειδή οι δύο αντίπαλοι έμοιαζαν ισάξιοι και έμειναν κοντά στο σκορ μέχρι το τέλος.
Τίποτα από όλα αυτά δεν είναι περίεργο. Για να παραχθούν μεγάλες στιγμές στο μπάσκετ χρειάζεται ανταγωνισμός, και όχι φρου φρου, και ας την βρίσκουμε οι "αναλυτές" να αραδιάζουμε νούμερα ή να βάζουμε βελάκια πάνω σε screenshots. Το κόψιμο του Τζέιμς, το τρίποντο του Ίρβινγκ, θα μείνουν χαραγμένα στο μυαλό επειδή αληθινά έκριναν κάτι που κανείς δεν ήξερε πώς θα καταλήξει. Σε κάτι αντίστοιχο προσδοκά και ο κομισάριος του ΝΒΑ σε διάρκεια, και για αυτό δεν τρελαίνεται στην ιδέα της μετακίνησης του Ντουράντ. Αυτή δεν μοιάζει να προσφέρει τίποτε παραπάνω από έναν υποψήφιο λιγότερο στη μάχη του τίτλου. Οι Ουόριορς, με ή χωρίς εκείνον θα ήταν έτσι κι αλλιώς διεκδικητές του. Αντίθετα η Οκλαχόμα , η οποία τόσα προσέφερε στο να δούμε μία αξέχαστη σειρά, βγαίνει και επισήμως από τον χάρτη. Αναμενόμενα το ΝΒΑ κάποια στιγμή θα αντιδράσει και τα λεγόμενα του Σίλβερ είναι πιθανώς μια προοικονομία. Στο παρελθόν άλλωστε, μέτρα όπως η ενδυνάμωση θεσμών σαν τον φόρο πολυτελείας στόχευαν μεταξύ άλλων στην αύξηση του ανταγωνισμού και την επαναφορά των αγωνιστικών ισορροπιών. Δικαίωμα στο όνειρο πρέπει να έχουν όλοι.
Στην ευρωλίγκα αντίθετα, τέτοιου είδους προβληματισμοί δεν υπάρχουν. Εχοντας ήδη ανακοινώσει την μείωση των ομάδων σε 16, 10 εκ των οποίων θα παίζουν με κλειστά συμβόλαια, ο Μπερτομέου αποφεύγει τις ερωτήσεις περί κλειστής λίγκας με τρίπλες, παρουσιάζοντας τις δύο διοργανώσεις ως μία. Όπως δήλωσε στο Eurohoops τον Φεβρουάριο, "η κοινοπραξία μας με την IMG δεν αφορά μια διοργάνωση 16 ομάδων. Προφανώς πολλά ΜΜΕ έχουν επικεντρωθεί σε αυτό το σημείο, αλλά μιλάμε για ένα σχέδιο που περιλαμβάνει 40 ομάδες και θα διατηρήσει τα καλύτερα σωματεία της ηπείρου στις δικές μας διοργανώσεις. Πέρα από τις βελτιώσεις στην Ευρωλίγκα και το Eurocup θα αλλάξει από κάθε άποψη: Το σύστημα διεξαγωγής, η αμφίδρομη σχέση με την Ευρωλίγκα και σε επιχειρηματικό επίπεδο."
Η πλάνη είναι φυσικά αμέσως φανερή. Οι 40 ομάδες δεν παίζουν επί ίσοις όροις και οι διοργανώσεις δεν είναι συγκοινωνούντα δοχεία. Μόνο ένας σύλλογος ετησίως μπορεί να περάσει από τη μία στην άλλη. Eπίσης, και αυτό είναι πολύ σημαντικό, η περιβόητη συμφωνία με την IMG αφορά ψίχουλα, τα οποία δεν προσφέρουν στις ομάδες παρά ελάχιστα σε σχέση με τις λειτουργικές τους ανάγκες. 35 εκατομμύρια σε έσοδα ισούνται περίπου με το μπάτζετ της ΤΣΣΚΑ. Όπως γίνεται αντιληπτό, το αν οι συμμετέχοντες παρουσιάζονται οικονομικά και αγωνιστικά ανταγωνιστικοί δεν εξαρτάται από τις δομές της διοργάνωσης και ο,τι αυτές αποφέρουν, αλλά από τα πορτοφόλια των ιδιοκτητών, τα οποία μάλιστα δύνανται να γεμίζουν και να αδειάζουν από χρήμα ανεξέλεγκτα. Σάλαρι καπ δεν υπάρχει, ούτε γίνεται να υπάρξει, και έτσι οι όροι δεν είναι για όλους ίδιοι έτσι κι αλλιώς. Μία κυνική δήλωση του Μπερτομέου , λίγο αργότερα μέσα στη σεζόν και στο πλάι του προέδρου της ΤΣΣΚΑ Βατούτιν αποδεικνύει του λόγου το αληθές: "Πάντα έχουμε ανοιχτές πόρτες. Η ΤΣΣΚΑ βέβαια, είναι ουσιαστικά ιδιοκτήτης μας, και θα είναι στην ευρωλίγκα χωρίς περιορισμούς".
Όπως γίνεται αντιληπτό, στην ευρωλίγκα κάποιοι μετέχουν ως "πιο ίσοι" από τους άλλους και με διαφορετικούς όρους. Αυτό, σε συνδυασμό με τα ανεξέλεγκτα πορτοφόλια, σε βάθος χρόνου θα είναι πολύ δύσκολο να αυξήσει τον ανταγωνισμό. Ακόμη όμως και αν το κάνει, θα τον αυξήσει μόνο μεταξύ πολύ συγκεκριμένων παικτών. Είναι πολύ πιο εύκολο για μία εκ των ομάδων με εγγυημένο συμβόλαιο να επενδύσει , σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη που μπορεί να μετέχει στη διοργάνωση συγκυριακά, όπως φέτος π.χ. ο Ερυθρός Αστέρας. Το πιθανότερο είναι πως αν αυτό συνεχιστεί, τότε στα πλέι οφ θα συμμετέχουν κάθε χρόνο οι ίδιοι και οι ίδιοι , με 1-2 ομάδες να καταφέρνουν ίσα ίσα να μπουν στην οκτάδα από το παράθυρο. Οι "Κουμπάν" θα είναι όλο και πιο σπάνιες. Και μπορεί αυτοί οι οκτώ - δέκα να σκοτώνονται σε εκείνη τη φάση μεταξύ τους, αλλά η επανάληψη του ίδιου έργου δεν θα ενδιαφέρει σχεδόν κανέναν εκτός από τους φιλάθλους τους.
Όπου σταθεί και όπου βρεθεί, ο Μπερτομέου διατυμπανίζει πως το νέο σύστημα θα αυξήσει το ενδιαφέρον, μέσω των πολλών καλών παιχνιδιών μεταξύ των ισχυρών. Αυτό που βέβαια δεν μπορεί να προβλέψει είναι τι θα γίνει εάν κάποιοι από αυτούς γίνουν ακόμη ισχυρότεροι, όπως και το τι αποτέλεσμα θα έχει για τη διοργάνωση αν μία χρονιά δύο εκ των ομάδων με συμβόλαιο παίζουν χάλια, όπως πέρυσι η Μιλανο και η Μακάμπι. Αν το τοπ-16 ήταν πέρυσι συναρπαστικό, το χρωστάει εν μέρει στον πρόωρο αποκλεισμό τους, και στην πρόκριση συνόλων που το άξιζαν όπως η Κουμπάν, ο Αστέρας, η Μπαμπεργκ ή η Χίμκι.
Ευρώπη και ΝΒΑ είναι δύο διαφορετικοί κόσμοι. Στον δικό μας δεν υπάρχει ενιαίο φορολογικό καθεστώς, και κάποιες χώρες σε σχέση με άλλες είναι παράδεισος. Ετσι, αν ένας ή δυο ιδιοκτήτες αποφασίσουν πως θέλουν να ξοδέψουν τα πάντα για να φτιάξουν δύο superteams είναι απόλυτα ελεύθεροι να το κάνουν. Μία κλειστή λίγκα χωρίς ενιαίο πλαίσιο ελέγχου και με μικρή δυνατότητα πρόσβασης του μεγαλύτερου μέρους της ηπείρου στα υψηλά πατώματα του ανταγωνισμού, μπορεί για κάποια χρόνια να αυξήσει το ενδιαφέρον, αλλά έχει εκ των πραγμάτων συγκεκριμένο ταβάνι. Αυτό θα γινεται ολοένα και χαμηλότερο όσο οι ιδιοκτήτες (δηλαδή οι ισχυρές ομάδες) δεν νιώθουν την ανάσα των υπολοίπων, μέσω της πιθανότητας εξοβελισμού τους από αυτούς. Σε αντίθεση με το ΝΒΑ, το ευρωπαΐκό μπάσκετ χρειάζεται να είναι πολύ πιο συμμετοχικό για να επιτύχει. Στη δική μας περίπτωση, αυτό που αναζητείται δεν είναι δομές ανάλογες με το Αμερικάνικο σύστημα, αλλά τρόπος σκέψης ανάλογος με εκείνον του Ανταμ Σίλβερ. Αλλιώς Ολυμπιακοί και Παναθηναΐκοί θα συνεχίσουμε να περνάμε καλά στον μικρόκοσμο μας, την στιγμή που για το άθλημα δεν θα ενδιαφέρεται σχεδόν κανείς.
Σημείωση: Η λέξη "FIBA" δεν αναφέρθηκε σε αυτό το κομμάτι για λόγους σεβασμού προς τους αναγνώστες και το επίπεδο σκέψης τους.
