Για να ξεκαθαρίσω το τοπίο, απευθύνθηκα στον επιδημιολόγο του Emory University της Τζόρτζια, Ζάκαρι Μπίνι (Zachary Binney). Ο λόγος που επιχείρησα να τον βρω ήταν πως ειδικεύεται στην επιδημιολογία των σπορ, έχοντας ήδη αυτές τις μέρες μοιραστεί τις γνώσεις του στους NY Times και στο Reuters. Διάβασα στα μέσα εκείνα τις απόψεις του και κάπως έτσι σήμερα είναι καλεσμένος μας στο Basketball Guru. Παρακάτω ακολουθεί απομαγνητοφωνημένη και προσαρμοσμένη η συνομιλία που είχαμε πριν τέσσερις ημέρες στο Skype.

- Zακ, διαβάζω ο κυβερνήτης της Τζόρτζια θέλει να ανοίξει διάφορα είδη επιχειρήσεων.

- Ναι, θα μου επιτρέψεις να μην κάνω κάποιο σχόλιο σχετικά, καθώς το θέμα δεν εμπίπτει ακριβώς στην ειδικότητα μου.

- Υπάρχει μέση κατάσταση μεταξύ lockdown και πλήρους ελευθερίας στις μετακινήσεις;

- Όλοι ψάχνουν τη μέση λύση, είναι δύσκολο για την εργατική τάξη να μείνει στο σπίτι επ΄άπειρον, είτε οικονομικά, είτε ψυχολογικά. Προκαλεί μεγάλο άγχος και τρομερές δυσκολίες. Πρέπει να προχωρήσουμε από εδώ που είμαστε, χωρίς όμως να ανοίξουμε απρόσεκτα τα πάντα. Η καλύτερη διαθέσιμη λύση προς αυτή την κατεύθυνση είναι να αυξήσουμε τον αριθμό των τεστ, με επιθετικό τρόπο, ώστε να εντοπίζουμε τα περιστατικά έγκαιρα και να απομονώνουμε τόσο εκείνα, όσο και τις επαφές τους. Εδώ στις ΗΠΑ δεν έχουμε φτάσει στο επιθυμητό σημείο. Για να συμβεί, πρέπει να ελέγξουμε αρχικά το πρώτο κύμα της επιδημίας, διότι το δημόσιο σύστημα υγείας δεν είναι αρκετά ισχυρό, ώστε να εντοπίσει τους πάντες. Για τη στρατηγική μαζικών τεστ, πρέπει σε μία δεδομένη περιοχή να έχει μειωθεί η διάδοση.

- Υποθέτω πως τα γήπεδα αποτελούν ένα από τα πιο επικίνδυνα μέρη για την εξάπλωση του ιού, στο μυαλό μου θα είναι από τα τελευταία μέρη που θα ανοίξουν.

- Όταν μιλάμε για επαναλειτουργία οποιουδήποτε χώρου, κάθε βήμα ενέχει ρίσκα και οφέλη. Ο στόχος δεν είναι η εξάλειψη του ρίσκου, αλλά η μείωση του, σε συνδυασμό με την μεγιστοποίηση των οφελών.

Ας ξεκινήσουμε με τα ρίσκα: Σε οποιαδήποτε συνάθροιση ο κίνδυνος υπάρχει τόσο για να κολλήσει το άτομο, όσο και για να μεταδώσει τον ιό σε άλλα άτομα. Εδώ στις ΗΠΑ τα στάδια γεμίζουν με πολλές χιλιάδες κόσμου, μέχρι και πάνω από εκατό χιλιάδες, όταν πρόκειται π.χ. για κολεγιακό american football. Συνεπώς το ρίσκο είναι τεράστιο, καθώς μπορεί να δημιουργηθούν εστίες υπερεξάπλωσης, οι οποίες από μόνες τους μπορούν να υπεφορτώσουν ένα τοπικό σύστημα υγείας.

Σχετικά με τα οφέλη: Ειλικρινά πιστεύω ότι το όφελος από την επιστροφή των σπορ είναι σημαντικό. Κάτι τέτοιο θα έδινε ένα σήμα πως επιστρέφουμε στην κανονικότητα και ταυτόχρονα θα ήταν ευεργετικό στην ψυχολογία των ανθρώπων. Όμως θα μπορούσε να συμβεί και χωρίς την παρουσία των φιλάθλων στο γήπεδο. Όταν μιλάμε για γεμάτες αρένες, τα πλεονεκτήματα της επιστροφής των σπορ δεν μου είναι ξεκάθαρα, εκτός φυσικά από το προφανές των εισπράξεων από τα εισιτήρια και από άλλες πωλήσεις στον χώρο. Σε αυτό το σενάριο παρόλα αυτά, τα συνολικά οφέλη θα μειώνονταν λόγω του κινδύνου εξάπλωσης, ενώ αν δεν γεμίζαμε τα γήπεδα, με την εξαίρεση των εισπράξεων, θα ήταν υψηλά. Το έχουμε ήδη δει να συμβαίνει σε Ταϊβάν και Νότια Κορέα, οι οποίες χτυπήθηκαν νωρίς και αντέδρασαν έγκαιρα.

- Άρα θα μπορούσαν χωρίς φιλάθλους να ξεκινήσουν τα πάντα;

Περίπου. Nα διευκρινήσω αρχικά πως για την επανέναρξη του οποιουδήποτε σπορ, πρέπει να έχει ξεπεραστεί η κορύφωση του πρώτου κύματος μίας επιδημίας. Με αυτό δεν εννοώ το να έχουν απλώς μειωθεί τα κρούσματα, αλλά να έχουν φτάσει στο σημείο εκείνο, στο οποίο θα είναι διαχειρήσιμα από τις αρχές, μέσω των τεστ και της ιχνηλάτησης επαφών. Και φυσικά, ο βαθμός της διαχείρισης θα διαφέρει από περιοχή σε περιοχή, άρα πρέπει να κοιτάξουμε αρχικά αν μπορούν να διεξαχθούν κάποιες διοργανώσεις τοπικά και σε ποια σπορ. Ατομικά αθλήματα όπως το τένις ή το γκολφ ίσως να είναι ευκολότερο να επανεκκινήσουν σε σχέση με τα ομαδικά, τα οποία εμπλέκουν εκατοντάδες ανθρώπους στη διεξαγωγή ενός αγώνα και χιλιάδες στην λειτουργία μίας ολόκληρης λίγκας.

Μία ακόμη δυσκολία συναντάται στο γεγονός ότι διάφορες διοργανώσεις των ομαδικών σπορ είναι διεθνείς και οι αγώνες τους θα πρέπει να διεξαχθούν υπό τους όρους της περιοχής, της οποίας τα μέτρα θα είναι αυστηρότερα. Για παράδειγμα, εδώ στις ΗΠΑ ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια έχει υποστηρίξει πως στην πολιτεία δεν θα διεξαχθούν ομαδικά σπορ με φιλάθλους, μέχρι και το τέλος του 2020. Άρα, αν είσαι μία λίγκα που κάποιες ομάδες σου πρoέρχονται από την Καλιφόρνια, πώς θα επιτρέψεις τους αγώνες με φιλάθλους σε άλλα μέρη;

- Φαντάζομαι συνεπώς πόσο μεγάλο θα ήταν το ρίσκο σε μία διοργάνωση Ολυμπιακών αγώνων, όπου σε μία πόλη γεμίζουν πολλά στάδια/γήπεδα ταυτόχρονα, ενώ συνυπάρχουν ομαδικά και ατομικά σπορ. Το αναφέρω διότι είδα κάποιες δηλώσεις σου στο Reuters, όπου επισημαίνεις την δυσκολία διεξαγωγής του εγχειρήματος, ακόμη και για το 2021. Είσαι από τους λίγους που αναφέρθηκαν ανοιχτά στο ενδεχόμενο.

- Ίσως, αλλά δεν είμαι ο μόνος, όπως φαίνεται και στο άρθρο του Reuters. Οι Ολυμπιακοί αποτελούν ένα ασυνήθιστα παρακινδυνευμένο αθλητικό γεγονός, λόγω των μαζικών μετακινήσεων σε έναν τόπο και της μετέπειτα διασποράς των συγκεντρωμένων σε όλα τα μέρη του κόσμου. Επίσης, στο πλαίσιο τους δημιουργούνται διάφορα μέρη υπερσυγκέντρωσης ατόμων, όπως οι μεικτές ζώνες για τα media και το Ολυμπιακό Χωριό, σημεία στα οποία οι επαφές αυξάνονται κατά πολύ. Υπάρχει περίπτωση έτσι να δημιουργηθούν τοπικές επιδημίες ανά την υφήλιο, μετά το πέρας της διοργάνωσης. 

Δεν σημαίνει βέβαια ότι αυτή θα είναι απαραίτητα η πορεία. Μην ξεχνάς πως προσπαθούμε να προβλέψουμε μία κατάσταση, η οποία θα λάβει χώρα έναμιση χρόνο από τώρα. Δεν έχω ιδέα πώς θα είναι τα πράγματα σε 12 μέρες, πόσο μάλλον σε 12 μήνες. Το ρίσκο λοιπόν είναι θεωρητικά υψηλό και πρέπει να παρθούν τα ανάλογα μέτρα, όμως δεν μπορώ να σου πω κατηγορηματικά αν οι αγώνες πρέπει ή δεν πρέπει να γίνουν.

- Γυρνώντας στην έναρξη της επιδημίας στις ΗΠΑ, θα έλεγες ότι το ΝΒΑ έκανε διάσημο τον SARS-CoV-2; Πώς κρίνεις την αντίδραση τους; Νομίζω είχε θετικό αντίκτυπο στην κοινωνία.

- Θα πάω στον τάφο μου υποστηρίζοντας ότι ο Ρούντι Γκομπέρ αποτελεί έναν κατά λάθος ήρωα για τη δημόσια υγεία. Ίσως ήταν αλαζόνας, όμως η στιγμή αποδείχτηκε καθοριστική για τη χώρα και για τους πολίτες. Φυσικά το ΝΒΑ έπραξε σωστά με την άμεση παύση του πρωταθλήματος και ευτυχώς οι υπόλοιπες μεγάλες λίγκες τήρησαν αντίστοιχη στάση. Το ντραφτ του NFL φέτος γίνεται διαδικτυακά. Ακόμη και τα σχέδια επανέναρξης του ΝΒΑ σε ένα κλειστό περιβάλλον, δεν τα βρίσκω παράλογα, όσο δύσκολο και αν είναι το εγχείρημα.

- Ναι, το ΝΒΑ έχει αναπτύξει κάποια σχέδια για ολοκλήρωση της φετινής σεζόν στο Λας Βέγκας. Νομίζω έχεις αναφερθεί στο σενάριο παλιότερα, χρησιμοποιώντας τον όρο biodome, για έναν 'αποστειρωμένο' τόπο, όπου θα ήταν συγκεντρωμένοι όλοι οι συντελεστές μίας διοργάνωσης. Θα ήθελες να επεκταθείς; Μου ακούγεται σαν επιστημονική φαντασία.

- Θεωρητικά είναι εφικτή η δημιουργία ενός biodome, στην πράξη είναι περίπλοκη, αλλά και ακριβή. Το πόσο αυστηρό θα είναι το πλάνο εξαρτάται και από την κατάσταση στον τοπικό πληθυσμό. Στόχος φυσικά είναι να εμποδιστεί η μετάδοση του ιού εντός του πρωταθλήματος. Σε διάφορα μέρη των ΗΠΑ δεν γνωρίζουμε καν τον ακριβή αριθμό των κρουσμάτων, άρα τα μέτρα θα έπρεπε να λογικά να είναι τα ασυτηρότερα δυνατά και δεν θα αφορούσαν μόνο τους παίκτες, αλλά όλο το τεχνικό τιμ μιας ομάδας, τους φροντιστές, το ιατρικό προσωπικό, τους εργαζόμενους στα ξενοδοχεία, το προσωπικό ασφαλείας, τους πάντες. Θα έπρεπε όλοι και όλες να περνάνε αρχικά από τεστ αντισωμάτων και αν δεν έβγαιναν θετικοί, να περνούσαν δύο εβδομάδες σε καραντίνα προτού ενεργοποιηθούν, καθώς δεν υπάρχει τρόπος να είμαστε σίγουροι για τις συνήθειες τους πριν την άφιξη στο απομονωμένο αυτό περιβάλλον, το biodome. Δεν είναι τόσο απλό όσο το να αφιχθεί κάποιος/κάποια εκεί με το στάτους του "αρνητικού στον ιό". Θα μπορούσαν τα μέτρα να είναι χαλαρότερα φυσικά, όμως αυτό θα αύξανε το ρίσκο, γεγονός που θα απαιτούσε επιπλέον τη συναίνεση των τοπικών υγειονομικών αρχών και των επιδημιολόγων.

Nα πω πάντως εδώ, πως ο Dr. Άντονι Φάουτσι, ο επικεφαλής ανοσολόγος του κυβερνητικού σχεδιασμού, εμφανίζεται αισιόδοξος πως το καλοκαίρι κάποιες από τις λίγκες θα είναι σε θέση να επανεκκινήσουν, χρησιμοποιώντας το εργαλείο των συχνών τεστ και της συγκέντρωσης σε έναν τόπο, χωρίς μία ολιστική προσέγγιση τύπου biodome. Την άποψη του τη λαμβάνω πολύ σοβαρά υπόψη, καθώς είμαι επιδημιολόγος και οφείλω να αναγνωρίσω πως πρέπει να χτίζουμε γέφυρες ανάμεσα στη δική μας ειδικότητα και στις άλλες ειδικότητες της υγείας. Αν θα έπρεπε να εμπιστευτείς εμένα ή εκείνον, θα σου έλεγα να διαλέξεις εκείνον.

- Σκέφτομαι επίσης πως αν οι αθλητές/αθλήτριες επιστρέψουν ξαφνικά το καλοκαίρι, ίσως αυξάνεται η πιθανότητα τραυματισμού τους. Θα χρειαστούν εύλογο χρονικό διάστημα προετοιμασίας, σε μία περίοδο κατά την οποία τα σώματα τους συνήθως δεν δέχονται τέτοιο φόρτο. Μπορεί να κάνω και λάθος ...

- Ναι υπάρχει αυτός ο κίνδυνος, όμως τα επιτελεία των ομάδων τον γνωρίζουν. Φυσικά η επιστροφή ενός πρωταθλήματος στη δράση δε σημαίνει πως οι αγώνες θα αρχίσουν την επόμενη ημέρα της ανακοίνωσης. Θα εμπιστευόμουν πάντως την εμπειρία των επιτελείων στη διαδικασία της επιστροφής στην αγωνιστική φόρμα. Σίγουρα αποτελεί πρόκληση.

- Μέσα στο όλο πλαίσιο διακοπής και επανέναρξης των σπορ και ειδικά του ΝΒΑ, υπήρχε κάτι που δεν μου άρεσε. Πολλές ομάδες του πρωταθλήματος είχαν πρόσβαση σε τεστ από πολύ νωρίς, την ίδια στιγμή που η πλειοψηφεία των ανθρώπων δεν έχει τη δυνατότητα να περάσει από έλεγχο. Νομίζω πως εδώ εγείρονται ηθικά ζητήματα και πως το συγκεκριμένο υπήρξε ένα κακό παράδειγμα.

- Θα σου πω τη δική μου ιστορία σχετικά. Μέσα στον Φεβρουάριο ξύπνησα μια μέρα με βήχα, είχα υψηλό πυρετό, ρίγη και σχτική δύσπνοια για μία εβδομάδα. Έκανα τεστ γρίπης και βγήκε αρνητικό. Δεν είχα ταξιδέψει στην Κίνα, ούτε είχα έρθει σε επαφή με ταξιδιώτη από εκεί και έτσι, παρά το γεγονός ότι τα συμπτώματα μου ταίριαζαν στην περιγραφή της νόσου covid-19, δεν μου έγινε κανένα τεστ για τον κορονοϊό. Υπάρχει πιθανότητα να τον είχα, αλλά δεν θα ξέρω μέχρι να υπάρξει ευρέως διαθέσιμο τεστ αντισωμάτων. Καταλαβαίνω συνεπώς την απελπισία που μπορεί να νιώθει ο καθένας/η καθεμία.

Σε ο,τι αφορά το ΝΒΑ, νομίζω πως υπήρχε σοβαρό επιχείρημα υπέρ των τεστ στους παίκτες των Τζαζ και των Θάντερ, καθώς στα πλαίσια αυτού του αγώνα βρέθηκε θετικός ο Γκομπέρ. Χωρίς να επεκταθώ άλλο, θα σου πω πως στις ΗΠΑ έχουμε δει εύπορους ανθρώπους, που δεν ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, να λαμβάνουν το τεστ, κάτι που φυσικά είναι ανησυχητικό. Το να (ανα)κατευθύνονται τα τεστ προς όσους/όσες έχουν οικονομική επιφάνεια, φέρνει στο προσκήνιο ερωτήματα ηθικής. Θέλω να ελπίζω πως θα φτάσουμε στο σημείο να ελέγχονται για αντισώματα τυχαία δείγματα του πληθυσμού ανά πάσα στιγμή, αλλά ακόμη είμαστε μακριά από τον στόχο. Τελευταία μάλιστα παραμένουμε σχετικά στάσιμοι εδώ.

Σε ο,τι αφορά τα τυχαία τεστ πάντως, να αναφέρω πως η MLB, δηλαδή το πρωτάθλημα του μπέιζμπολ, συμμετέχει ενεργά σε έρευνα επάνω σε 10,000 ανθρώπους που σχετίζονται με την διεξαγωγή του, όχι μόνο σε αθλητές. Είναι μία εξαιρετική ευκαιρία η συγκεκριμένη έρευνα, ώστε να εκτιμήσουμε το εύρος της μετάδοσης του ιού στη χώρα, όπως επίσης και την αποτελεσματικότητα μίας μεθόδου διαμοιρασμού των τεστ, μέσω μίας πολύ συγκεκριμένης, προϋπάρχουσας δομής, η οποία περιλαμβάνει και γιατρούς. Με την ανακοίνωση της, η έρευνα παρερμηνεύθηκε ως άλλο ένα μέσο στην υπηρεσία των πλουσίων αθλητών, όμως μία προσεκτικότερη ματιά στα πρωτόκολλα της αποκαλύπτει έναν πολύ ενδιαφέροντα σχεδιασμό. Δεν μπορώ βέβαια προς το παρόν να αποφανθώ συνολικά, θα περιμένουμε τα αποτελέσματα.

- Γενικά, για να κλείσουμε, πώς θα περιέγραφες το σημείο στο οποίο βρισκόμαστε τώρα και πώς κρίνεις την σχεδόν καθολική υιοθέτηση μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης;

- Είναι σαν να κάνεις tanking (να χάνεις δηλαδή επίτηδες), ώστε να επιλέξεις υψηλότερα στο επόμενο ντραφτ. Αν δεν προβαίναμε σε τόσο έντονη κοινωνική αποστασιοποίηση, κρατώντας κάποιους χώρους ανοιχτούς και κλείνοντας άλλους, δεν θα μειωνόταν γρήγορα ο αριθμός των κρουσμάτων. Τώρα θέλουμε να φτάσουμε σε ένα σημείο, από το οποίο θα μπορούμε να ξαναχτίσουμε από την αρχή. Θα αργούσαμε πολύ να φτάσουμε εκεί, με χαλαρότερα μέτρα. Όπως χρειάζεται χώρος στο σάλαρι καπ στο ΝΒΑ για την ανάκαμψη, αντίστοιχα εδώ χρειάζεται χρόνος. Χρόνος για να συγκροτηθούν τα κατάλληλα δίκτυα αντιμετώπισης, όπως η πληθώρα των τεστ και η συνακόλουθη απομόνωση των περιστατικών.

Για να χρησιμοποιήσω μία άλλη μεταφορά, αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ είναι σαν να παίζουμε μπάσκετ πέντε έναντι οκτώ. Εμείς έχουμε τους τρεις λιγότερους παίκτες , βρισκόμαστε στην άμυνα και θέλουμε να σταματήσουμε το παιχνίδι, μέχρι να καταφέρουμε να διώξουμε τους τρεις έξτρα αντιπάλους. Δεν γίνεται ποτέ να συμβεί στο άθλημα κάτι τέτοιο, όμως συμβαίνει κατ'αναλογία στον κόσμο, τη δεδομένη στιγμή.