Όμως περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον τελικό, τα βλέμματα των απανταχού φιλάθλων ήταν στραμμένα στην ανοιχτή πισίνα του ΟΑΚΑ και στον τελικό των 200 μέτρων ελεύθερης κολύμβησης και τον κορυφαίο αγώνα των Ολυμπιακών και, όπως λεγόταν τότε και μάλλον ισχύει μέχρι και σήμερα, στον αγώνα της χιλιετίας, όπου συμμετείχαν τέσσερις από τους κορυφαίους κολυμβητές όλων των εποχών.

Προτού περάσουμε στο "ψητό", αξίζει να τονιστεί ότι τα 200 μέτρα ελεύθερο είναι ίσως το πιο σημαντικό αγώνισμα στο πρόγραμμα της κολύμβησης. Όντας ανάμεσα στα σπριντ των 50 και 100 μέτρων και τους αγώνες αντοχής των 400 μέτρων και πάνω, ο αγώνας των τεσσάρων στροφών αποτελεί την ιδανική ισορροπία για τους αθλητές που πρέπει να συνδυάσουν τεχνική, ταχύτητα και διαχείριση δυνάμεων για να καταφέρουν να κερδίσουν. Τέλεια στρατηγική δεν υπάρχει, ούτε φυσικά προλαβαίνει ο αθλητής να ακούσει, ή έστω να συνεννοηθεί με τον προπονητή του, ανάμεσα στους παφλασμούς και την ένταση του αγώνα. Για δύο άκρως αγωνιώδη λεπτά από την στιγμή που ανεβαίνει στον βατήρα μέχρι την ώρα που ακουμπάει τον τοίχο για να τερματίσει, ο κάθε αγωνιζώμενος είναι μόνος του απέναντι σε επτά ακόμη αντιπάλους, τους οποίους όμως έχει τον χρόνο να δει, σε αντίθεση με τα τυφλά σπριντ. 

Στον αγώνα μας, λοιπόν και στους τέσσερις κορυφαίους. Από τη δεύτερη διαδρομή ξεκίνησε ο Αυστραλός Γκραντ Χάκετ, ένας από τους πιο σπουδαίους κολυμβητές αντοχής, ο οποίος μετά τον θρίαμβο που είχε στους Ολυμπιακούς του Σίδνει και σε τρία συνεχόμενα παγκόσμια πρωταθλήματα σε 1,500 μέτρα, αποφάσισε να διαγωνιστεί και στα 200. Η επιτυχία που περίμενε δεν ήρθε ποτέ, καθώς τερμάτισε πέμπτος, μένοντας σε ένα ακόμη χρυσό στα 1,500 μέτρα. Λίγες ώρες μετά την απονομή του μεταλλίου, διαπιστώθηκε πως ο ένας του πνεύμονας είχε καταρρεύσει και λειτουργούσε μόλις στο 25% της κανονικής λειτουργίας του. 

Δίπλα στον Χάκετ, συμμετείχε για πρώτη φορά σε τελικό Ολυμπιακών Αγώνων ο Μάικλ Φελπς. Ο κορυφαίος Ολυμπιονίκης όλων των εποχών, σε ηλικία των 19 ετών ακόμη τότε, είχε ως στόχο τα οκτώ χρυσά και το σπάσιμο του ρεκόρ του Μαρκ Σπιτζ. Ο Φελπς τερμάτισε τρίτος και πήρε το πρώτο από τα συνολικά 28 ολυμπιακά μετάλλια της απαράμιλλης καριέρας του Το ρεκόρ των οκτώ χρυσών θα το πετύχαινε τέσσερα χρόνια αργότερα στο Πεκίνο. 

Στην τέταρτη διαδρομή παρατάχθηκε ο Πίτερ Βαν Ντεn Χούγκεμπαντ. Ένας από τους σπουδαιότερους κολυμβητές στην ιστορία, και σίγουρα ο πιο δυναμικός σπρίντερ μετά τον Αλεξάντρ Ποπόφ*, ο Ολλανδός είχε πάρει τον τίτλο στο Σίδνει, ενώ το προηγούμενο πρωί είχε γράψει τον καλύτερο χρόνο στα ημιτελικά. Όμως αυτήν την φορά δεν ήταν η σειρά του, ο Χούγκεμπαντ θα έμενε δεύτερος, μένοντας με την παρηγοριά του χρυσού, στο αγώνισμα που ήταν όντως ο κορυφαίος, τα 100 μέτρα.

Το χρυσό μετάλλιο κατέκτησε ένας από τους πιο διάσημους αθλητές εκείνων των Ολυμπιακών και μία από τις θρυλικότερες φιγούρες στην ιστορία. Με το μαύρο ολόσωμο μαγιό του και το χαρακτηριστικό κίτρινο σκουφάκι, ο Ίαν Θορπ ήταν εκείνη την ημέρα -και για ακόμη μία φορά- το κεντρικό πρόσωπο του κόσμου. Με μία καταπληκτική κούρσα o Αυστραλός αντιμετώπισε επιτυχημένα το απίστευτο πρώτο 100άρι του Χούγκεμπαντ, πήρε τα ηνία της κούρσας μετά το τελευταίο γύρισμα, και εκμεταλλευόμενος τους πάντοτε σπουδαίους τερματισμούς τους, κατέκτησε το χρυσό, εκπληρώνοντας την υπόσχεση που είχε δώσει στους συμπατριώτες του μετά το Σίδνεϊ, παίρνοντας το χρυσό και στα 200 μέτρα. Δύο ημέρες αργότερα, παρά τον επικό τερματισμό του, η ομάδα της Αυστραλίας αρκέστηκε στο ασημένιο μετάλλιο στον αγώνα σκυταλοδρομίας των 4x200. Ο Θορπ έκανε χρόνο 1:44,18. Κανείς άλλος αθλητής δεν κατέβηκε το 1:46.

Όμως το αγώνισμα του Θορπ δεν ήταν ούτε τα 200 μέτρα, ούτε οι σκυταλοδρομίες, στις οποίες ήταν εκπληκτικός. Αυτό ήταν τα 400 μέτρα και ήταν εμφανές πως η πίεση πάνω του για αυτήν την απόσταση ήταν τεράστια. Κάποιος θα το έβρισκε φυσιολογικό, καθώς εκεί έγινε η πρώτη του μεγάλη εμφάνιση, και η νίκη του στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του Περθ, μέσα στην πατρίδα του και σε ηλικία 16 ετών. Ο Θορπ δεν είχε χάσει ποτέ στα 400 μέτρα σε έξι χρόνια, ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος, σε μία σειρά εμφανίσεων που δύσκολα θα επαναληφθούν στην ιστορία της κολύμβησης.

Ή μάλλον είχε χάσει μόνο μία φορά. Στον χειρότερο δυνατό αγώνα.

Η Αυστραλία είναι μία από τις υπερδυνάμεις της κολύμβησης, έχοντας τη δεύτερη θέση στον πίνακα των συνολικών ολυμπιακών μεταλλίων, πίσω μόνο από τις ΗΠΑ. Η δυναμική της χώρας είναι τόσο μεγάλη, που οι αθλητές που περνάνε τα όρια πρόκρισης είναι τόσοι πολλοί που για να διασφαλιστεί πως θα πάνε οι δύο καλύτεροι της χώρας ανά αγώνισμα, όπως απαιτεί το πλαφόν που έχει θεσπίσει η ΔΟΕ, διεξάγονται ξεχωριστοί αγώνες πρόκρισης. Αυτοί διεξάγονται λίγους μήνες πριν τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων και αποτελούν ένα αθλητικό πάρτι, γεμάτο από κόσμο που ξεσπάει πλημμυρισμένος από εθνική υπερηφάνεια και άλλες τέτοιες γραφικότητες.

Τον Μάρτιο του 2004, μπροστά σε 15 χιλιάδες θεατές και στην πισίνα που τέσσερα χρόνια πριν είχε κατακτήσει τρία χρυσά μετάλλια, ο Θορπ βίωσε την χειρότερη στιγμή της αθλητικής του καριέρας. Βρισκόμενος στον βατήρα για τον αγώνα των 400 μέτρων, παρασύρθηκε από έναν ήχο από τις κερκίδες, δεν κατάφερε να κρατηθεί στην άβολη στάση εκκίνησης κι έπεσε στην πισίνα. Ο αποκλεισμός ήταν αυτόματος, βάσει κανονισμών και το πάρτι σταμάτησε πρόωρα. Ο εθνικός ήρωας της Αυστραλίας θα πήγαινε στην Αθήνα μόνο για το 200αρι, μία κούρσα που δεν ήταν σε καμία περίπτωση το απόλυτο φαβορί. 

Η έφεση που κατατέθηκε από τον προπονητή του δεν είχε καμία βάση κι απορρίφθηκε, όμως παρά το γεγονός ότι ο Θορπ αποδέχθηκε την αποτυχία του, οι εκκλήσεις για συμμετοχή του στον αγώνα, αντί για τον δεύτερο αθλητή της χώρας ολοένα κι αυξάνονταν. Σε μία καμπάνια που περιλάμβανε από προσωπικότητες της Αυστραλίας, όπως οι αδερφές Μινόνγκ, διάσημους αθλητές σαν την θρυλική Ντον Φρέιζερ και την Κάθι Φρίμαν, ακόμη και τον τότε πρωθυπουργό της Αυστραλίας, Τζον Χάουαρντ, η πίεση που ασκήθηκε στον αθλητή που πήρε την πρόκριση για την Αθήνα, τον εξαιρετικό Κρεγκ Στίβενς ήταν ακραία. 

Τελικώς, ο Στίβενς άφησε τη θέση του στον Θορπ, μέσω μίας συνέντευξης που μεταδόθηκε από το εθνικό κανάλι της Αυστραλίας. Λίγες εβδομάδες αργότερα, αποδείχθηκε ότι είχε δεχθεί να κάνει τη συνέντευξη αυτή έναντι του ποσού των 130 χιλιάδων δολαρίων. Το πρωί της 16ης Αυγούστου, λίγες ώρες πριν τον αγώνα της χιλιετίας, ο Θορπ συμμετείχε στα προκριματικά των 400 μέτρων ελεύθερο. Προκρίθηκε με τον ταχύτερο χρόνο και μία ημέρα αργότερα πήρε το χρυσό μετάλλιο χωρίς να συναντήσει καμία αντίσταση. Ο χρόνος του Στίβενς στα προκριματικά της Αυστραλίας θα του έδινε, ελλείψει Θορπ, το ασημένιο μετάλλιο, το οποίο τελικά κατέκτησε ως μέλος της ομάδας 4x200 στην Αθήνα.

Ήταν επίσης το τελευταίο μετάλλιο στην λαμπρή, αλλά τελικά μικρή, καριέρα του Αυστραλού, ο οποίος αποσύρθηκε για λόγους υγείας το 2006, πάλεψε με την κατάθλιψη μέχρι και το 2014, όταν και ανακοίνωσε στον κόσμο ότι είναι ομοφυλόφιλος. Μέχρι σήμερα παραμένει ένας από τους μόλις δύο ανοιχτά γκέι ολυμπιονίκες της κολύμβησης** και αποτελεί μέλος της ΔΟΕ, υπεύθυνος για τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας στις επιμέρους Ολυμπιάδες. 

Αυτό που δεν ήξερε κανείς εκείνο το βράδυ του Αυγούστου είναι ότι εικοσιπέντε λεπτά μετά τον αγώνα της χιλιετίας, η πισίνα θα υποδεχόταν και την καλύτερη κολυμβήτρια του 21ου αιώνα.

* Ο Αλεξάντρ Ποπόφ θεωρείται ακόμη και σήμερα ο κορυφαίος σπρίντερ στην ιστορία της κολύμβησης, με τέσσερα χρυσά μετάλλια σε Ολυμπιακούς Αγώνες και -κρατηθείτε- 29 τίτλους σε παγκόσμια κι ευρωπαϊκά πρωταθλήματα. Σε ψηφοφορία των αθλητών από την FINA αναδείχθηκε ως ο πιο σημαντικός αθλητής στην ιστορία της κολύμβησης, μπροστά απο τους Σπιτζ και Φελπς.

** Ο έτερος είναι ο Καναδός Μαρκ Τιούκσμπερι, που κατέκτησε την πρώτη θέση στους Ολυμπιακούς της Βαρκελώνης το 1992, επικρατώντας στον αγώνα των 100 μέτρων ύπτιο.