Ο μεγάλος χαμένος
Η αλήθεια είναι πως ο μεγαλύτερος χαμένος μοιάζει να είναι το ΝΒΑ. Μετά από χρόνια προσπάθειας και τελικώς επιτυχίας του ανοίγματος της αγοράς του σε παγκόσμιο επίπεδο, βλέπει έναν από τους πιο προβεβλημένους ανθρώπους που διοικούν μια από τις μεγαλύτερες ομάδες της λίγκας, να βάζει μία βόμβα στα θεμέλια των σχέσεων της με την αγορά που συνεισφέρει όσο καμία άλλη στην εκτίναξη του σε μία από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες αθλητικές διοργανώσεις του κόσμου.
Και δεν είναι πως το συμβάν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερο σημείο χρονικά. Κάθε Οκτώβριο, εδώ και μια δεκαετία, τουλάχιστον δυο ομάδες του ΝΒΑ ταξιδεύουν τακτικά στην άλλη πλευρά του Ειρηνικού Ωκεανού για να κάνουν ένα μέρος της προετοιμασίας τους και να δώσουν αγώνες προετοιμασίας μπροστά στο υπερπολύτιμο κινεζικό κοινό. Τα εισιτήρια για τους αγώνες είχαν ξεπουλήσει από τις πρώτες ώρες(!) διάθεσής τους, σε οργιαστικά υψηλές τιμές. Φυσικά, αυτό αποτελεί απόδειξη των όσων έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια. Η Κίνα τρελαινόταν για το ΝΒΑ, φέρνοντας έσοδα που αποτελούσαν πάνω από το 15% των συνολικών της λίγκας, 20 εκατομμύρια ανθρώπους να παρακολουθούν κατά μέσο όρο τα πλέι-οφ της και μια κολοσσιαία συμφωνία για τα τηλεοπτικά δικαιώματα της.
Όμως, όπως γίνεται πάντα σε τέτοιες άκρως επιχειρηματικές συνθήκες, όσο η Κίνα τρελαινόταν για το ΝΒΑ, άλλο τόσο οι ιθύνοντες του κορυφαίου μπασκετικού πρωταθλήματος αποδείκνυαν ότι τα αισθήματά τους για την κινεζική αγορά ήταν τουλάχιστον αμφίδρομα. Και τα αισθήματα αυτά δεν προέκυψαν σε μία στιγμή, ούτε ήταν άδολα εξ αρχής. Ο πρώην κομισάριος του ΝΒΑ, Ντέιβιντ Στερν μπορεί να είχε τις αμφιβολίες του για τα θέματα τις χώρας αναφορικά με την διαχείριση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα, όμως βλέποντας τον πακτωλό χρημάτων που μπορούσε να προσδώσει στην λίγκα του μια χώρα με 1,5 δισεκατομμύριο υποψήφιους πελάτες, δεν δίστασε ούτε στιγμή να αρχίσει τις συζητήσεις με την κινέζική πλευρά1.
Φυσικά, η ειρωνεία για την πιθανή οριστική ρήξη των σχέσεων μεταξύ ΝΒΑ και Κίνας εναπόκειται στο γεγονός πως ο Μόρεϊ είναι το πιο σημαντικό μέρος της ομάδας που πρωταγωνίστησε στο άνοιγμα των σχέσεων των δυο πλευρών. Η παρουσία του προέδρου της κινεζικής ομοσπονδίας μπάσκετ, Γιάο Μινγκ στο Χιούστον έκανε την ομάδα των Rockets, την πιο αγαπητή (και με διαφορά) στο κοινό της χώρας. Όταν λοιπόν το ΝΒΑ εκφράζει την δυσαρέσκειά του για το συμβάν που οδήγησε σε αυτό το χάος, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο πως ο εκνευρισμός για τον Μόρεϊ και το tweet του, είναι μεγαλύτερος στα γραφεία του ΝΒΑ στην Ατλάντα, παρά σε αυτά στην Σανγκάη κι η ανακοίνωση που το αντιπροσωπεύει περισσότερο είναι αυτή που εκδόθηκε στην Κίνα, παρά η επίσημη που δόθηκε από τον ίδιο τον Άνταμ Σίλβερ.
Από καθαρά επιχειρηματική ματιά, το ΝΒΑ έβαλε αυτογκόλ από τα λίγα, ενώ οι κινήσεις της Κίνας πάνω στο ζήτημα είναι μεικτές. Άλλοι θεωρούν πως τα μέτρα πίεσης κι οι διακοπές των συμφωνιών είναι σε μια προσπάθεια άσκησης εξουσίας κι επιβολής δύναμης και πως θα υποχρεώσουν το ΝΒΑ σε άτακτη υποχώρηση, κι άλλοι πως στο μακροπρόθεσμο μέλλον θα έχουν τις αντίθετες συνέπειες, κλείνοντας μια αγορά στην οποία οι εγχώριες εταιρείες έχουν μερικές από τις σπανιότερες ευκαιρίες για παγκόσμια διαφήμιση. Σε κάθε περίπωση, σε αυτόν τον τομέα τα πράγματα είναι κάπως πιο θολά και ίσως για αυτό το ενδιαφέρον, μετά τις πρώτες ημέρες στράφηκε αλλού.
Οι αντιδράσεις
Το γεγονός που εξιτάρει περισσότερο είναι οι αντιδράσεις πάνω στο όλο ζήτημα. Ξαφνικά, όχι η Λίγκα, αλλά οι διαφημιζόμενοι παίκτες και προπονητές των ομάδων της έπρεπε να ανταποκριθούν στο κάλεσμα σχολιασμού όχι απλώς της είδησης για το tweet του Μόρει, αλλά και μίας κατάστασης που αφορά τις διαμαρτυρίες στο Χονγκ Κονγκ, την όποια αντιδημοκρατική ή καταπιεστική κίνηση της κινεζικής κυβέρνησης. Ελάχιστοι μπορούν να αναλύσουν τέτοια πράγματα χωρίς να προβούν σε αστοχίες.
Η κατάσταση ήταν απολύτως δύσκολη για εκείνους, καθώς το να στηρίξουν τον Μόρεϊ μπορούσε να φέρει σε ακόμη πιο επώδυνη θέση την λίγκα. Η συλλογική σύμβαση εργασίας ανάμεσα στους ιδιοκτήτες και τους παίκτες του ΝΒΑ προβλέπει πως κάθε κίνηση, άρα και δήλωση, που γίνεται από οποιαδήποτε εκ των δυο πλευρών, θα πρέπει να έχει ως απώτερο στόχο την αύξηση των κερδών της λίγκας. Άρα, μια δήλωση στήριξης προς τον Μόρεϊ θα φέρει απώλειες από την κινεζική πλευρά, ενώ μία πρόταση που τον καταδικάζει ή τον στοχοποιεί θα έχει πιθανές συνέπειες στην εσωτερική ή αν προτιμάτε στην δυτική αγορά.
Συνεπώς, με τους παίκτες να μην μπορούν να βρουν κάποιου είδους χρυσή τομή για τις δηλώσεις τους, το λάδι στη φωτιά της αντίδρασης του υπόλοιπου κόσμου άρχισε σιγά-σιγά να πολλαπλασιάζεται. Το tweet του Μόρεϊ, όχι απλά λειτούργησε ως μοχλός εκκίνησης μιας χαοτικής κατάστασης, αλλά πιο σημαντικά, εμφάνισε ένα θέμα ευθείας αντιπαράθεσης στο κοινό του ΝΒΑ, που σε αντίθεση με τα υπόλοιπα αμερικάνικα σπορ, είναι πιο δημοφιλές στον υπόλοιπο κόσμο, ενώ περιέχει και αφορά περισσότερους και πιο διαφορετικούς ανθρώπους. Σε μία βάση ενός κοινού ατόμων που έχουν λάβει πολύ περισσότερα ερεθίσματα διαμαρτυρίας και πολιτικών επιλογών από οποιαδήποτε άλλο πρωτάθλημα σε οποιοδήποτε άλλο σπορ, η ροή της σκέψης ήταν πάρα πολύ εύκολη κι απλοϊκή για όλους. Πως τολμούν, μπροστά στα χρήματα, οι ίδιοι που κάνουν τόσα πολλά στην δική τους χώρα, να σιωπούν, όταν πρόκειται για ένα ζήτημα που ενδιαφέρει ακόμη περισσότερο κόσμο και επηρεάζει άμεσα και το πρωτάθλημα στο οποίο βρίσκονται.
Η αλήθεια όμως δεν είναι αυτή. Τουλάχιστον όχι απόλυτα, καθώς εκτός από το τι αναφέρει η CBA, οι δράσεις που αναλαμβάνουν οι παίκτες είναι εν πολλοίς καθοδηγούμενες από το ΝΒΑ κι αφορούν απόλυτα την κοινωνία στην οποία έχει ζήσει κι έχει μεγαλώσει ο κάθε παίκτης. Η διοίκηση της λίγκας στοχεύει εδώ και χρόνια στην διαφύλαξη των αγώνων και των όσων γίνονται μέσα στα παρκέ από κάθε είδους διαμαρτυρία ή πολιτική αντίδραση, η οποία μπορεί να της κοστίσει στην λίγκα2. Εν ολίγοις, το πώς θα κληθεί κάποιος να σχολιάσει το γεγονός τον φέρνει εκ των προτέρων σε μία θέση που έχει ήδη χάσει.
Αυτό είναι μια μεγάλη ήττα του ΝΒΑ, μεγαλύτερη από οποιαδήποτε ζημιογόνα οικονομική καταστροφή. Το προφίλ που είχε καταφέρει να παρουσιάσει, ειδικά στα χρόνια της θητείας του Σίλβερ, για την διατήρηση της ελευθερίας του λόγου έχει αρχίσει να καταρρέει. Κάθε πολιτική άποψη που συνήθιζαν να εκφέρουν ο Γκρεγκ Πόποβιτς ή ο Στιβ Κερ, πλέον θα αντιμετωπίζεται με καχυποψία και με μπόλικες αντιδράσεις. Κάθε δράση που θα ολοκληρώνουν οι παίκτες σε συνεργασία με την λίγκα για την βοήθεια της κοινωνίας, θα βρίσκει πλέον απευθείας αντίλογο στη σιωπή τους ή την αδράνεια τους, πάνω σε ένα θέμα που αγγίζει περισσότερο κόσμο απ’ό,τι, ας πούμε, η αστυνομική βία στις ΗΠΑ. Το ΝΒΑ έπεσε μέσα σε μία παγίδα, την οποία άρχισε να φτιάχνει μόνο του, καθώς δημιούργησε ένα προσωπείο πίσω από τους ανθρώπους που αποτελούν την προβολή του, όχι μόνο στην χώρα που διεξάγεται, αλλά και σε υπόλοιπο τον κόσμο.
Το προσωπείο έπεσε μάλιστα, όχι από μία δήλωση που έπρεπε να παραμείνει κρυφή και διαδόθηκε ξαφνικά ή παράνομα, αλλά από ένα διαδικτυακό και κοινωνικό μέσο ενημέρωσης, το οποίο θεωρείται πως εξυπηρετεί απόλυτα την ελεύθερη έκφραση των ιδεών και των απόψεων του καθενός. Η όποια αντίδραση που έφερε αυτό το tweet του Μόρεϊ στον αέρα του διαδυκτύου, ήταν το αποτέλεσμα μιας πολιτικής που τον έκανε να νιώσει άνετα για να το δημοσιεύσει, χωρίς όμως ο ίδιος να προλάβει να αντιληφθεί ή να αξιολογήσει σωστά τις επιπτώσεις που θα έφερνε και, πιο σημαντικά, να αναγνωρίσει το κενό ανάμεσα στην εικόνα που βγαίνει προς τα έξω και την πραγματικότητα που ισχύει στο πρωτάθλημα του οποίου είναι μέρος.
Σημειώσεις
[1] https://www.si.com/vault/2006/11/06/8393241/the-world-according-to-david-stern
[1] https://basketballguru.gr/social/item/214-i-maxi-tou-xorou-ton-24
.
