Σε μια πρόσφατη δήλωσή του στο Eurohoops ο Κούμπαν τόνισε το πόσο σημαντικές είναι οι εμπειρίες και οι παραστάσεις του Ντόντσιτς εκτός ΝΒΑ. «...Εχει συνηθίσει να παίζει με αντιπάλους μεγαλύτερους απ’ αυτόν και επίσης έμαθε να παίζει μπάσκετ με τον σωστό τρόπο. Το να είσαι τόσο ταλαντούχος και να μάθεις από μικρός να παίζεις σωστά είναι ό,τι καλύτερο...». Και συνεχίζει, «...αν στέλναμε τα καλύτερα νέα παιδιά μας στη Σλοβενία πριν γίνουν All-Americans, η λίγκα θα ήταν χίλιες φορές καλύτερη. Εκεί μαθαίνουν πώς να παίξουν μπάσκετ, ενώ εδώ τους ενδιαφέρει περισσότερο το πως θα καρφώσουν και θα φτιάξουν εντυπωσιακές mixtapes”.
Η δήλωση αυτή ίσως και να εμπεριέχει κάποια υπερβολή, αλλά σίγουρα είναι μια ακόμη αφορμή για συζήτηση αναφορικά με το youth basketball στις ΗΠΑ και την εξέλιξη των νέων αθλητών. Κυρίαρχο ρόλο στις νέες ηλίκιες και ειδικά σε high-school αθλητές παίζει η περίφημη AAU ή αλλιώς Amateur Athletic Union.
Η προσφορά της ΑΑU
Η AAU είναι ένας οργανισμός με επίκεντρο την ανάπτυξη των νέων αθλητών και σύμφωνα με την ιστοσελίδα της υπάρχει από το 1888. Όραμά της είναι «να δώσει σε ερασιτέχνες αθλητές την ευκαιρία να εξελιχθούν έως το ανώτερο επίπεδο μέσω ενός τοπικού και εθνικού δικτύου αθλητικών γεγονότων». H AAU είναι υπεύθυνη για τη διοργάνωση καλοκαιρινών “all-star” τουρνουά για παιδιά 12-17 ετών, που ο κύριος στόχος τους είναι να εντυπωσιάσουν scouts, προπονητές και recruiters απ’ όλη τη χώρα. Τα «καλοκαιρινά» αυτά τουρνουά (έχει καθιερωθεί να αναφέρoνται και ως summer basketball, παρόλο που μόνο ένα ποσοστό των αγώνων αυτών γίνεται το καλοκαίρι) έχουν καταφέρει να επισκιάσουν εντελώς το πρωτάθλημα γυμνασίων και λυκείων, καθώς η ευκαιρία για προβολή είναι πολύ μεγαλύτερη. Παίκτες όπως ο Κόμπι, ο Λεμπρόν, ο Γκαρνέτ, ο Βινς Κάρτερ κ.α. έχουν περάσει από το πρόγραμμα το οποίο κακά τα ψέματα –πέρα απ’ τα μεγάλα ονόματα- φέρνει στο προσκήνιο παίκτες, που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν στην καλύτερη περίπτωση τοπικοί σταρ στη γειτονιά τους. Πλέον η συντριπτική πλειοψηφία των top prospects περνάνε από την AAU, πριν επιλεγούν από κάποιο κολλέγιο.
Παρά την σκληρή κριτική που εχεί ασκηθεί κατά καιρούς (θα αναφερθούμε παρακάτω) τα τουρνουά της AAU έχουν κάποια πολύ θετικά σημεία που τα καθιστούν άκρως ελκυστικά για τους νέους παίκτες. Α) Δίνεται η δυνατότητα στους παίκτες να αγωνιστούν εναντίον των καλύτερων αθλητών όλης της χώρας (και όχι να περιορίζονται μόνο σε μικρά τοπικά τουρνουά) ώστε να φανούν ξεκάθαρα οι αδυναμίες στο παιχνίδι τους και να τις βελτιώσουν και Β) είναι μεγάλη ευκαιρία γι’ αυτούς να προσελκύσουν αθλητικές υποτροφίες από κάποιο κολλέγιο. Το δεύτερο δεν αφορά τόσο τα τοπ ταλέντα της χώρας τα οποία ήδη έχουν την απαραίτητη προβολή και προσοχή, αλλά περισσότερο έχει να κάνει με παίκτες σχετικά άγνωστους, στους οποίους είναι αλήθεια πως η AAU ανοίγει πόρτες, για να δείξουν τις ικανότητές τους και ενδεχομένως να προξενήσουν το ενδιαφέρον κάποιου κολλεγιακού προγράμματος. Η ατάκα ενός γονιού είναι η πλέον χαρακτηριστική: «Δεν θα προσέξει κανείς τα παιδιά μας αν δεν παίξουν στην AAU. Κανέναν δεν τον ενδιαφέρει να ρθει να τα δει να βάζουν 25 πόντους στο high school game, παίζοντας εναντίον κάποιων μελλοντικών λογιστών».
Nαι μεν, αλλά...
Όλα αυτά βέβαια γίνονται μέσα σ’ ένα περιβάλλον εξαντλητικό και εξαιρετικά ανταγωνιστικό, μέσα στο οποίο κινούν τα νήματα οι μεγάλες εταιρείες αθλητικών παπουτσιών. Τα παιχνίδια είναι σχεδόν καθημερινά και τα παιδιά (μη ξεχνάμε πως αναφερόμαστε σε 17χρονους αθλητές) αναγκάζονται να ταξιδέψουν από τη μία άκρη των ΗΠΑ στην άλλη, ώστε να συμμετάσχουν είτε σε κάποιο σημαντικό τουρνουά είτε στα camp παικτών του ΝΒΑ, με σκοπό την προβολή και τη βελτίωσή τους. Οι ρυθμοί αυτοί και το συνεχές γήπεδο-αεροπλάνο- γήπεδο (και ξανά απ’ την αρχή) είναι μια προσομοίωση της καθημερινότητας ενός επαγγελματία αθλητή και όχι ενός εφήβου, που μέσα σε όλα αυτά καλείται να βελτιώσει το παιχνίδι του.
Πολλές φορές έχει ασκηθεί δημόσια κριτική στην AAU για τον τρόπο λειτουργίας της και μάλιστα από τα μεγαλύτερα ονόματα απ’ τον χώρο του μπάσκετ. Ο Στηβ Κερ για παράδειγμα θίγει κατά κύριο λόγο δύο ζητήματα: α) την έλλειψη αφοσίωσης στην ομάδα και β) την υποτίμηση της νίκης και της σωστής ανάπτυξης. «Πολλοί παίκτες παίζουν για μια ομάδα το πρωί και για κάποια άλλη το απόγευμα. Αν οι γονείς τους δεν είναι ικανοποιημένοι από το χρόνο συμμετοχής, πολύ απλά πάνε το παιδί τους σε άλλη ομάδα. Η διαδικασία του να αναπτυχθείς ως μέλος μιας ομάδας μαθαίνοντας να είσαι κομμάτι ενός συνόλου, είναι εντελώς προβληματική εντός της AAU.» Παρεμπιπτόντως, ο Κερ υπήρξε προπονητής στην AAU για τρία χρόνια προπονώντας την ομάδα του γιου του.
Ο Κόμπι Μπράιαντ και ο Κέβιν Γκαρνέτ, έχοντας περάσει από αυτή τη διαδικασία, εκφράζουν ξεκάθαρα την αντίθεσή τους στην AAU. «Απαίσιο, είναι ηλίθιο. Δεν διδάσκει καθόλου στα παιδιά πως να παίξουν σωστά το παιχνίδι και καταλήγουμε να έχουμε αθλητικούς παίκτες με σωματικά προσόντα που δεν έχουν ιδέα πως να ποστάρουν. Δεν μαθαίνουν τα βασικά του μπάσκετ, είναι ηλιθιο» λέει ο Κόμπι. Στο ίδιο ύφος και ο Γκαρνέτ στέκεται στο ότι «...τα παιδιά αυτά δεν διδάσκονται πλέον τίποτα. Η AAU σκοτώνει τη λίγκα.». Ακόμη και ο Γκρεγκ Πόποβιτς έχει υπάρξει κατηγορηματικός: «Απ’ όταν η AAU έγινε ο defacto ηγέτης στην προετοιμασία νέων αθλητών, έχουμε πάρει τον κατήφορο».
Πως όμως εμπλέκονται οι εταιρείες αθλητικών παπουτσιών που αναφέρθηκαν παραπάνω;
Τα τελευταία χρόνια οι αθλητικές εταιρείες έχουν εισχωρήσει για τα καλά στην AAU ασκώντας πολύ μεγάλη επιρροή σε ομάδες, προπονητές και κατ’ επέκταση στους παίκτες. Οι ομάδες της AAU, από κει που θεωρητικά θα έπρεπε να αποτελούν σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη και βελτίωση των νέων αθλητών, έχουν μετατραπεί σε πεδίο δράσης των εταιρειών αυτών, για τις οποίες η AAU είναι μία ακόμη ευκαιρία να πουλήσουν ακόμη περισσότερα απ’ τα προϊόντα τους στους φαν του μπάσκετ. Η Nike, η Adidas και η Under Armour χρησιμοποιούν ό,τι όπλο διαθέτουν, ώστε να προσελκύσουν τα τοπ ταλέντα στους κόλπους τους. Η διαδικασία είναι απλή: οι εταιρείες δίνουν λεφτα στις ομάδες που «ντύνουν» και θα συνεχίσουν να το κάνουν εφόσον αυτές νικάνε. Για να συνεχίσουν να νικάνε όμως, πρέπει να έχουν στις τάξεις τους τους κορυφαίους νέους παίκτες, οι οποίοι είναι προφανώς το μήλο της έριδος για τις αθλητικές εταιρείες. Ναι αλλά ποιο είναι το αντάλλαγμα σε όλο αυτό; Ζητούν από τους προπονητές να επηρεάσουν τους τοπ παίκτες και να τους κατευθύνουν προς συγκεκριμένα κολλέγια, τα οποία επίσης σπονσοράρουν και «ντύνουν» με τον εξοπλισμό τους, με σκοπό να συνδεθεί ο παίκτης με το brand τους.
Φυσικά η AAU δεν είναι ο μοναδικός φταίχτης σχετικά με την ανάπτυξη των νέων παίκτων και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αποτελέσει τον αποδιοπομπάιο τράγο, όσoν αφορά στην εκμετάλλευση των αθλητών από ατζέντηδες και αθλητικές εταιρείες. Από τους κόλπους της έχουν περάσει πολλοί σπουδαίοι παίκτες, που στη συνέχεια έκαναν καριέρα στο επαγγελματικό μπάσκετ. Το κρίσιμο σημείο ήταν όταν ξεκίνησε να μεταλλάσεται από οργανισμός με στόχο την ανάπτυξη των νέων παικτών, σε μια βιομηχανία πολλών δολλαρίων και συμφωνιών κάτω απ’ το τραπέζι. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο ότι παλιότερα οι προπονητές ήταν εθελοντές που προσφέρονταν να προπονήσουν σωστά τους παίκτες, να τους μάθουν το παιχνίδι και να τους διδάξουν τα βασικά από την αρχή. Όσο όμως μεγάλωνε η αγορά του μπάσκετ με τα χρόνια, τόσο μεγάλωνε και η διαπλοκή γύρω του. Από τη στιγμή που ο καθένας πλέον μπορεί να ιδρύσει μια AAU ομάδα και να την προπονήσει ο ίδιος άμα του κάνει κέφι, καταλαβαίνουμε ότι αυτό το περιβάλλον δεν είναι το καταλληλότερο. Το NCAA προσπάθησε με κάποιες προτεινόμενες αλλαγές να ρυθμίσει το τοπίο, αλλά περισσότερο φαίνεται να μπερδεύει την κατάσταση, μην ικανοποιώντας μάλιστα κανένα από τα εμπλεκόμενα μέρη. Για παράδειγμα, επιτρέπει σε κάποιους high school παίκτες να εκπροσωπούνται από ατζέντη εφόσον έχουν χαρακτηριστεί “elite prospects” (από ποιον;) ή προσπάθεί να μειώσει την επιρροή των πρωταθλημάτων που διοργανώνονται από τις αθλητικές εταιρείες, παρόλο που είναι πολύ οργανωμένα και δίνουν τεράστιες ευκαιρίες για προβολή.
Ναι το AAU έχει πολλά προβλήματα, αλλά δεν πρέπει να δαιμονοποιηθεί εξαιτίας της βίαιης εισβολής των αθλητικών εταιρειών. Οι ΗΠΑ συνεχίζουν και διαθέτουν τα κορυφαία ταλέντα σε όλον τον πλανήτη και σίγουρα υπάρχουν πολλοί προπονητές (και στην AAU) που κάνουν σωστά τη δουλειά τους. Το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται με διάλυση του AAU Basketball, αλλά με τον καλύτερο έλεγχο στις ομάδες που ιδρύονται και με υψηλά στάνταρ για τους προπονητές που τις προπονούν. Η AAU δεν πρέπει να καταστραφεί, αλλά να συνυπάρξει συνεργατικά για όλα τα στάδια της διαδικασίας του recruiting μαζί με τα high schools και το NCAA.
* Για μια έξτρα ματιά στην AAU υπάρχει το ντοκιμαντέρ “At all costs” (που αποτέλεσε την αφορμή για αυτό το κείμενο) το οποίο παρουσιάζει την καθημερινότητα των νεαρών παικτών και των οικογενειών τους στην προσπάθειά τους να κυνηγήσουν το όνειρό τους. Κεντρικοί ήρωες είναι ο νεαρός point guard Parker Jackson-Cartwright στο ταξίδι του (κυριολεκτικά και μεταφορικά) σε όλες τις φάσεις του recruiting και ο Etop Udo-Ema, ένας από τους ισχυρότερους ανθρώπους στον κόσμο του AAU και ιδρυτής ενός εκ των κορυφαίων ομάδων, των Compton Magic. Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει και θίγει τα κακώς κείμενα, χωρίς ωστόσο να προχωρά σε μια εις βάθος έρευνα, αφήνοντας το κοινό να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.
Πηγές:
- http://grantland.com/features/steve-kerr-problems-age-limit-nba/
- https://www.basketballforcoaches.com/what-is-aau-basketball/
- https://bleacherreport.com/articles/182342-aau-basketball-greed-and-its-effect-on-the-nba
- http://theundefeated.com/features/an-aau-basketball-vocabulary-lesson-d-free-series/
- https://www.sbnation.com/college-basketball/2018/8/9/17667196/college-basketball-rule-changes-ncaa-agents-nba-draft-this-fixes-nothing
