Η ευρωλίγκα ήδη περηφανεύεται για τις επιθετικές επιδόσεις των ομάδων που συμμετέχουν σε αυτή και μάλλον δίκαια. Όπως αναφέρει ο επίσημος ιστότοπος της, ο μέσος όρος των 82,30 πόντων ανά ομάδα είναι κατά έξι (6) ολόκληρους πόντους μεγαλύτερος από τον ιστορικό μέσο όρο της διοργάνωσης. Αυτή είναι μια αληθινά μεγάλη διαφορά , ακόμη και αν συγκριθεί με τα περυσινά νούμερα των 78,04 πόντων. Όντως, το μπάσκετ που βλέπουμε ως τώρα είναι πολύ πιο παραγωγικό και σίγουρα πιο θεαματικό. Πού να οφείλεται άραγε αυτή η αλλαγή; Μία κοινή ερμηνεία είναι πως οι ομάδες παίζουν σε αυξημένους ρυθμούς, προσπαθούν να εκδηλώνουν αιφνιδιασμούς, να σουτάρουν πιο γρήγορα, και έτσι οι κατοχές, άρα και οι ευκαιρίες για σκορ, είναι περισσότερες. Με απλά λόγια, η ταχύτητα φέρνει και περισσότερους πόντους.
Αυτή είναι μια άποψη που σίγουρα περιέχει την αλήθεια της, παρόλα αυτά χρειάζεται διευκρίνιση και προσοχή στη λεπτομέρεια. Το τι σημαίνει "ταχύτητα" δεν είναι αυταπόδεικτο και ο "ρυθμός" είναι μία έννοια παρεξηγημένη. Παρακάτω ακολουθεί ένα διάγραμμα που απεικονίζει την εξέλιξη των ποσοστών σε δίποντα και τρίποντα, μαζί τον αριθμό των κατοχών (pace)1, των σουτ και των πόντων τα τελευταία επτά χρόνια. Για τη σύγκριση έχω επιλέξει μόνο τη φάση τοπ-16 των προηγούμενων χρόνων, για ευνόητους λόγους. Όπως θα δείτε, η κατάργηση του gigabasket μας έχει αφήσει με μια αγωνία, και έναν μεγάλο άγωστο Χ.
Καθως ο αριθμός των πόντων για κάθε ομάδα ανά παιχνίδι έχει φτάσει στο υψηλότερο νούμερο από καταβολής της διοργάνωσης, δεν έχουμε τα αντίστοιχα φετινά στοιχεία για τον ρυθμό. Οφείλεται άραγε η μεγάλη αύξηση των σκορ στο ότι εκδηλώνονται συνολικά περισσότερες επιθέσεις, με τις ομάδες να είναι διατεθειμένες να πατήσουν το πόδι στο γκάζι;
Τα υπόλοιπα στοιχεία είναι εκεί για να μας βοηθήσουν. Όπως θα δείτε ο αριθμός των προσπαθειών (δίποντα + τρίποντα) που επιχειρούνται φέτος από κάθε ομάδα ανά παιχνίδι είναι μέχρι στιγμής 62, αριθμός που είναι μόλις μία μονάδα μεγαλύτερος από τον περυσινό και ολόιδιος με τον προπέρυσινο. Εάν οι κατοχές ήταν περισσότερες , το λογικό θα ήταν αυτός ο αριθμός να είχε επίσης αυξηθεί, εκτός αν κάποιος υποστηρίξει πως οτιδήποτε έξτρα καταλήγει σε λάθος. Αυτό φυσικά δεν γίνεται. Aπό την άλλη, ο,τι βλέπετε στο διάγραμμα αφορά - αναγκαστικά - στατιστικές με μονάδες μέτρησης ανά παιχνίδι, και όχι ανά 40 λεπτά, κάτι που θα πρόσφερε ακριβέστερη εικόνα. Βλέπετε, κανένας αγώνας από τους 32 αγώνες που έχουν παιχτεί ως τώρα δεν οδηγήθηκε σε παράταση, κάτι που θα προσέθετε σίγουρα στο προαναφερθέν νούμερο, αν και όχι παραπάνω από μία έξτρα κατοχή2.
Αυτά μας προτρέπουν να σκεφτούμε πως πιθανώς υπάρχει μια αύξηση στον ρυθμό , η οποία όμως δεν μπορεί από μόνη της να εξηγήσει την αντίστοιχη στους πόντους. Αντίθετα, από ο,τι φαίνεται, οι ομάδες σκοράρουν παραπάνω διότι απλώς σουτάρουν καλύτερα. Τα ποσοστά σε δίποντα και τρίποντα βρίσκονται τη δεδομένη χρονική στιγμή στο υψηλότερο σημείο που υπήρξαν ποτέ. 37,33% πίσω από τη γραμμή των 6,75 είναι αριθμός διόλου αμελητέος, την στιγμή που το περίπου 54% στα σουτ δύο πόντων συνιστά αύξηση περίπου 5% σε σχέση με πέρυσι.
Δεν είναι παράλογο να μην έχει αυξηθεί πολύ ο ρυθμός και ταυτόχρονα να έχει αυξηθεί το σκορ, αν το καλοσκεφτείτε. Όπως ο βαθμός αθλητικότητας των παικτών επιτρέπει σε μία επίθεση να κινηθεί πολύ γρήγορα στο transition, άλλο τόσο επιτρέπει και σε μία άμυνα να την προλάβει. Δεν τρέχουν γρηγορότερα μόνο οι επιτιθέμενοι. Αυτό που δείχνει ευκολότερο από την εκδήλωση αιφνιδιασμών είναι να βγουν ελεύθερα σουτ μέσω της ταχύτητας στο μισό γήπεδο, εκεί όπου αναγκαστικά μια άμυνα υπολείπεται της επίθεσης και είναι υποχρεωμένη να ακολουθήσει τη σκέψη της. Με άλλα λόγια, έχει σημασία για τις ομάδες να μπαίνουν πιο γρήγορα στην αρχική τους ενέργεια, και να την ακολουθούν με άλλες, οι οποίες θα περιλαμβάνουν συνεχή κίνηση σε όλο το πλάτος του γηπέδου και μακριά από τη μπάλα (δηλ. στη weak side).
Kάπως έτσι άλλωστε έχει καταφέρει να αυξήσει και την αποτελεσματικότητα του και ο Ολυμπιακός. Οι ερυθρόλευκοι δεν επιχειρούν περισσότερες προσπάθειες από ο,τι πέρυσι στο τοπ-16, αλλά είναι σαφώς πιο εύστοχοι σε τρίποντα (38% έναντι 34%) και δίποντα (51,90% έναντι 48,29%)3 . Η μεγάλη αλλαγή στην τακτική τους έχει κυρίως να κάνει με την απ'ευθείας χρήση του Σπανούλη ως πλέι μέικερ, με τα γρήγορα πρώτα σκριν, και με εισαγωγή στο playbook συστηματων που τους κάνουν εν δυνάμει άμεσα απειλητικούς. Όχι όμως τόσο με τον χρόνο επίθεσης.
Όλοι έχουμε βέβαια την αίσθηση του "πιο γρήγορου". Το συμπέρασμα είναι ότι αυτή προέρχεται από το γεγονός ότι οι ομάδες κινούνται πολύ περισσότερο σε όλους τους χώρους του γηπέδου. Μία μικρή αύξηση του ρυθμού υπάρχει κατά τα φαινόμενα, και μακάρι να είχαμε τα σωστά στοιχεία για να την απεικονίσουμε. Ομως δεν φαίνεται πως αυτή ειναι καθοριστική, τουλάχιστον από μόνη της.
Το ερώτημα είναι φυσικά αν όλο αυτό θα συνεχιστεί. Αν θέλετε τη γνώμη μου, θα είναι πολύ δύσκολο. Σιγουρα οι επιθέσεις γίνονται όλο και πιο αποτελεσματικές. Από την άλλη , έχουμε μπροστά μας μια διοργάνωση την οποία οι προπονητές πιθανώς δεν ξέρουν πώς να την διαχειριστούν. Οι άμυνες - τανάλιες , όσο κι αν δεν κερδίζουν παιχνίδι από μόνες τους πλέον, δεν έχουν ακόμη εμφανιστεί. Κάποια στιγμή θα επέλθει μια ισορροπία, η οποία θα βγάλει κερδισμένες τις ομάδες που "στροφάρουν" γρήγορα και έχουν σουτ από την περιφέρεια, χωρίς όμως να αφήσει χωρίς ανταμοιβή και όσες σκληρύνουν την αμυντική τους τακτική ή προστατεύουν πολύ καλά την στεφάνη. Σε μία εποχή που οι πάντες παίζουν καλή επίθεση άλλωστε, αυτός που μπορεί να τους σταματήσει έχει , όσο να ναι, ένα έξτρα όπλο.
Οξύμωρο; Οχι. Το μπάσκετ θέλει όλα τα συστατικά του να συνεισφέρουν στην συνταγή.
Σημειώσεις:
1. To pace δεν αποτελεί μία απλή καταγραφή των κατοχών, αλλά μία προσέγγιση τους βάση συγκεκριμένου τύπου.
2. Δεν βρίσκει κανείς εύκολα στοιχεία για το πόσα παιχνίδια πάνε σε παράταση. Για το ΝΒΑ, το μόνο που κατάφερα να βρω είναι ένα γενικό νούμερο της τάξης του 5,5%. Aν αυθαίρετα βάζαμε αυτό το ποσοστό στην ευρωλίγκα, τότε κανονικά θα έπρεπε ως τωρα να είχαν προκύψει περίπου δυο παρατάσεις. Αν τωρα μιλησουμε μόλις για 10 εξτρα λεπτά στο σύνολο όλου του χρόνου που έχει παιχτεί ως τώρα (1280 λεπτά) , τότε τα συνολικά νούμερα στον ρυθμό δεν αλλάζουν σχεδόν καθόλου.
3. Τα στατιστικά προέρχονται από το επίσημο σάιτ της ευρωλίγκα.
