Καταρχάς θα πρέπει να ορίσουμε τα δομικά στοιχεία της λίγκας. 12 ομάδες από 12 διαφορετικές πόλεις (Ατλάντα, Ιντιάνα, Κονέκτικατ, Λας Βέγκας, Λος Άντζελες, Μινεσότα, Νέα Υόρκη, Ντάλας, Ουάσιγκτον, Σιάτλ, Σικάγο και Φοίνιξ) συμμετέχουν σε μια σεζόν 34 αγώνων, χωρισμένες σε δυο περιφέρειες Ανατολής και Δύσης. Οι 8 ομάδες με το καλύτερο ρεκόρ προκρίνονται, ανεξαρτήτως περιφέρειας, στα πλει-οφ. Εκεί οι ομάδες που έχουν πάρει τις θέσεις 5-8 διεκδικούν την πρόκριση σε νοκ-άουτ μονούς αγώνες (5η εναντίον 8ης, 6η εναντίον 7ης). Η ομάδα με το χειρότερο ρεκόρ από τις δυο που προκρίνεται παίζει με την τρίτη κι αυτή με το καλύτερο ρεκόρ με την τεταρτη, πάλι σε νοκ-άουτ μονούς αγώνες. Τέλος οι δυο ομάδες που καταφέρνουν να περάσουν από αυτό το σύστημα παίζουν σειρά αγώνων στις τρεις νίκες με τις δυο πρώτες ομάδες μέχρι να φτάσουμε στον πρωταθλητή της κάθε χρονιάς. Η αλήθεια είναι ότι μπορεί να χρειαστείτε και το παρακάτω βίντεο για να κατανοήσετε πλήρως το συγκεκριμένο format:
Τα φετινά φαβορι
Περσινή πρωταθλήτρια αναδείχθηκε η ομάδα του Σιάτλ, η οποία μάλιστα κατέκτησε τον τίτλο σκουπίζοντας την ομάδα της Ουάσιγκτον, για να πάρει τον τρίτο της τίτλο σε ισάριθμες εμφανίσεις στους τελικούς. Η ανταγωνιστικότητα της λίγκας είναι εμφανώς σε υψηλό επίπεδο, με όλες τις ομάδες που την απαρτίζουν, να έχουν βρεθεί σε τελικούς και την πρώτη σε τίτλους ομάδα της Μινεσότα να έχει μόλις 4 κατακτήσεις κι άλλες δυο παρουσίες σε τελικούς στα 23 προηγούμενα χρόνια της λίγκας. Εξίσου χαρακτηριστικό του έντονου ανταγωνισμού είναι το γεγονός πως από το 2003 κι έκτοτε καμία ομάδα δεν έχει καταφέρει να κατακτήσει δυο σερί πρωταθλήματα και το ζευγάρι των τελικών έχει επαναληφθεί μόλις μια φορά στην ιστορία.
Δυστυχώς, η φετινή χρονιά δεν ξεκίνησε με σπουδαίες προδιαγραφές. Η μετακίνηση-σιριαλ της Liz Cambage από το Ντάλας στο Λας Βέγκας, άλλαξε τις ισορροπίες, με την ομάδα να θεωρείται το απόλυτο φαβορί για την κατάκτηση του τίτλου. Ταυτόχρονα η απώλεια της Sue Bird και της Breanna Stewart για την πρωταθλήτρια ομάδα του Σιάτλ, αλλά κι η προσπάθεια ανανέωσης του ρόστερ που ξεκίνησαν οι Sparks στο Λος Άντζελες, έχει μειώσει την δυναμικότητα τους. Άμεσος ανταγωνιστής για το πρωτάθλημα αναμένεται να είναι και φέτος η ομάδα των Mystics της Ουάσιγκτον με την εκπληκτική Elena Delle Donne και φυσικά το Φοίνιξ, που διαθέτει και φέτος τον θηλυκό Michael Jordan, την θρυλική Diana Taurasi.
Diana Taurasi
Το μισθολογικό ζήτημα
Η θεαματικότητα του πρωταθλήματος έχει σκαρφαλώσει αρκετά τα τελευταία χρόνια, καθώς η μετακίνηση των αγώνων νωρίτερα μέσα στο καλοκαίρι κι η διεξαγωγή των τελικών στο αμερικανικό αθλητικό κενό του Σεπτεμβρίου έχει δώσει πολύ μεγαλύτερα νούμερα ενασχόλησης στα social media, νέους χορηγούς με εταιρείες κολοσσούς όπως η Nike, η Tissot κι η AT&T και νέα, αρκετά πιο πλουσιοπάροχα τηλεοπτικά συμβόλαια. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως τα κέρδη είναι πολλά για τις ομάδες και κατ’επέκταση οι παίκτριες αμείβονται με μισθούς που ξεκινούν από 35 χιλιάδες δολάρια ετησίως και φτάνουν στο μέγιστο ποσό των 120 χιλιάδων.
Φυσικά η άμεση σύγκριση με το ΝΒΑ είναι αναπόφευκτη, ειδικά στην εποχή που η σμίκρυνση του λεγόμενου wage gap ανάμεσα στους εργαζομένους των δυο φύλων καθίσταται αναγκαία. Παρά τον αντίλογο και τα επιχειρήματα για τις όντως τεράστιες διαφορές εισοδημάτων του ΝΒΑ και των ομάδων του σε σχέση με τα θηλυκά αντίστοιχά του, υπάρχουν ακόμη παραδείγματα που φέρνουν από γέλιο μέχρι ολική αποστροφή. Το πιο έντονο παράδειγμα είναι αυτό της MVP του πρωταθλήματος του 2017 και παίκτρια των Lynx της Μινεσότα, Sylvia Fowles, η οποία είχε αμοιβή 109 χιλιάδων δολαρίων, τη στιγμή που στην ίδια πόλη ο Cole Aldrich εισέπραττε από τους Timberwolves, 7 εκατομμύρια δολάρια για να συμμετάσχει σε τρια ματς.
Με δεδομένους τους χαμηλούς μισθούς που παρέχει το WNBA, οι περισσότερες παίκτριες και ειδικά οι καλύτερες και πιο διακεκριμένες στο παιχνίδι αναζητούν στη διάρκεια της χειμωνιάτικης off-season, συμβόλαια με ομάδες της Ευρώπης ή της Ασίας. Θρύλοι του αθλήματος, όπως η Candace Parker, η Maya Moore και η Sue Bird έχουν φορέσει τη φανέλα της Εκατερίνεμπουργκ, ενώ η Becky Hammon, η Sylvia Fowles κι η Tamika Catchings έχουν κατακτήσει βρισκόμενες στην ίδια ομάδα, τίτλους με την Σπαρτάκ Μόσχας.
Η ανάγκη των αθλητριών όμως για παραπάνω έσοδα δεν σημαίνει ότι η χρυσή τομή έχει βρεθεί. Το 2015, η κορυφαία ίσως μπασκεμπολίστρια στην ιστορία, η Diana Taurasi αρνήθηκε να επιστρέψει στις Η.Π.Α. για να αγωνιστεί με την ομάδα του Φοίνιξ, μετά από εισήγηση της ομάδας του Εκατερίνεμπουργκ. Λίγες ημέρες αργότερα η Taurasi υπέγραψε 4ετές συμβόλαιο συνεργασίας με τη ρωσική ομάδα, έχοντας απολαβές άνω του 1,5 εκατομμυρίου δολαρίων, σχεδόν 15 φορές ανώτερο από τον αντίστοιχο μισθό της στην αμερικανική λίγκα. Περαιτέρω συγκρίσεις είναι μάλλον περιττές.
Breanna Stewart
Η άλλη όψη του νομίσματος είναι πιο σκληρή. Οι αθλήτριες πρακτικά δεν έχουν χρόνο για ξεκούραση ή αποθεραπεία, καθώς με το τέλος της σεζόν του WNBA, ξεκινά η προετοιμασία για τις ευρωπαϊκές ομάδες, ενώ κάθε δυο χρόνια διεξάγεται είτε το παγκόσμιο κύπελλο ή το Ολυμπιακό τουρνουά. Αυτή την δύσκολη πλευρά είδε η MVP του περσινού πρωταθλήματος του WNBA, Breanna Stewart, η οποία μέσα σε 18 μήνες έπαιξε σε δυο πρωταθλήματα WNBA, στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ισπανίας, είχε μια σεζόν στο Κινεζικό πρωτάθλημα και μία στο Ρωσικό πρωτάθλημα και στην Ευρωλίγκα. Συνολικά ολοκλήρωσε 140 αγώνες, έχοντας μεγαλύτερο κενό τις 10 μέρες από τη λήξη του Παγκοσμίου Κυπέλλου μέχρι την έναρξη της αγωνιστικής σεζόν στην Ευρώπη. Στον τελευταίο αγώνα αυτού του μαραθωνίου, στις 14 Απριλίου, στον τελικό της Ευρωλίγκας η Stewart έπεσε άτσαλα στο παρκέ κι αποχώρησε από το γήπεδο με φορείο. Η διάγνωση ήταν σαφής. Ολική ρήξη αχίλλειου τένοντα κι αποχή από τα γήπεδα για τουλάχιστον έναν χρόνο. Το επόμενο της συμβόλαιο με το WNBA θα της απέφερε 86 χιλιάδες δολάρια, όμως με την απουσία της από την επόμενη σεζόν, θα λάβει με βάση την τωρινή συμφωνία λίγκας-ομάδων, κάτι λιγότερο από 60 χιλιάδες.
Προς μια νέα συμφωνία;
Η τωρινή συμφωνία όμως διάγει τον τελευταίο της χρόνο, καθώς από το 2020 θα χρειαστεί ανανέωση ή αλλαγή της. Η συντριπτική πλειοψηφία των παικτριών έχει ήδη απομακρυνθεί από την πρώτη προοπτική, ζητώντας καλύτερους μισθούς, περισσότερα εχέγγυα ασφαλείας από τραυματισμούς κι εγκυμοσύνες, επέκταση της σεζόν στις Η.Π.Α. κατά δυο ή τρεις εβδομάδες, συμφωνία του προγράμματος με την παγκόσμια ομοσπονδία και κίνητρα για μείωση της φυγής των παικτριών για πρωταθλήματα του εξωτερικού. Τις διαπραγματεύσεις αναμενόταν να προεδρεύσει η Lisa Borders, όμως τον Οκτώβριο κατέθεσε την παραίτησή της, καθώς ανέλαβε τη θέση του προέδρου της οργάνωσης Time’s Up. Μέχρι στιγμής την υπηρεσιακή θέση του προέδρου έχει αναλάβει ο αναπληρωτής κομισάριος του NBA, Mark Tatum, ο οποίος όμως έχει ως στόχο την εύρεση ενός νέου προέδρου κι όχι την εξέλιξη της νέας συμφωνίας για την υπογραφή της συλλογικής σύμβασης.
Το WNBA λοιπόν βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι που αναμένεται να καθορίσει το μέλλον του μπάσκετ γυναικων, το οποίο βρίσκεται σε διαρκή άνοδο τα τελευταία χρόνια, αλλά βασισμένο σε σαθρά θεμέλια. Στις τελευταίες συναντήσεις μεταξύ του συλλόγου παικτριών και των ομάδων βρέθηκε παρών κι ο Pedro Malabia, επικεφαλής της ισπανικής ομοσπονδίας ποδοσφαίρου γυναικών, σε ρόλο συμβούλου. Δεν έχει περάσει άλλωστε καιρός από την ημέρα όπου 60 χιλιάδες άτομα βρέθηκαν στο Wanda Metropolitano για να δουν τον αγώνα ανάμεσα στην ομάδα της Ατλέτικο Μαδρίτης με αυτή της Μπαρτσελόνα. Όταν ο ίδιος ρωτήθηκε για την επιτυχία αυτή, αποκρίθηκε: «Δεν μπορούμε να πιέσουμε κάποιον για να δει ένα σπορ που οι αθλητές δεν το απολαμβάνουν, αλλά μπορούμε να διαμορφώσουμε ένα περιβάλλον που ο καθένας θα θέλει να είναι παρών.»
Extra reading:
https://onlabor.org/the-wnbas-glass-ceiling/
https://www.theringer.com/2019/5/23/18636580/wnba-crossroads-labor-cba-negotiations
