Είναι από τις περιπτώσεις που για μία ομάδα μπάσκετ σαν και αυτή το τελευταίο πράγμα που ενδιαφέρει και απασχολεί είναι οι αγωνιστικές της επιτυχίες. Και έτσι πρέπει, αφού η πρώτη και μοναδική στον πλανήτη ομάδα που «ανήκει» σε δύο διαφορετικές χώρες και συμμετέχει στα πρωταθλήματα και των δύο δεν είναι ένα απλά «πείραμα», αλλά η απόδειξη ότι όσο και αν οι πολιτικοί θέλουν, οι λαοί δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα μεταξύ τους.
Το παράδοξο για τη συγκεκριμένη ομάδα της δίδυμης πόλης Valga/Valka που βρίσκεται ακριβώς πάνω στα σύνορα της Λετονίας με την Εσθονία και έχει κοινό ιστορικό κέντρο, είναι πως η ύπαρξή της πέρασε από τα χίλια μύρια κύματα μέσα στους αιώνες και δεν έσβησε από τον χάρτη, χάρη σε ένα «κλικ» που δεν έγινε ποτέ. Όχι σαν αυτά που κάνετε σερφάροντας από το ένα site στο άλλο, αλλά σαν εκείνα της περιόδου του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στις δύο πάλαι ποτέ υπερδυνάμεις της γης. Βλέπετε, στη Valga βρίσκονταν, εκεί στις αρχές της δεκαετίας του ’60 το στρατηγείο της Σοβιετικής Ένωσης για την εκτόξευση των πυραύλων που έφεραν επάνω τους πυρηνικές κεφαλές, κάτι που σημαίνει αν κάποιος από τους δύο πατούσε το περιβόητο «κουμπί», η ιστορία θα είχε γραφτεί διαφορετικά.
Τα χώματα της περιοχής πάτησαν κατά καιρούς, από τον 12ο αιώνα, όταν δημιουργήθηκε με αρχικό όνομα Walk, Πολωνοί, Σουηδοί, Σοβιετικοί και πάντα ήταν σημείο αντιπαράθεσης. Ακόμη και όταν το 1918 Εσθονία και Λετονία απέκτησαν την ανεξαρτησία τους, δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν στο πώς θα «μοιράσουν» την πόλη και για τα «σύνορα» αποφάσισε διεθνές διαιτητικό όργανο Βρετανών και Γερμανών, που την έκοψε στα δύο με βάση το από πού περνούσαν τα καλώδια μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος! Κάπως έτσι ,η εσθονική πλευρά κράτησε τον σιδηροδρομικό σταθμό και η λετονική το εμπορικό κομμάτι και τις βιομηχανίες.
Όλα αυτά δεν κράτησαν πολύ λόγω της δημιουργίας της Σοβιετικής Ένωσης, με την ιστορία του διαχωρισμού να επαναλαμβάνεται μετά τη διάλυσή της το 1991.
Ήταν όμως γραφτό για αυτή την πόλη να μην αντέξει να ζει χωριστά ξανά, αφού φύσει και θέσει οι κάτοικοί της δεν μπορούσαν να ζουν διαφορετικές ζωές. Κάπως έτσι, στις 21 Δεκεμβρίου 2007, όταν Εσθονία και Λετονία μπήκαν στη συνθήκη Schengen, η εσθονική Valga και η λετονική Valka έγιναν ξανά ένα. Τα σύνορα καταργήθηκαν μονομιάς και πλέον, 11 χρόνια μετά, έχουν μείνει μόνο κάτι απομεινάρια από τα «φυλάκια» και τα περάσματα που έκοβαν την πόλη στα δύο.
Το επίδομα γέννας και ο μαραθωνοδρόμος
Χρειάστηκαν βέβαια μερικά ακόμη χρόνια μέχρι οι δύο πόλεις να μάθουν να λειτουργούν ως μία, αφού και πάλι οι πολιτικοί ήταν αυτοί που έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να σπείρουν το ζιζάνιο του διχασμού. Οι Εσθονοί επίτηδες κρατούσαν χαμηλές τιμές στα προϊόντα ευρείας κατανάλωσης, για να προσελκύουν Λετονούς αγοραστές, ενώ μέχρι και τα μαιευτήρια προσέφεραν χαμηλότερες τιμές γέννας, με αποτέλεσμα από 17 γεννήσεις Λετονών το 2008 να φτάσουν στις 82 τρία χρόνια αργότερα. Μέχρι που ο τότε Δήμαρχος της Valka στη λετονική πλευρά έταξε επίδομα 319 ευρώ σε όποια οικογένεια γεννήσει στο δικό της μαιευτήριο και παιδί αποκτήσει λετονική υπηκοότητα. Και όλα αυτά για μία δίδυμη πόλη συνολικών κατοίκων, που δεν ξεπερνούν τους 23.000 (οι περισσότεροι στην εσθονική πλευρά, σχεδόν τα 3/5 του πληθυσμού).
Οι απλοί πολίτες των «δύο» πόλεων πάντως είχαν μάθει να λειτουργούν σαν ένα. Έψαχναν συνεχώς αφορμές για να βρίσκονται και για να δημιουργούν μαζί. Πότε μέσα από τη Σχολή Καλών Τεχνών με περισσότερους από 200 μαθητές στη Valga, πότε με τη δημιουργία του Ινστιτούτου Λετονίας/Εσθονίας στη Valka, και πότε με τον αγώνα δρόμου προς τιμή του αθλητή-πρότυπο της περιοχής, τον μαραθωνοδρόμο Pavel Loskutov (το Pavel Loskutovs Cup, αγώνας 10 χιλιομέτρων μέσα στους δρόμους των δύο πόλεων), ο οποίος γεννήθηκε στη Valka της λετονικής πλευράς (το 1969) και εκπροσώπησε την Εσθονία όταν κατέκτησε το ασημένιο μετάλλιο στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα στίβου του 2002 στο Μόναχο.
Μία πόλη, δύο χώρες, μία ομάδα
Το παράδειγμα του Loskutov ήταν αυτό που ενέπνευσε τους δημιουργούς της ομάδας μπάσκετ Valga στην εσθονική πλευρά της πόλης, να προχωρήσουν στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας στην «ένωσή» της με τη λετονική πλευρά και τη Valka, που δεν είχε κάποιο σημείο αναφοράς στον αθλητισμό, με εξαίρεση ίσως την τοπική ποδοσφαιρική ομάδα.
Η αρχική ομάδα (BC Valga) είχε ιδρυθεί στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας ως θυγατρική της Kalev Talinn και είχε λάβει μέρος στο πρωτάθλημα της πρώτης κατηγορίας της χώρας για πρώτη φορά το 2006, κατακτώντας την 8η θέση. Όμως εξακολουθούσε να απασχολεί μόνο τη μία πλευρά της πόλης (εκεί άλλωστε βρίσκεται και το γήπεδο-έδρα της, ένα χιλιόμετρο μακριά από τα… σύνορα) κάτι που στην πραγματικότητα δεν άρεσε σε κανέναν.
Μέχρι που τον Ιούλιο του 2015 οι διοικούντες πήραν μία απόφαση που θα άλλαζε τα πάντα. Ανακοίνωσαν τη συμμετοχή της ομάδας και στο πρωτάθλημα της Λετονίας κάνοντας έτσι άνοιγμα και στη λετονική πλευρά, ενώ μετονόμασαν τον σύλλογο σε Valga/Valka χρησιμοποιώντας τόσο το εσθονικό όσο και το λετονικό όνομα της (ίδιας) πόλης με κοινό σύνθημα. “1 linn, 2 riiki, 1 pilseta, 2 valstis”. Μία ομάδα, δύο χώρες στα λετονικά και τα εσθονικά, με σήμα μία μπάλα μπάσκετ, μέσα στην οποία ίπταται ένα περιστέρι…
Η ιστορία είχε ήδη γραφτεί στις 19 εκείνου του Ιούλη. Το εγχείρημα δύσκολο, παράτολμο όμως μοναδικό, ιδιαίτερο. Οι λίγκες των δύο χωρών διευκόλυναν την ομάδα ώστε να παίζει μεσοβδόμαδα στο πρωτάθλημα της μίας και τα σαββατοκύριακα στης άλλης. Η θέση που κατέλαβε η ίδια ομάδα στα πρωταθλήματα των δύο χωρών δεν έχει την παραμικρή σημασία, αφού μία ομάδα μπάσκετ είχε καταφέρει κάτι που για αιώνες δεν μπόρεσαν να κάνουν οι πολιτικοί. Να ενώσει τους κατοίκους της ίδιας πόλης στις εξέδρες γηπέδου για αγώνες μπάσκετ. Και αυτό ήταν κάτι παραπάνω από σημαντικό. Ήταν ιστορικό γεγονός…
Πηγές
