Στο παραπάνω βίντεο απολαύσαμε επιθέσεις με συνεχή κίνηση, γνωστές και ως weave. Επιθέσεις που χρειάζονται συμμετοχή από όλους τους παίκτες της ομάδας και που έλειπαν αρκετό καιρό από τους ερυθρόλευκους, όταν αυτοί αναλώνονταν στο να μας κάνουν να ακούμε για 20” το συνεχές ντουπ-ντουπ της μπάλας στο παρκέ από έναν παίκτη και οι άλλοι τέσσερις να τον κοιτούν, με κατάληξη τα άσχημα αποτελέσματα του Ιανουαρίου. Πώς όμως προέκυψε αυτός ο τρόπος επιθετικής ανάπτυξης στο μισό γήπεδο; Ποιος ήταν ο αρχικός εμπνευστής, και πώς έφτασε ως τις μέρες μας ώστε να μπορεί να τις αναπτύσσει η ομάδα του Σφαιρόπουλου φύγε;
Motion Offenses, μια μικρή αναδρομή
Αυτού του είδους οι επιθέσεις αναφέρονται εν γένει ως motion offenses (επιθέσεις κίνησης). Επιτρέπουν σε μια ομάδα να αναζητήσει το καλάθι σε 5 on 5 καταστάσεις, βασιζόμενη στη διαρκή κίνηση και ροή των παιχτών, στη συνεχή εναλλαγή της μπάλας με πάσες ή hand-offs, στην ποικιλία των screens και φυσικά στο IQ των επιτιθέμενων, ώστε να «διαβάζουν» την άμυνα και να πράττουν αναλόγως κάθε χρονική στιγμή. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να εκμεταλλευτούν το πλεονέκτημα στην ταχύτητά τους, ή να κρύψουν κάποιο μειονέκτημα που πιθανώς να έχουν έναντι στα μεγέθη των κορμιών της άμυνας. Σημαντικό στοιχείο είναι πως ενώ υπάρχουν βασικοί κανόνες στην εξέλιξη αυτών των plays, δεν υπάρχουν συγκεκριμένα επαναλαμβανόμενα μοτίβα. Οι βασικότεροι κανόνες περιλαμβάνουν πάσες και screens στην αντίθετη πλευρά, καθώς και αρκετά back screens και flare screens ώστε να διατηρείται η ροή της επίθεσης και να δημιουργείται ανισορροπία στην άμυνα.
Ο πρώτος που φαίνεται να συνέλαβε την ιδέα για κάτι τέτοιο και τη μετουσίωσε στο παρκέ, ήταν ο Hank Iba, παλιός προπονητής των Oklahoma State Cowboys, αν και πολλοί κάνουν λόγο πως προηγήθηκε η ομάδα New York Renaissance, αποτελούμενη εξ ολοκλήρου από Αφρικανούς αθλητές, οι οποίοι με τη βοήθεια της motion offense κέρδισαν και το πρώτο Παγκόσμιο Τουρνουά Μπάσκετ που έλαβε χώρα το 1939.
Έπειτα τη σκυτάλη πήρε ο γνωστός σε όλους μας, Bob Knight. Ο Knight, με τη δική του έκδοση της συγκεκριμένης επίθεσης, όντας προπονητής στο USM Academy, στο Indiana University όπως και στο Texas Tech, κατάφερε να φτάσει σε 902 νίκες σε 40 χρόνια καριέρας (οι Hoosiers του IU, υπό την καθοδήγησή του κέρδισαν 3 κολεγιακά πρωταθλήματα, το 1976, το 1981 και το 1987). Motion Offense χρησιμοποίησε κυρίως από το Indiana University και μετά, ενώ είχε ήδη παρακολουθήσει πολύ τη λεγόμενη “Princeton Offense” και είχε αναπτύξει τις ιδέες του πάνω στο passing game. Η δική του έκδοση της επίθεσης ήθελε τους ψηλούς να κάνουν σωστά screens μακριά από την μπάλα, και τους περιφερειακούς να πασάρουν και να σκρινάρουν συνεχώς και υπομονετικά, μέχρι να εμφανιστεί μια καλή ευκαιρία ώστε να απειλήσουν το αντίπαλο καλάθι.
Λίγες τεχνικές σημειώσεις
Χαρακτηριστικά, μετά την πρώτη του σεζόν στην Ιντιάνα και έπειτα από τα Olympic Trials του 1972, έκατσε μαζί με τον επί χρόνια φίλο του, Pete Newell (μαζί στην αρχική φωτό), και εξέλιξαν στον καναπέ του σαλονιού του τη motion offense: «Εκείνο το καλοκαίρι, έφτιαξα μια 3-2 επίθεση και είπα: εντάξει, τι μπορούμε να κάνουμε με 3 παίκτες έξω και 2 μέσα; Έφτιαξα 74 διαγράμματα με διαφορετικά πράγματα που μπορούσαν να γίνουν και θυμάμαι τα είχαμε απλώσει όλα στο σαλόνι του Pete Newell. Ο πρώτος κανόνας ήταν οι αποστάσεις (spacing). Έπρεπε να καλυφθεί όλο το πλάτος του γηπέδου και ήθελα τον καθέναν να απέχει 15 με 18 πόδια (4,5-5 μέτρα) από τον άλλον».
Γενικότερα ο Knight έφτιαξε ένα ολόκληρο εγχειρίδιο που περιλάμβανε πάσες, κοψίματα, σκριν και φυσικά διαρκή κίνηση. Εκτός βέβαια από αυτά που επιβάλλονται να υπάρχουν σε μια τέτοια επίθεση, υπάρχουν και οι δράσεις που απαγορεύονται διά ροπάλου. Ενδεικτικά αναφέρουμε το να στέκεται κάποιος παίκτης ακίνητος περιμένοντας, το να πηγαίνει να παίρνει πίσω την μπάλα από εκεί που την έδωσε, όπως και τα σκριν στο χειριστή αυτής. Επιπλέον, υπάρχει και ένας γνωστός κανόνας μέσα στα παραπάνω που αναφέρει πως οι ψηλοί μπορούν να προσπαθήσουν να ποστάρουν για 2 δευτερόλεπτα. Αν δεν καταφέρουν να πάρουν είτε θέση είτε την μπάλα, τότε πρέπει να πάνε να δώσουν κάποιο σκριν ώστε να συνεχιστεί ομαλά η ροή της επίθεσης.
Κάτι πραγματικά ενδιαφέρον είναι πως κατά την αρχική εξέλιξη αυτού του στυλ παιχνιδιού, δεν υπήρχε το τρίποντο. Ο ίδιος ο Knight, δεν ήταν υπέρμαχος της γραμμής των τριών πόντων αλλά παρ’ όλ’ αυτά, αυτή στην πορεία βοηθούσε τον τρόπο παιχνιδιού του: «Ένα από τα πράγματα που έκανε το spacing ευκολότερο, είναι η γραμμή του τριπόντου», όπως λέει ο ίδιος. «Απλά βγαίνεις ξανά έξω από τη γραμμή μετά από ένα κόψιμο. Αν η ομάδα είναι απλωμένη με τέσσερα άτομα πάνω στη γραμμή του τριπόντου, τότε ξέρουμε πως έχουμε καλές αποστάσεις».
Καλά όλα αυτά στη θεωρία, θα μου πείτε (όχι ότι μιλάω μόνος μου βέβαια). Έχουμε να δούμε κάτι καινούριο να δούμε στην πράξη; Μα φυσικά αγαπητοί μου αναγνώστες. Από τα πιο σύγχρονα παραδείγματα που μπορούμε να δούμε είναι αρκετές επιθέσεις των Warriors.
Υπάρχει και η άλλη άποψη
Παρόλο που οι επιθέσεις με διαρκή κίνηση γνώρισαν μεγάλες επιτυχίες, υπάρχει και η άποψη που λέει πως πλέον δεν μπορούν να βοηθήσουν εξίσου, με την τροπή που για κάποιους παίρνει το μπάσκετ όσο περνάει ο καιρός. Ο coach του Clemson, Brad Brownell, έχει αναφέρει στο πρόσφατο παρελθόν: «Ο Mike D’ Antoni, κάπως επανάφερε τα on ball screens με τους Suns του Steve Nash. Πήγαιναν καλά. Ο κόσμος το έβλεπε ως έναν πιο απλό και διασκεδαστικό τρόπο να παίζουν, οπότε άρχισε να διαδίδεται ο τρόπος αυτός και στα κολλέγια. Και τώρα κάποιοι έχουν δει πως έτσι έχουν επιτυχίες και τους άρεσε, και το κάνουν όλο και περισσότερες ομάδες. Πιστεύω πως υπάρχουν όλο και λιγότερες ομάδες που παίζουν με motion offense και είναι όλο και πιο δύσκολο για έναν προπονητή να το διδάξει σε διαφορετικά επίπεδα». Το να παίζεις με συνεχή κίνηση μακριά από την μπάλα προϋποθέτει εμπιστοσύνη στους συμπαίκτες σου και ανιδιοτέλεια, καθώς όταν δίνεις την μπάλα δεν ξέρεις αν θα την ξαναπάρεις πίσω ώστε να εκδηλώσεις προσωπικά κάποια επίθεση.
Όταν λοιπόν το παιχνίδι κινείται προς το isolation και οι πρώτοι χειριστές είναι συχνά και αυτοί που εκδηλώνουν την επίθεση, ακόμα και κατευθείαν μετά από ένα πρώτο σκριν, η κίνηση μακριά από την μπάλα μειώνεται αρκετά. Ο παίκτης χωρίς αυτήν δε θεωρεί πως έχει νόημα να κάνει κάτι, δεν έχει κίνητρο να κάνει κάποιο κόψιμο ή να δώσει ένα σκριν, αφού πιθανότατα δε θα την πάρει για κάποια ενέργεια. Επιπλέον, ειδικά στο NBA, όλο και λιγότερα κολλέγια θα διδάξουν κάποιο είδος motion επίθεσης, άρα και όταν οι rookies πάνε σε κάποια ομάδα της λίγκας, δε θα έχουν καν επαφή με το συγκεκριμένο αντικείμενο για να μπορούν να το υπηρετήσουν σωστά. Ο coach του Wake Forest, Jeff Bzdelik, είχε προσθέσει πάνω στο κεντρικό concept της motion επίθεσης: «Η κοινωνία μας δεν είναι προγραμματισμένη να είναι ανιδιοτελής. Είναι προγραμματισμένη να αναρωτιέται, τι έχω εγώ να κερδίσω. Είναι προγραμματισμένη να δρα ατομιστικά. Η motion δεν έχει χαθεί. Είναι πλέον περισσότερο, μια πρόκληση».
Κλείνοντας…
O Pete Newell στα 91 του είπε: «Κάθε προπονητής, κάθε επιπέδου, είναι υπόχρεος στον Bob Knight γιατί βελτιστοποίησε αυτή που θεωρείται ως η κατ’ εξοχήν πιο διάσημη επίθεση στο παιχνίδι: τη motion offense, που βασίζεται στην κίνηση της μπάλας, στα σκριν και στις αποστάσεις. Και στην πορεία των χρόνων, ο εξαιρετικός αυτός ειδικός, πέρασε αμέτρητες ώρες με άλλους προπονητές διδάσκοντας τη φιλοσοφία του».
Σε κάθε περίπτωση, αυτό το στυλ παιχνιδιού που εισήγαγε και τελειοποίησε ο Knight, είναι ένα ορόσημο για την αγαπημένη μας ασχολία σε όποια εφαρμογή ή παραλλαγή της. Μπορεί πλέον τα dribble drives ή το Pick and Roll να υπερισχύουν σε τρομερά μεγάλο ποσοστό, αλλά πάντα θα γνωρίζουμε πως υπάρχει αυτός ο τρόπος επίθεσης, που χρειάζεται από τους παίκτες court vision (ε συγγνώμη, δεν ξέρω πως αλλιώς να σας το μεταφέρω αυτούσιο στα ελληνικά, χωρίς να χάσει το νόημά του), μπασκετική εξυπνάδα, υπομονή και εξαιρετικές, στο σωστό timing, αποφάσεις. Και όταν ξεδιπλώνεται σωστά στο παρκέ, η χορογραφία θα μας κρατά παγιδευμένους θεατές.
Σας χαιρετώ με ένα βίντεο για όποιον επιθυμεί να εντρυφήσει λίγο ακόμα, με τη βοήθεια του επίσης μεγάλου Mike Krzyzewski, από το Duke του 1989.
Πηγές
http://www.coachesclipboard.net/MotionOffense.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Motion_offense
http://www.nytimes.com/2006/12/28/sports/ncaabasketball/28knight.html
http://www.knight880.com/special/stories/motion.shtml
