Ο Cabet και η Ικαρία

Ο Etienne Cabet γεννήθηκε στη γαλλική πόλη Ντιζόν το 1788, σπούδασε δίκαιο και είχε έντονη πολιτική δράση στη Γαλλία του 19^ου αιώνα. Βέβαια, εδώ δεν μας ενδιαφέρει η συγκεκριμένη πτυχή της ζωής του, αλλά η συγγραφή του βιβλίου «Ταξίδι στην Ικαρία» και το πώς προσπάθησε να εφαρμόσει τα όσα πίστευε. Ο ίδιος ο Cabet δεν είχε ταξιδέψει ποτέ στο νησί του Αιγαίου, αλλά είχε διαβάσει για αυτό μέσα από κείμενα Γάλλων περιηγητών. Το βιβλίο του «Ταξίδι στην Ικαρία» δεν αποτελεί ένα ταξιδιωτικό διήγημα, αλλά ένα βιβλίο που μιλάει για την ουτοπία, όπως ο Cabet την αντιλαμβάνεται. Διαβάζοντας κάποιος το βιβλίο βλέπει μια Ικαρία που δεν λειτουργεί με χρήματα, αλλά οι πολίτες ανταλλάσσουν μεταξύ τους υπηρεσίες, όπου οι νόμοι δεν χρειάζονται, αφού οι πολίτες έχουν ενστερνιστεί την άποψη ότι δεν κάνω στον συμπολίτη ό,τι δεν θέλω να μου κάνουν και τους αντιμετωπίζω όπως θέλω να με αντιμετωπίζουν. Η διοίκηση ασκείται από έναν αιρετό πρόεδρο που εκλέγεται κάθε χρόνο και έχει τέσσερις υπουργούς (οικονομικών, γεωργίας, βιομηχανίας και εκπαίδευσης). Όποιος ζει για περισσότερους από τέσσερις μήνες στην κοινότητα, έχει δικαίωμα ψήφου στις εκλογές και λόγου στις συνελεύσεις της¹.

Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 1840 και είχε μεγάλη απήχηση ειδικά στου κύκλους των εργατών και των αναρχικών. Στα μέσα του 19^ου αιώνα υπήρχαν πολλοί αναρχικοί που αυτοαποκαλούνταν «Ικαριώτες» οι οποίοι πίστευαν ότι η ουτοπία του Cabet ήταν εφικτή. Ο Καταλανός Manuel Vasquez Montalban στο βιβλίο «Ο Ελληνικός Λαβύρινθος» αναφέρει ότι την συνοικία Poblenou της Βαρκελώνης, οι ιδιοκτήτες των εργοστασίων την αποκαλούσαν το Καταλανικό Μάντσεστερ², ενώ οι εργάτες του 19^ου το είχαν χτίσει έχοντας στο μυαλό τους την «Ικαρία» του Cabet. Πλέον εν έτη 2018, το μόνο που έχει μείνει στην γειτονιά να θυμίζει αυτή την περίοδο, είναι τα κτήρια από τα παλιά εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας και η λεωφόρος Ικαρίας, που θυμίζει τα όνειρα των εργατών. Μάλιστα λέγεται ότι το βιβλίο αυτό αποτέλεσε μία από τις επιρροές του Μαρξ όταν έγραψε «Το κεφάλαιο».

Η μεγάλη απήχηση του βιβλίου και η οικονομική κατάσταση στην Ευρώπη, οδήγησε τον Cabet και πολλούς εθελοντές που πίστεψαν στο εγχείρημά του να προσπαθήσουν να χτίσουν την Ικαρία. Η χώρα των μεγάλων ευκαιριών εκείνη την περίοδο ήταν οι Η.Π.Α. και έτσι το 1848 μια ομάδα από πιστούς στο όραμα του Cabet έβαλαν πλώρη για το Texas, προκειμένου να χτίσουν εκεί την ουτοπία τους. Το αρχικό σχέδιο έλεγε ότι σταδιακά θα μετακόμιζαν περίπου 20.000 άτομα και φυσικά ανάμεσα τους ο ίδιος ο Cabet. Όταν όμως έφτασε η πρώτη αποστολή, αντιμετώπισαν πολλές αναποδιές. Η περιοχή που είχαν αγοράσει από τις αρχές του Texas³, δεν ήταν ούτε ενιαία, ούτε ο επίγειος παράδεισος που τους είχαν τάξει. Επίσης ήταν μερικές χιλιάδες εκτάρια μικρότερη και όταν το ζεστό καλοκαίρι έφτασε, τα εδάφη έγιναν πολύ δύσκολα στο να καλλιεργηθούν. Λόγω της κακής διατροφής και των διάφορων ασθενειών, η πρώτη αποστολή επέστρεψε στη Νέα Ορλεάνη⁴ περιμένοντας να πάρουν οδηγίες για τη συνέχεια.

Κάπου στο 1849 βρέθηκε η λύση. Το χωριό Nauvoo στο Ιλινόις είχε εγκαταλειφθεί από τους Μορμόνους όπου έμεναν εκεί, καθότι αυτοί μετακόμισαν προς την πολιτεία της Utah. Οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις θα βοηθούσαν στο νέο ξεκίνημα και έτσι ξεκίνησε μια δεύτερη αποστολή από τη Γαλλία, αυτή τη φορά με τον ίδιο τον Cabet ως αρχηγό αυτής. Μέσα στο 1850 η απογραφή μετρούσε περί τις 500 οικογένειες, όμως άρχισαν σύντομα να διαφαίνονται και τα πρώτα προβλήματα. Ο Cabet απαίτησε τα πρώτα 4 χρόνια να είναι αυτός ο πρόεδρος, χωρίς εκλογές και άρχισε να εμφανίζει συμπεριφορές απόλυτου ηγέτη. Υπάρχουν μάλιστα αναφορές ότι κήρυξε πόλεμο κατά του καπνού, κάτι που ξεσήκωσε πολλά από τα μέλη της κοινότητας. Τα μέλη χωρίστηκαν σε δύο παρατάξεις, τους κόκκινους (κυρίως αγρότες που είχαν επιζήσει της πρώτης αποστολής στο Τέξας) και τους λευκούς (οπαδοί του Cabet που οι περισσότεροι είχαν έρθει από την Ευρώπη με την δεύτερη αποστολή και ήταν οι περισσότεροι τεχνίτες). Όταν το 1856 ο Cabet έχασε τις προεδρικές εκλογές, απογοητεύτηκε και με μερικούς πιστούς οπαδούς του ξεκίνησε την αναζήτηση για μια νέα περιοχή και το χτίσιμο εξ αρχής μια νέας κοινότητας. Στο τέλος της ίδιας χρονιά πέθανε από βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Θυμάμαι σε μια κουβέντα με κάποιους Καταλανούς να μου λένε ότι ο Cabet και η Ικαρία του απέτυχαν γιατί ενώ στο βιβλίο μιλούσε για αδελφότητα ανάμεσα στα μέλη, αυτό ήθελε να είναι ο πατέρας της οικογένειας.

Για όσους έχουν απορία, τα εγχειρήματα από οπαδούς της «Ικαριώτικης» ιδέας συνεχίστηκαν για λίγα χρόνια στις Η.Π.Α., όπου υπάρχουν αναφορές για κομμουνιστικές κοινότητες στο Μιζούρι, την Αιόβα και την Καλιφόρνια. Το 1898 χρονολογείται το τέλος του τελευταίου τέτοιου εγχειρήματος.

Timberwolves      

Θα μου πείτε όμως, τι σχέση έχουν οι Timberwolves με τον Cabet και την Ικαρία του. Διαβάζοντας και συζητώντας το πρώτο μέρος του αφιερώματος με τον Πέτρο, θυμήθηκα το πως είχε παρουσιαστεί από τα μέσα η πρόσληψη του Thibodeau. Ως ένας προπονητής, όπου αφού πήρε ένα χρόνο ρεπό από τους πάγκους και επισκέφτηκε για μεγάλα χρονικά διαστήματα τους Spurs και τους Warriors, πλέον ήταν ο πλέον καταρτισμένος ώστε να οδηγήσει τους Timberwolves στην ουτοπία τους. Ήταν τόσο σίγουρος για τον εαυτό του, ώστε απαίτησε να έχει τον διπλό ρόλο του προπονητή και του πρόεδρου του τμήματος μπάσκετ προκειμένου να αναλάβει την ομάδα.

Ο Glen Taylor, ιδιοκτήτης των Timberwolves, ήταν αποφασισμένος ότι ο Thibodeau ήταν ο κατάλληλος για να οδηγήσει την ομάδα της Μινεσότα στο επόμενο στάδιο. Παρότι ο θεσμός του προέδρου/προπονητή είχε αρχίσει να φθίνει στο υπόλοιπο ΝΒΑ (Doc Rivers, Stan Van Gudy, Mike Budenholzer όλοι τους είχαν την διπλή ιδιότητα κατά το παρελθόν και σταδιακά είτε μείναν με αυτή του προπονητή, είτε απολύθηκαν), ο ιδιοκτήτης υπέκυψε στις απαιτήσεις του Thibodeau και του έδωσε την λευκή επιταγή.

Έχοντας πλέον τον διπλό ρόλο, ο Thibs ήταν υπεύθυνος τόσο για τα άμεσα αποτελέσματα της ομάδας όσο και για τον μακροχρόνιο σχεδιασμό. Χωρίς να έχει να λογοδοτήσει σε κανένα ξαναμάζεψε στην ομάδα τους πρώην του παίκτες από τους Bulls, με προεξέχοντα τον Butler, αφού αυτοί θα ήταν πιστοί στο δόγμα του. Αντί να προσπαθήσει να προσαρμοστεί στο υλικό που είχε η Μινεσότα στο πρόσωπο των Towns, Rubio, Lavine, Wiggins, προτίμησε να διαλύσει ό,τι υπήρχε και να φέρει παίκτες βετεράνους όπως ο Teague και παίκτες που γνώριζε από τη θητεία του στους Bulls, όπως οι Butler, Gibson, Rose και εσχάτως ο Deng.

Τα αρνητικά του συγκεντρωτισμού αυτού, τα βλέπουμε με τον παραλογισμό των τελευταίων ημερών στο θέμα Butler. Ο αγαπημένος του παίκτης ζήτησε ανταλλαγή και ο ίδιος αρνείται να δει την αλήθεια. Χρειάστηκε να επέμβει χτες ο ιδιοκτήτης και να ξεκαθαρίσει ότι ο Butler πρέπει να φύγει και σημερινά δημοσιεύματα λένε ότι ο Butler ζήτησε να ενημερωθεί για το που βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις. Με αυτόν τον τρόπο, δείχνει ότι δεν είναι διατεθειμένος να μείνει ούτε για ένα χρονικό διάστημα, μειώνοντας την διαπραγματευτική δύναμη των Timberwolves στο ελάχιστο.

Όπως ο Cabet είχε πιστέψει ότι μόνο ο ίδιος ήταν ικανός να εφαρμόσει τις αρχές τις Ικαρίας και ήθελε να είναι πρόεδρος για 4 συνεχή χρόνια χωρίς εκλογές, έτσι και ο Thibodeau πιστεύει ότι μόνο αυτός ξέρει πως θα γίνουν οι Timberwolves καλύτερη ομάδα αδιαφορώντας για τις επιθυμίες των παικτών του (Butler, Towns) αλλά ακόμα και των συνεργατών του (Taylor).

Το συμπέρασμά μου για τον Αμερικάνο προπονητή, είναι ότι τυφλώθηκε από τον συγκεντρωτισμό του. Μπορεί να συνυπήρξε με τους Spurs και τους Warriors για κάποιες εβδομάδες, αλλά δεν μπόρεσε να αντιληφθεί ότι οι δύο αυτές σύλλογοι, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο στο ΝΒΑ, λειτουργούν ομαδικά με την συμμετοχή πολλών στη λήψη αποφάσεων. Όταν μιλάμε για την επιτυχία των παραπάνω ομάδων, κανείς δεν στέκεται μόνο στον προπονητή. Λειτουργούν περισσότερο ως αδελφότητες, παρά γύρω από μια "πατρική" φιγούρα.  Στην περίπτωση των Spurs o R.C Buford ως General Manager και ο Tim Duncan ως παίκτης ήταν εξίσου σημαντικοί⁵. Στην περίπτωση των Warriors, εκτός του Kerr, o Steph Curry, o Jerry West ως General Manager και οι ιδιοκτήτες Joseph Lacob και Peter Guber έχουν δώσει τον τόνο μιας ομάδας που χτίζεται γύρω από τα analytics. Δεν είναι τυχαίο για μένα, ότι έχουμε δει και τους δύο προπονητές να δίνουν το πινακάκι τους σε παίκτες στη διάρκεια των αγώνων και να τους ζητάνε να σχεδιάσουν την επόμενη επίθεση. Η συμμετοχικότητα που ζητάνε από τους παίκτες τους, αλλά και από τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, κάνει τις ίδιες τις ομάδες πιο ενωμένες και χτίζει μια διαφορετική κουλτούρα.   

Ο Thibs αντίθετα, όπως και ο Cabet στο ξεκίνημα του κειμένου θέλησαν να λειτουργήσουν συγκεντρωτικά κόντρα στις αρχές των ομάδων που θαύμασε ο πρώτος και κόντρα στις αρχές που πίστευε ο δεύτερος. Αυτός ο συγκεντρωτισμός απομάκρυνε και τους δύο από τους «πιστούς» τους ακόλουθους και οδήγησε στην κατάρρευση του εγχειρήματος. Και αν για την ομάδα της Μινεσότα αυτό είναι πολύ πρόωρο να το κρίνουμε, όλες οι αναλύσεις τις τελευταίες μέρες δείχνουν ότι ο Thibs δεν έχει καλή επικοινωνία με τον αστέρα της ομάδας του (Towns), αλλά και με τον ιδιοκτήτη και έχει χάσει ακόμα και παίκτες που ήταν πάντοτε πιστοί όπως ο Taj Gibson. Είναι χαρακτηριστικό, ότι στη χτεσινή media day των Wolves, όταν ο Thibodeau προσπάθησε να υποβαθμίσει το γεγονός ότι ο Butler ζήτησε ανταλλαγή και απέχει από τις προπονήσεις, είπε ότι κατά το παρελθόν (με τους Bulls) έχει αντιμετωπίσει καταστάσεις εξίσου άσχημες και ακόμα χειρότερες. Το αυθόρμητο μονολεκτικό σχόλιο του Gibson (μέλους εκείνων των ομάδων) «Really?!» αποδεικνύει ότι τα προβλήματα είναι πολύ πιο σημαντικά από ότι ο Thibs πιστεύει.

Σημειώσεις:

1. Πάνε χρόνια που διάβασα το βιβλίο και δεν θυμάμαι αν και οι γυναίκες συμμετείχαν επί ίσοις όροις, αλλά δεν είναι του παρόντος.
2. Το Μάντσεστερ αποτελούσε παράδειγμα βιομηχανικής πόλης στα μέσα του 19^ου αιώνα και οι Καταλανοί μπουρζουάδες οραματίζονταν ότι θα μπορούσαν να κάνουν στην πόλη της Καταλονίας κάτι αντίστοιχο.
3. Μέσα από συνεισφορές και δωρεές φίλων του εγχειρήματος
4. Σε μια από τις αναφορές τους τα μέλη της πρώτης αποστολής στέκονται στις δυσκολίες της επικοινωνίας αφού σχεδόν κανείς από τα μέλη δεν μιλούσε καλά αγγλικά. Η παρουσία γαλλικών γειτονιών στη Νέα Ορλεάνη έκανε πιο εύκολη την παραμονή εκεί.
5. Μάλλον ο Duncan ήταν ο πιο σημαντικός όπως έλεγε και ο Νικόλας Ραδικόπουλος του theballhog.