Αν όχι ριζικά, μπορεί σίγουρα να τον καλυτερεύσει.
Αυτές οι λέξεις αποτέλεσαν την αντίδρασή μου αφού διάβασα το κείμενο του Kevin Love για το Players' Tribune, στο οποίο εξομολογήθηκε την εμπειρία του με τις κρίσεις πανικού.
Οι πνευματικές ασθένειες δεν κάνουν διακρίσεις. Είτε παίζεις στο NBA, είτε απλά αρέσκεσαι στο να βλέπεις NBA, οι πιθανότητες να βρεθείς αντιμέτωπος με αυτές στη ζωή σου υπάρχουν κι είναι αρκετά έντονες.
Ακόμα και σήμερα όμως, παρά την επιστημονικά επιβεβαιωμένη συχνότητά τους, επιμένουμε να μην τις βγάζουμε στο φως. Ο φόβος της "κατακραυγής", ο φόβος του να παραδεχθούμε ότι δεν είμαστε άτρωτοι, ο φόβος του στίγματος, ο φόβος συνεχίζει να υπάρχει.
"Δυσκολευόμουν να ανασάνω. Είναι δύσκολο να το περιγράψω, αλλά ένιωθα τα πάντα να γυρίζουν, σαν ο εγκέφαλός μου να προσπαθούσε να βγει από το κεφάλι μου. Αισθανόμουν τον αέρα βαρύ και στυφό. Το στόμα μου είχε στεγνώσει", περιγράφει ο Love στην αφοπλιστικά ωμή εξομολόγησή του.
Είχε την πρώτη του κρίση πανικού.
Μπορεί φαινομενικά να μην έχω τίποτα κοινό με τον Love - πέραν από την αγάπη για το μπάσκετ -, παρόλα αυτά η περιγραφή του μου φάνηκε οικεία. Έτσι θυμάμαι την πρώτη δική μου κρίση, πριν περίπου ενάμιση χρόνο, στο κέντρο της Αθήνας.
"Ήρθε από το πουθενά. Δεν μου είχε τύχει ξανά. Δεν ήξερα καν αν όντως είναι αληθινές οι κρίσεις".
Στην εξομολόγησή του, μεταξύ άλλων, θίγει ίσως το πιο σημαντικό ζήτημα σχετικά με τις ψυχικές ασθένειες. Την ντροπή μας να μιλήσουμε γι'αυτές, η οποία πηγάζει από στερεοτυπικά πρότυπα που η κοινωνία μας εφαρμόζει με περίσσεια άνεση.
"Μεγαλώνοντας, μαθαίνεις πολύ γρήγορα πως πρέπει να συμπεριφέρεται ένα αγόρι. Μαθαίνεις τι χρειάζεται για να είσαι 'άντρας' - Να είσαι δυνατός, να μην μιλάς για τα συναισθήματά σου."
Και κάπως έτσι, ο Love εξηγεί πως για 29 χρόνια ποτέ του δεν μίλησε για όσα τον βαραίνουν. Ούτε στην οικογένειά του, ούτε και στους πιο κοντινούς του φίλους. Πραγματικά ευγνωμονώ το The Players' Tribune για την ύπαρξή του και για την παροχή της πλατφόρμας του ώστε να περαστεί το μήνυμα. Το μπάσκετ μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Όσο οι άνθρωποί του χρησιμοποιούν το δημόσιο βήμα τους για να φέρουν στο προσκήνιο θέματα "ταμπού", τόσο υπάρχει κι η ελπίδα αλλαγής. Προφανώς εστιάζω στο μπάσκετ, χωρίς όμως να ξεχνώ ότι ο αθλητισμός σαν σύνολο οφείλει να προάγει υγιείς συνειδήσεις.
Οι ψυχικές ασθένειες δεν είναι ταμπού. Είναι γύρω μας, δίπλα μας, μέσα μας. Βάζοντάς τες κάτω από το χαλάκι, όχι μόνο δεν "ξορκίζουμε" τους δαίμονές μας, αλλά διαιωνίζουμε το πρόβλημα - ένα πρόβλημα που μπορεί και (να) έχει λύση. Ίσως όχι σήμερα ή αύριο, αλλά μέσα από συνεχή δουλειά κι επικοινωνία με ειδικούς. Οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, να αναγνωρίζουμε το πρόβλημα και να μην το αφήνουμε να νικήσει. Σήμερα είναι πιο εύκολο από ποτέ.
Αν έχεις την ανάγκη να αποβάλλεις το βάρος από τους ώμους σου, στην Ελλάδα υπάρχει πληθώρα εθελοντικών κέντρων υποστήριξης, καθώς και άπειροι συμβουλευτές που γνωρίζουν τον δρόμο ώστε να μας βοηθήσουν. Είσαι μόλις μία αναζήτηση στο Google μακριά.
Ας αφήσουμε τους "νταήδες" να νομίζουν ό,τι θέλουν. Προσωπικά, έχω ακούσει πολλά. Ότι η θεραπεία είναι χάσιμο χρόνου, ότι όλοι όσοι βλέπουν κάποιον σύμβουλο είναι ψυχοπαθείς, αόριστες εικασίες που δεν βασίζονται σε κανένα επιχείρημα, παρά μόνο στην άγνοια και τον φόβο της αντιμετώπισης.
Εσύ, που διαβάζεις τώρα, ακόμα κι αν δεν παλεύεις με ψυχικές ασθένειες, ακόμα κι αν δεν σου έχει τύχει στο περιβάλλον σου, είναι σημαντικό να γνωρίζεις πώς και πότε πρέπει να επέμβεις μελλοντικά. Όταν δεις κάποιον να "πνίγεται", η πρώτη σου αντίδραση πρέπει να είναι να προσπαθήσεις να τον σώσεις. Ακόμα κι αν δεν έχεις αναπτύξει την ενσυναίσθησή σου τόσο ώστε να καταλαβαίνεις από που πηγάζει η αιτία. Μπορεί σε μας η πηγή του τραύματος να είναι αδιάφορη ή ασήμαντη, αλλά το τραύμα είναι τραύμα.
Το παράδειγμα του Kevin Love μας δίνει την ευκαιρία να αρχίσουμε να μιλάμε, ακόμα περισσότερο, για το φορτίο που ο καθένας μας κουβαλά. Είναι μία ευκαιρία για ειλικρινή στήριξη σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη να κάνουν το βήμα και να μιλήσουν. Ας την αξιοποιήσουμε.
