Οι οικονομικές επιπτώσεις της διακοπής στο ΝΒΑ

Τετάρτη, 01 Απριλίου 2020 12:25

Οι οικονομικές επιπτώσεις της διακοπής στο ΝΒΑ

Tο πρωί της Πέμπτης 12 Μαρτίου 2020, ημέρας που διακόπηκε, άγνωστο ακόμα το μέχρι πότε, το NBA, είχαν ολοκληρωθεί 971 από τα 1.230 παιχνίδια της regular season της Λίγκας, ήτοι το 79% αυτής. Με μέσο όρο την τελευταία πενταετία 83 παιχνίδια playoffs και τελικών ανά χρονιά, η Λίγκα είχε μπροστά της να παιχτεί το 24% αυτής και δη, τόσο το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της, όσο και το πιο προσοδοφόρο.

Η έμφαση νομοτελειακά πέφτει σε αυτόν ακριβώς τον συνδυασμό ενδιαφέροντος και εσόδων. Το πώς η λίγκα θα προσπαθήσει να περισώσει αγωνιστικά και οικονομικά το υπόλοιπο της σεζόν. Το αν αυτό είναι εφικτό και με ποιον τρόπο, θα το εξετάσουμε σε έτερο κείμενο τις αμέσως επόμενες ημέρες. Στο παρόν άρθρο θα επικεντρωθούμε στις οικονομικές επιπτώσεις της διακοπής της σεζόν, τόσο στην τρέχουσα περίοδο, όσο και στις χρονιές που θα ακολουθήσουν.

Πώς λειτουργούν τα οικονομικά του ΝΒΑ

Ξεκινώντας από τα βασικά, το NBA λειτουργεί σαν μία κλειστού τύπου οικονομία. Κάθε καλοκαίρι, και συγκεκριμένα τις πρώτες ημέρες του Ιούλη, στο July Moratorium, γίνεται κεντρικά μία πρόβλεψη των εσόδων όλων των ομάδων (Basketball Related Income - BRI) για την επόμενη χρονιά (βασισμένη ως έναν βαθμό στα στοιχεία της προηγούμενης, αφού αυτά ελεγχθούν από ορκωτούς ελεγκτές) και στη συνέχεια αυτά συλλέγονται συνολικά από τη Λίγκα και μοιράζονται (μετά από μία σειρά από προσαρμογές και -αν απαιτούνται- αναδιανομές) σε ποσοστά 51%-49% μεταξύ παικτών και ιδιοκτητών. Το 51% που αναλογεί στους παίκτες διαιρείται διά του 30, του αριθμού των ομάδων και έτσι προκύπτει το ετήσιο salary cap κάθε franchise. (Αναλυτική παρουσίαση κάθε έννοιας του salary cap μπορείτε να βρείτε στη στήλη “Moneyball” που για χρόνια διατηρούσα στο Ball Hog.)

Για τη σεζόν 2019-20 το salary cap είχε διαμορφωθεί στα $109,14 εκατ., με το tax line¹ στα $132,6 εκατ., ενώ η (διορθωμένη τον Γενάρη) πρόβλεψη για τη σεζόν 2020-21 έβλεπε cap στα $115 εκατ. (από τα $116 εκατ.) και tax line στα $139 εκατ., με τη διόρθωση να αφορά κυρίως την απώλεια εσόδων από την Κίνα.

Μία εντελώς περίεργη σεζόν

Και όταν λέμε “Κίνα” εννοούμε τις επιπτώσεις από το διαβόητο πια tweet συμπαράστασης στο Hong Kong του Morey. Ένα tweet που είχε “κόστος” κάποιες εκατοντάδες εκατομμύρια για το NBA, όπως ο ίδιος ο commissioner Adam Silver παραδέχτηκε μετά το πέρας του All Star Weekend στο Chicago τον Φλεβάρη. Συγκεκριμένα, ο Silver υπολόγιζε την “κινέζικη χασούρα” σε κάτι λιγότερα από $ 400 εκατ. Με τα έσοδα της Λίγκας την προηγούμενη σεζόν να ξεπερνάνε κατά το Forbes τα $ 8 δισ. το ποσοστό της συγκεκριμένης απώλειας αναλογεί σε ένα 5%. Ένα ποσοστό που η Λίγκα μπορούσε να απορροφήσει σχετικά άνετα όπως φαινόταν, με πτώση του projection του salary μόλις κατά $1 εκατ. (από $116 εκατ. στα $115 εκατ. όπως αναφέραμε και ανωτέρω).

Όμως επουδενί δεν ήταν -και πώς θα μπορούσε άλλωστε;- να είναι έτοιμη για αυτό που ακολούθησε: την πρώτη διακοπή της σεζόν στα 73 της χρόνια.

Οι βασικότερες πηγές του BRΙ είναι τα τηλεοπτικά συμβόλαια, το κεντρικό με TNT και ESPN (εννέα χρόνων διάρκειας και $24 δισ. αξίας) και τα τοπικά της κάθε ομάδας (τα οποία έχουν μεγάλη διακύμανση, από $140 εκατ./χρόνο για τους Lakers, μέχρι λίγα εκατομμύρια για τους Grizzles), τα συμβόλαια των χορηγών (Nike -$1 δισ. για οχτώ χρόνια- και patches εμφανίσεων), οι πωλήσεις merchandising, τα έσοδα από τα εισιτήρια, τα λοιπά έσοδα των ημερών των αγώνων, οι λοιπές πωλήσεις δικαιωμάτων.

Σύμφωνα τόσο με τον sports economist του Forbes, Rodney Fort, όσο και το Statistica, τα έσοδα από τα εισιτήρια αποτελούν το 22% των συνολικών εσόδων της Λίγκας. Αυτά ανέρχονται κατά μέσο όρο (ως ομαλοποίηση των σημαντικών αποκλίσεων από αγορά σε αγορά) σε $2 εκατ.ανά αγώνα για τη regular, με ακόμα υψηλότερο μέσο όρο για τους αγώνες των playoffs, πόσο δε των τελικών. Άρα η απώλεια εσόδου για το υπόλοιπο της σεζόν από αυτόν τον παράγοντα, για regular και post season, υπολογίζεται περίπου στα $700 εκατ.

Αντίστοιχα, τα non-ticket έσοδα των ημερών των αγώνων υπολογίζονται πως για το 21% της regular που απέμενε, αντιστοιχούσε σε ποσό ανάμεσα στα $150 με $200 εκατ. Κάπως έτσι οι απώλειες από την απουσία κοινού στο υπόλοιπο της σεζόν προσεγγίζει το νούμερο του $1 δισ., ήτοι το 12,5% των ετήσιων εσόδων. Το νούμερο αυτό μάλιστα προκύπτει χωρίς να υπολογίζουμε ακόμα ενδεχόμενες ρήτρες στα συμβόλαια της τηλεοπτικής κάλυψης ή των λοιπών χορηγών, ρήτρες που μπορεί να ενεργοποιηθούν και να απαιτούν μειωμένες καταβολές προς τη λίγκα, λόγω της μη ολοκλήρωσης της σεζόν. Σε αυτή την περίπτωση, οι απώλειες μπορεί να διπλασιαστούν και να προσεγγίζουν τα $2 δισ., επίπεδο καταστροφικό.

Το salary των παικτών

Παράλληλα, ένα από τα βασικά προβλήματα της λίγκας αποτελεί το γεγονός πως οι πληρωμές των παικτών είναι εμπροσθοβαρείς, ενώ τα έσοδα οπισθοβαρή, με τα playoffs και τους τελικούς να παράγουν πολύ υψηλότερα ανά παιχνίδι σε σχέση με τους αγώνες της regular. Συγκεκριμένα, οι παίκτες πληρώνονται μέσα στη regular το 90% των μισθών του, ενώ η Λίγκα προσβλέπει μεγάλο μέρος των εσόδων της από τα playoffs.

Οι παίκτες πληρώνονται το 90% των συμβολαίων τους μέσα στη σεζόν καθώς το 10% παρακρατείται από τις ομάδες σε ένα “escrow account”, ως έναν διαχρονικό μηχανισμό εξισορρόπησης -που ορίζεται από τη CBA-, σε περίπτωση που οι προβλέψεις για τα έσοδα της σεζόν έχουν σημαντική απόκλιση. Αν, για παράδειγμα, τα συνολικά έσοδα είναι χαμηλότερα, άρα χαμηλότερο και το 51% που αναλογεί από αυτά στους παίκτες, τότε οι ιδιοκτήτες καλύπτουν τη διαφορά παρακρατώντας το αναλογούν ποσοστό από το escrow account. Όμως φέτος, όλα συνηγορούν πως, οι προβλέψεις θα έχουν πολύ μεγαλύτερη απόκλιση από το 10% του συγκεκριμένου μηχανισμού/δικλείδα ασφαλείας.

Το salary κάθε παίκτη ανά παιχνίδι -χωρίς να υπολογίζεται εδώ το ποσό που παρακρατείται στο escrow account- αντιστοιχεί στο 1/92,6 του συμβολαίου του. Η φόρμουλα αυτή προκύπτει καθώς σε κάθε παίκτη “χρεώνονται” 92,6 παιχνίδια κάθε σεζόν: πέντε exhibition games, τα 82 παιχνίδια της regular season και 5,6 παιχνίδια Playoffs κάθε σεζόν. Πιο απλά, σε κάθε παιχνίδι regular αντιστοιχεί το 1,08% (100/92,6) του ετήσιου salary κάθε παίκτη.

Με βάση το πόσα παιχνίδια απομένουν, το Spotrac υπολόγισε την αναλογία των μισθών των παικτών σε αυτά στα $654 εκατ., με το ερώτημα να παραμένει αν οι ομάδες θα επιλέξουν να τα πληρώσουν ή όχι.

Ένας τρόπος για να το αποφύγουν αυτό είναι η ενεργοποίηση του “force majeure”, όρου που εμπεριέχεται και στη CBA (Collective Bargaining Agreement, η συλλογική σύμβαση εργασίας μεταξύ NBA και NBPA, του συνδικάτο των παικτών). Πρόκειται για την έννοια της “ανώτερης δύναμης” για την παύση των πληρωμών. Και μία πανδημία, όπως αυτή που αποτελεί ο κορονοϊός, εμπίπτει στα προβλεπόμενα του Άρθρου XXXIX, παράγραφος 5 της CBA ως “ανώτερη δύναμη”. Το Board of Governors της Λίγκας, η ένωση των ιδιοκτητών δηλαδή, έχει 60 ημέρες από την 11η Μαρτίου, ημέρα διακοπής του Πρωταθλήματος, να αποφασίσει αν για λόγους ανωτέρας βίας δεν θα πληρώσει το αναλογούν υπόλοιπο των παικτών για την τρέχουσα σεζόν και να είναι απόλυτα σύννομο το ΝΒΑ με το γράμμα της CBA. Κάτι τέτοιο φυσικά θα σήμαινε την οριστική διακοπή της σεζόν 2019-20. Ωστόσο, όλα δείχνουν πως στόχος της λίγκας είναι να βρεθεί τρόπος αυτή να ολοκληρωθεί, άρα να μην συντρέξει λόγος “ανωτέρας βίας” για τη μη καταβολή των μισθών των παικτών.

Το salary cap των επόμενων χρόνων και οι παγίδες

Ακόμα και έτσι, οι παίκτες ενδέχεται να χρειαστεί να αποδεχτούν να απωλέσουν ένα κομμάτι των μισθών τους και αξίζει να δούμε το γιατί κάπως πιο αναλυτικά.

Το salary cap, όπως αναφέραμε και εισαγωγικά, προσδιορίζεται στο July Moratorium κάθε χρόνου, όπου λαμβάνει μεν υπόψη τα έσοδα της σεζόν που ολοκληρώθηκε, αλλά όχι δεσμευτικά. Συγκεκριμένα, ο βασικός υπολογισμός γίνεται βάσει των (“κλειδωμένων”) εσόδων των τηλεοπτικών συμβολαίων, πλέον μιας αύξησης ύψους 4,5% στα υπόλοιπα έσοδα της Λίγκας². Άρα ο προσδιορισμός του cap (των εσόδων συνολικότερα) της σεζον 2020-21 μπορεί να γίνει χωρίς να επηρεαστεί από το τελικό ύψος των -μειωμένων σε σχέση με τα προβλεπόμενα- εσόδων της σεζόν 2019-20.

Ωστόσο, η βασική αρχή του 51%-49% πρέπει βάσει CBA να διατηρείται. Αν λοιπόν οι παίκτες πληρωθούν στο ακέραιο τις αρχικά προβλεπόμενες αμοιβές τους για την τρέχουσα σεζόν, τότε το σύνολο αυτών, σε μειωμένα έσοδα,, θα αντιστοιχεί σε μεγαλύτερο από το 51% ποσοστό. Οι ιδιοκτήτες προφανώς και θα εξισορροπήσουν αυτήν την εις βάρος τους παραβίαση της CBA στο salary της επόμενης σεζόν. Όμως με την επόμενη σεζόν να αναμένεται μειωμένη χρονικά και σε παιχνίδια regular (βάσει τουλάχιστον με τα όσα έχουν δει τα φώτα της δημοσιότητας), μιας και το τρέχον πλάνο είναι να ολοκληρωθεί η σεζόν 2019-20 ως τις αρχές Σεπτέμβρη και να ξεκινήσει η σεζόν 2020-21 τα Χριστούγεννα του 2020, τότε δεδομένα σε αυτή τα έσοδα θα είναι μειωμένα σε σχέση με τα συνήθη. Συνεπώς, θα υπάρξουν από δύο πλευρές μειώσεις στο cap της επόμενης σεζόν. Και αυτό θα επηρέαζε μία σειρά από κρίσιμες μεταβλητές.

Πρώτο -και εύκολο- είναι η μη υπογραφή max συμβολαίων. Γιατί, για παράδειγμα, ο Anthony Davis να υπογράψει το νέο του max συμβόλαιο, ένα max συμβόλαιο που ξεκινά ως ποσοστό του συνολικού cap, σε ένα μειωμένο cap; Γιατί να μην μπει σε λογική “LeBron” για συμβόλαιο διάρκειας 1+1, περιμένοντας να ξανανέβει το cap; Αντίστοιχα ο Giannis. Γιατί να υπογράψει την πρόωρη επέκταση του δικού του συμβολαίου το καλοκαίρι του 2020 και να μην περιμένει να δει τις εξελίξεις του cap τις επόμενες offseasons; Τέτοιες αποφάσεις superstars βέβαια, επηρεάζουν το σύνολο της Λίγκας και τον σχεδιασμό πολλών ομάδων και όχι μόνο των τρέχοντων των συγκεκριμένων αστέρων.

Ένα δεύτερο είναι τι θα γίνει με τις ομάδες που έκαναν τον τελευταίο χρόνο ή διετία προγραμματισμό με βάση το projected cap των συνεχών αυξήσεων αυτού και την αντίστοιχη tax line, και ξαφνικά θα δουν αμφότερα αυτά τα μεγέθη να πέφτουν ως και κατά $15 εκατ. Σε αυτή την περίπτωση κοντά η μισή Λίγκα θα βρισκόταν αυτόματα πάνω από το tax line, και τούτο χωρίς καν να έχουν οι ομάδες αυτές συμπληρωμένα rosters!

Μα το πιο επικίνδυνο στο εξεταζόμενο ενδεχόμενο είναι το cap spike που θα ακολουθήσει. Τη σεζόν 2021-22, όταν η Λίγκα -θεωρητικά…- θα επιστρέψει στα 82 παιχνίδια και τα αντίστοιχα έσοδά της, αν έχει βύθιση εσόδων για δύο χρόνια, τότε η επιστροφή στα plus $8,2 δισ³., θα δημιουργήσει ένα cap spike αντίστοιχο με εκείνο κατά τον υπολογισμό στο cap του τρέχοντος τηλεοπτικού συμβολαίου το καλοκαίρι του 2017, cap spike που δημιούργησε τον χώρο στο salary των Warriors να υπογράψουν τον Durant. Φανταστείτε, για παράδειγμα, οι Warriors ή οι Lakers ή όποιο “μεγάλο” franchise να έχουν ξαφνικά τον χώρο να υπογράφουν τον Giannis, ο οποίος είχε υπογράψει 1+1 ως τότε, περιμένοντας αυτή ακριβώς την απότομη αύξηση. Ε, είμαι σίγουρος πως η Λίγκα έμαθε το σχετικό μάθηκα αρκετά καλά το 2017 για να μην επιτρέψει κάτι τέτοιο να ξανασυμβεί.

Όμως για να μην ξανασυμβεί, είναι που θα πρέπει οι παίκτες να δεχτούν μειώσεις στους φετινούς μισθούς τους. Μειώσεις ανάλογες του 51% ποσοστού τους. Αν για παράδειγμα η μείωση των εσόδων της τρέχουσας σεζόν “κλειδώσει” στο $1 δισ. (Κίνα και μειωμένο υπόλοιπο σεζόν, με αγώνες χωρίς θεατές μέσα) τότε αυτοί θα πρέπει να απωλέσουν $510 εκατ. συνολικά, με ό,τι αναλογεί από αυτό στον καθένα βάσει των 1/92,6 του καθενός. Είναι διατεθειμένοι οι παίκτες να το πράξουν; Είναι, μήπως, οι ιδιοκτήτες διατεθειμένοι να τους “τα χαρίσουν”, ώστε μην υπάρξει μεγαλύτερη πτώση στο cap της επόμενης σεζόν και spike στης μεθεπόμενης, με ό,τι αυτό σημαίνει για τους free agents που ακολουθούν στις δύο συγκεκριμένες off seasons; Βλέποντας τη διάθεση των ιδιοκτητών να κόψουν από κάθε τους εργαζόμενο, όπως έσπευσαν να ανακοινώσουν οι Sixers -πριν τους ξεφτιλίσει μαεστρικά ο Embiid και ανακαλέσουν-, μάλλον αυτοί δεν έχουν σκοπό να χαρίσουν cent, όχι εκατομμύρια.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, οι διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν μεταξύ της Λίγκας και της NBPA, αν και όταν “το πλαίσιο” τους το επιτρέψει, θα έχουν τεράστιο ενδιαφέρον και θα καθορίσουν τους όρους και τα μέσα σύνταξης των ομάδων από τα front offices αυτών για τα χρόνια που θα ακολουθήσουν. Το ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον δε, είναι να δούμε αν από αυτές συζητήσεις αναμένεται να βρεθούν εκείνες οι δικλείδες ασφαλείας που θα επιτρέψουν στη Λίγκα να μην πελαγώνει - στο μέτρο που αυτό είναι δυνατό - όταν και όποτε μπαίνει σε “αχαρτογράφητα νερά”. Στην μέχρι στιγμής διαδρομή του, ο Silver έχει αποδείξει σε πολλές περιστάσεις έναν εξαιρετικό συνδυασμό δυναμισμού (θέματα ρατσισμού εντός της Λίγκας) και ψυχραιμίας (θέμα Κίνας). Αν καταφέρει και σε αυτή την περίπτωση να βγάλει το NBA έστω “μερικώς λαβωμένο” (όσο μπορεί να ευσταθήσει αυτός ο όρος όταν μιλάμε για δισεκατομμύρια), τότε οι κινήσεις του θα αποτελέσουν ακόμα ένα γαλόνι στην επιτυχημένη πορεία του.

Σημειώσεις

1. "Luxury Tax Line: Ένα προαποφασισμένο χρηματικό όριο πάνω από το salary cap, το οποίο σκοπό έχει να ελέγχει ενδεχόμενη τάση σπατάλης των ομάδων. Οι ομάδες που ξεπερνούν τη luxury tax line στο τέλος της σεζόν υποχρεούνται να καταβάλουν luxury tax penalty για κάθε δολάριο που έχουν ξεπεράσει το συγκεκριμένο όριο. Ομάδες που έχουν ξεπεράσει την luxury tax line για τουλάχιστον τρεις από τις τελευταίες τέσσερις σεζόν υποχρεούνται σε υψηλότερο χρηματικό πρόστιμο, το αποκαλούμενο “repeater rate”."

2. Για όποιον έχει διάθεση να “καεί” σοβαρά, εδώ ένα άρθρο που μου έστειλε σχετικά ο Λεωνίδας.

3. Σημαντική σημείωση εδώ: ceteris paribus όλοι οι υπόλοιποι εξωγενείς οικονομικοί παράγοντες. Έστω δηλαδή πως η παγκόσμια οικονομία δεν θα έχει δεχτεί τέτοιο πλήγμα από τον κορονοϊό, που δεν θα έχει επιστρέψει στην προ αυτού κανονικότητα εντός της επόμενης διετίας. Ένα σενάριο βέβαια που κάθε άλλο παρά βέβαιοι μπορούμε να είμαστε για την έκβασή του..

Πηγές (πέραν των εντός του άρθρου αναφερόμενες):