Τι λέει αυτή; Βασικά, ότι οι αγώνες των ρωσικών ομάδων θα ακυρωθούν μέχρι νεοτέρας και θα πραγματοποιηθούν εφόσον η κατάσταση "εξελιχθεί με ευνοϊκό τρόπο", κάτι που εικάζω πως σημαίνει ότι ο Πούτιν θα σταματήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Στο τέλος της ανακοίνωσης εκφράζεται και η καθιερωμένη ατάκα καλλιστείων για ειρήνη, συμπερίληψη κλπ κλπ.
Δημοσιογραφικές πηγές αναφέρουν πως ο αρχικός χρονικός ορίζοντας του αποκλεισμού των Ρώσων από τα δρώμενα του πρωταθλήματος έχει αρχικά οριστεί στις τρεις εβδομάδες. Μετά το πέρας αυτού του διαστήματος, αν η κανονικότητα δεν επανέλθει, όσοι αγώνες με ρωσικές ομάδες έχουν διεξαχθεί θα θεωρηθούν ως μη γενόμενοι.
Η αναβολη των αγωνων με ρωσικες ομάδες ειναι 3 εβδομάδες οχι ένας μήνας
— Γιάννης Φιλέρης (@yiannifil) March 1, 2022
Από εκεί και πέρα τώρα, δύο ομάδες βρίσκονται στα πρόθυρα αποσύνθεσης. Από την ΤΣΣΚΑ έχουν ήδη αποχωρήσει πέντε παίκτες (ο ουκρανικής καταγωγής Μπολομπόι και οι Φόιγκτμαν, Σενγκέλια, Γκριγκόνις, Λούνμπεργκ). Από την Ζενίτ τον κύκλο των αποχωρήσεων άνοιξε ο Ναπίερ, ακολούθησαν οι Λιθουανοί Κουζμίνσκας και Γκουντάιτις1, ενώ σήμερα το πρωί η ομάδα έφτασε σε συμφωνία με διάφορους ξένους παίκτες για προσωρινή διακοπή της συνεργασίας τους, χωρίς ποινές ή πρόστιμα, έτσι ώστε να μπορεί αργότερα να τους επαναφέρει στη δράση. H είδηση προέρχεται από το Sportando και στο ρεπορτάζ δεν αναφέρονται τα ονόματα των παικτών. Τέλος, η Ούνιξ προς το παρόν δεν φαίνεται να μετρά κάποια αποχώρηση, αλλά παρακαλώ σημειώστε πως ο μηδενικός απολογισμός ίσως να οφείλεται σε δική μου έλλειψη. Το Καζάν πάντως, είναι μακριά.
Το πιο λογικό φαντάζει να βρεθεί ένας τρόπος να αγωνιστούν οι τρεις εκπρόσωποι της Ρωσίας σε ουδέτερη έδρα, ακολουθώντας το μοντέλο της Παρτίζαν το 1992, όταν οι μετέπειτα πρωταθλητές Ευρώπης αγωνίστηκαν για όλη τη σεζόν (πλην πλέι οφ) στη Φουελενμπράδα. Εκείνο το στόρι έχει πλέον λάβει διαστάσεις μύθου, καθώς οι Ισπανοί υποστήριζαν την ομάδα που προσγειώθηκε στα εδάφη τους με φανατισμό, κάνοντας τους παίκτες της πολλές φορές να αισθάνονται σαν να παίζουν στη Χάλα Πιονίρ. Μέχρι και σήμερα άλλωστε, τα λάβαρα της Παρτίζαν εξακολουθούν να κρέμονται από την οροφή του γηπέδου της τοπικής ομάδας, θυμίζοντας μία πορεία αγνού αθλητικού ηρωισμού2.
Εδώ βέβαια δεν έχουμε να κάνουμε με ίδια περίπτωση. Οι Σέρβοι τότε, υπό μία έννοια, δικαιούνταν να διακατέχονται (και) από το αίσθημα του αδικημένου, καθώς σε εδάφη που ζούσαν μαινόταν εμφύλιος πόλεμος. Η (δυτική) ιστορία δεν είχε ακόμη αποφανθεί απαρέγκλιτα υπέρ ή κατά τους, όπως συμβαίνει τώρα στην Ουκρανία. Το ουκρανικό είναι ένα διαφορετικό ζήτημα, αφορά διαφορετικές ισορροπίες και φυσικά οι Ρώσοι πολέμαρχοι σκοτώνουν κόσμο αποκλειστικά και μόνο από τη θέση του κατακτητή. Όσο λοιπόν και αν φαντάζει λογική μία μετακίνηση των ομάδων σε ουδέτερη έδρα, το πιθανότερο είναι πως τελικά θα αποκλειστούν οριστικά. Άλλωστε η συνθήκη της φυγής των παικτών είναι από μόνη της ικανή να προκαλέσει διάλυση και να μεταθέσει τα όποια σχέδια για την επόμενη αγωνιστική σεζόν.
Η Ευρωλίγκα, εξάλλου, δεν χαράσει εκείνη την στάση του αθλητικού σύμπαντος απέναντι στα γεγονότα, δεν πρόκειται για τη λίμνη των ξύπνιων. Ακολουθεί τις εξελίξεις σε άλλα ομαδικά σπορ και ατομικά αθλήματα. Aν παρατηρήσετε μάλιστα την αντίστοιχη ανακοίνωση της FIFA και της UEFA, που εκδόθηκε μία ώρα νωρίτερα χθες, θα διαπιστώσετε πως η ανακοίνωση της Ευρωλίγκα αποτελεί πιστότατη αντιγραφή της. Τρεις παράγραφοι και στις δύο, ίδια μέτρα, ίδια φρασεολογία και ίδια ευχολόγια. Πιο λεπτομερής προβάλει η ανακοίνωση της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, η οποία, για να δικαιολογήσει αποκλεισμούς, προτάσσει την δεδομένα μειονεκτική θέση των Ουκρανών αθλητών ή αθλητριών, που "εμποδίζονται να συμμετέχουν [σε αθλητικά γεγονόταν των ομοσπονδιών], λόγω της επίθεσης στη χώρα τους".
To ερώτημα νομίζω αναδύεται ολοκάθαρο. Είναι άραγε δίκαιο για τους Ρώσους και τις Ρωσίδες αθλητές και αθλήτριες ή για τις ρωσικές ομάδες, να θεωρηθούν εκπρόσωποι της θηριώδους πολιτικής του Πούτιν και να πληρώσουν την εισβολή μέχρι και με ενδεχόμενη καταστροφή της καριέρας ή της αθλητικής τους υπόστασης; To Indian Wells για παράδειγμα, το διάσημο τουρνουά τένις, σκέφτεται να αποκλείσει τους Μέντβεντεφ και Ρούμπλιεφ, υπό τον φόβο της αντίδρασης του κοινού απέναντι τους (ή τουλάχιστον έτσι υποστηρίζουν οι διοργανωτές), παρέχοντας τους έτσι μία άτυπη προστασία. Επιχειρεί και να χορτάσει τον σκύλο και να κρατήσει ολόκληρη την πίτα, καθώς ο Μέντβεντεφ αποτελεί τον νέο σταρ του αθλήματος και αύριο μεθαύριο κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι τα πράγματα.
Είναι πολύ δύσκολο να ξεκαθαρίσουν όλα αυτά στο μυαλό. Η εύλογη στάση οποιουδήποτε λογικού ανθρώπου θα ήταν υπέρ της (δήθεν) ακεραιότητας του αθλητικού ιδεώδους και της (ουτοπικής) επικράτησης του υπερβατικού χαρακτήρα του αθλητισμού έναντι των συμφερόντων μίας μικρής ομάδας κρατούντων. Τι γίνεται όμως όταν ο βραχίονας της συγκεκριμένης αυτής της ομάδας επεκτείνεται στα επαγγελματικά σπορ ή στον ερασιτεχνικό αθλητισμό μέσω χορηγιών; Αν πίσω από τα κλαμπ και τους συλλόγους υπάρχουν ολιγάρχες, αν πίσω από τους αθλητές και τις αθλήτριες υπάρχουν σπόνσορες με συμφέροντα διασταυρούμενα με συγκεκριμένες πολιτικές, πώς οφείλουμε να σταθούμε απέναντι στους ευεργετηθέντες τους; Και πώς αλήθεια γίνεται να τοποθετηθούμε απέναντι σε δηλώσεις αθλητών, όπως εκείνες της Ουκρανής τενίστριας Ελίνα Σβιτολίνα, που άρθρωσε ξεκάθαρη αντίρρηση στο να αγωνιστεί απέναντι σε Ρωσίδες τενίστριες; Το ξετύλιγμα φαντάζει περίπλοκο και το whataboutism ("για τους Δυτικούς δεν λέτε") ήδη μας περιμένει σαν αναπόδραστη μέγγενη. Διότι, κακά τα ψέμματα, δεν μπορούμε να αποφύγουμε αναφορές σε πλείστες όσες περιπτώσεις, κατά τις οποίες οι βομβαριδσμοί άλλων χωρών από τη Δύση δεν σήμαιναν τίποτε για το επόμενο επόμενο παιχνίδι του ΝΒΑ. Ποιος νοιαζόταν τότε, το σόου έπρεπε να συνεχιστεί.
Διάφοροι Ρώσοι αθλητές και αθλήτριες πάντως, στο βαθμό που αντέχουν, πήραν διακριτή και ταυτόχρονα διακριτική θέση κατά της εισβολής στην Ουκρανία. Υπάρχει μία πρόχειρη λίστα στο ABC, η οποία μεταξύ άλλων συμπεριλαμβάνει τους δύο προαναφερθέντες Μέντβεντεφ και Ρούμπλιεφ, τον Άλεξ Οβέτσκιν του NHL, τον Φεντόρ Σμόλοφ της Ντινάμο, την πρωταθλήτρια Ευρώπης στο δίαθλο Λαρίσα Κούκλινα, την Ολυμπιονίκη του καλλιτεχνικού πατινάζ Τατιάνα Βολοσόζαρ. Η φωνή τους δεν έχει ασφαλώς την ίδια δύναμη που θα είχε ένα μαζικό κίνημα, δεν παύει όμως να καταδεικνύει την δίνη στην οποία έχουν παρασυρθεί τομείς του καθημερινού βίου, που στις περισσότερες εκφράσεις τους διεκδικούν δάφνες ενωτικές και καθημερινές.
Υπάρχει μία διαγωγιμότητα εδώ και έτσι μοιραία, η ωφελιμότερη συζήτηση γύρω από τα συγκεκριμένα ζητήματα είναι εκείνη που τα υπερβαίνει. Αφορά την κοινωνική,πολιτική και οικονομική οργάνωση μετά την πτώση των Ανατολικών Δημοκρατιών και της ΕΣΣΔ, την επικράτηση παγκοσμιοποιημένων καπιταλιστικών δομών (με ισχυρές δόσεις κρατικού αυταρχισμού όταν κάτι δεν αυτορρυθμίζεται), το δικαίωμα που έχουν διεκδικήσει και αποκτήσει οι πλουσιότεροι άνθρωποι του κόσμου να παρεμβαίνουν στο ψηφιδωτό των ιδεών και της ζωής εν γένει. Αφορά επίσης το τι σημαίνει να έχει μετατραπεί ο αθλητισμός σε βιομηχανία, σχεδόν εξ ολοκλήρου, μέχρι την τελευταία κόχη του αθλητικού σώματος. Βέβαια, επειδή πέραν αυτών υπάρχει και η στιγμή, ας βρει η Ευρωλίγκα έναν τρόπο να παίξουν οι ομάδες σε ουδέτερες (sic) έδρες, γιατί έστω στο συμβολικό πεδίο, αξίζει να φαίνεται ότι είμαστε όλοι και όλες μαζί.
Σημειώσεις
1. Αξίζει εδώ να σημειωθεί πως η Λιθουανική ομοσπονδία έχει εκδώσει σαφή οδηγία για μη διεξαγωγή αγώνων με ρωσικές ομάδες
2. Bonus material για Ισπανόφωνους, ένα μίνι-ντοκ για την εμπειρία της Παρτίζαν στη Φουενλαμπράδα
