Όπως καταλάβατε, μέσω του κειμένου που έχετε μπροστά σας θα προσπαθήσουμε να εξετάσουμε διάφορες πτυχές που οδήγησαν τον Βαγγέλη Μάντζαρη στην πτώση και την απώλεια του βασικού ρόλου που κατείχε στις παλαιότερες ομάδες του Ολυμπιακού, με ψυχραιμία και χωρίς μηδενιστικές τάσεις. Ως ένα πρώτο δεδομένο μπορούμε να λάβουμε πως ο παίκτης μετά από οκτώ χρόνια στην Ευρωλίγκα, δεν δικαιολογεί πια με την εικόνα του την παρουσία του σε αυτή. Ως εκεί όμως, καθώς το να θεωρείται αυτός καθεαυτός ο Μάντζαρης υπεύθυνος για ήττες της ομάδας ή για τις κατά περιόδους αγωνιστικές "κοιλιές" της, έχοντας ουσιαστικά "σκάρτη" επίδραση στο παιχνίδι, ξεπερνάει τα όρια της λογικής. Επίσης είναι μια άποψη που συχνά παραπλανεί μάλιστα, καθώς δε συνοψίζονται σε ένα πρόσωπο όλα τα προβλήματα της ομάδας. Το ότι αποτελεί μέρος ενός γενικότερου προβλήματος του συνόλου, είναι μια αλήθεια. Ας ελέγξουμε όμως πιο διεξοδικά ορισμένες παραμέτρους του ζητήματος.
Χάθηκαν από πέρσι τα δύο μεγάλα ατού
Κατά την περσινή σεζόν είχαμε επισημάνει πολλές φορές πως η απόδοση του Βαγγέλη Μάντζαρη βρίσκεται σε κάμψη κι ένας από τους βασικότερους λόγους που συνέβαινε αυτό ήταν η αναποτελεσματικότητα του στο περιφερειακό σουτ. Όταν ένας παίκτης με ούτως ή άλλως περιορισμένο επιθετικό skillset κι όχι πρωταγωνιστικό ρόλο στα plays - πέρα από την εκτέλεση από θέση - δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά σε αυτή την μια πολύ συγκεκριμένη δουλειά που καλείται να κάνει, τότε υπάρχει πρόβλημα. Ο έμπειρος πλέιμεικερ έγραψε πέρσι ένα 28% στο τρίποντο (career low) που έφτασε εκεί μόνο και μόνο λόγω του 46% που είχε στα playoffs κόντρα στην Ζάλγκιρις, διότι στο μεγαλύτερο δείγμα των αγώνων της Regular Season, το ποσοστό του ήταν ακόμη χαμηλότερο του τελικού.
Από εκεί και πέρα, η δραματικά μειωμένη επιθετική συνεισφορά του Μάντζαρη στην ερυθρόλευκη πεντάδα (οι 5.5 πόντοι με 38.5% πίσω από την άρκτο της τετραετίας που ακολούθησε μετά το σοβαρό τραυματισμό του, έγιναν 2.65 με 25.2% στα τρίποντα την τελευταία διετία) συνοδεύθηκε από μέτρια κι όχι σταθερή παρουσία από αμυντικής πλευράς, η οποία κάποτε ήταν το "βαρύ χαρτί" του παίκτη. Η σούμα αυτών των δύο στοιχείων είχε ως αποτέλεσμα τη χειρότερη - παραγωγικά - σεζόν του διεθνούς γκαρντ στην ομάδα, μια περίοδο όπου γενικώς δεν ήταν τόσο χρήσιμος και κομβικός όσο σε άλλες. Ωστόσο, ακόμη και σε αυτή την ομολογουμένως κακή χρονιά, ο Μάντζαρης είχε να επιδείξει ορισμένες καλές εμφανίσεις. Σκόρπιες στο χρόνο και σποραδικές, όμως υπήρξαν, εν αντιθέσει με φέτος όπου ουσιαστικά δεν υπάρχουν καν. Προτού φτάσουμε στο φέτος, να επισημάνουμε πως βαρύγδουπους χαρακτηρισμούς του τύπου "παλαίμαχος", "να το κόψει" και λοιπά "ωραία" που γράφονται στα σόσιαλ δεν θα διαβάσετε στο συγκεκριμένο κείμενο.
Εκτός πλάνων Μπλατ, χωρίς διάδοχο σε κοντινό ορίζοντα
Πάμε τώρα στη σεζόν 2018-19 που τρέχει. Ο Μπλατ δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά αν θα ήθελε τον Μάντζαρη, εφόσον έχτιζε μια ομάδα κυριολεκτικά από σημείο μηδέν. Οι πιθανότητες πάντως συγκλίνουν προς το "όχι". Ενδεχομένως να μην είναι πράγματι αυτό που θα ήθελε για την περιφέρεια του, για τον συγκεκριμένο ρόλο, έτσι όπως τον είχε πιθανότατα στο μυαλό του. Ο παίκτης όμως αποτελούσε ούτως ή άλλως "περιουσιακό στοιχείο" της ομάδας και μάλιστα όντας ένα από τα πιο υψηλά συμβόλαια του προϋπολογισμού. Το να φύγει λοιπόν ο Μάντζαρης μάλλον δεν ήταν και το πιο εύκολο πράγμα του κόσμου από αρκετές απόψεις αφενός, αφετέρου πρόκειται για έναν παίκτη ευγνωσμένης αξίας (ναι, είναι τέτοιος, είτε μας αρέσει, είτε όχι) που στην ηλικία του κουβαλά εμπειρία που άλλοι παίκτες αντίστοιχα δεν την έχουν στην Ευρώπη. Και δη Έλληνες. Έχει αποδείξει ποιος είναι, αλλά από εκεί και πέρα μια πτώση είναι κι αυτή στο πρόγραμμα κι έγκειται συνήθως σε πάρα πολλές παραμέτρους. Δεν θυμάμαι προσωπικά καμία καριέρα αθλητή που να άνηκε στο elite επίπεδο του ευρωπαϊκού μπάσκετ, που να περιείχει 10-15 γεμάτα χρόνια ΜΟΝΟ με καλές σεζόν, χωρίς σκαμπανεβάσματα, χωρίς ψεγάδια. Εκείνο ωστόσο που προβληματίζει περισσότερο στην υπόθεση του Μάντζαρη, είναι πως η πτώση είναι συνεχής κι απότομη, δίχως να παρουσιάζει ουσιαστικές ενδείξεις ανάκαμψης.
Έτερον εκάτερον όμως, αυτά είναι λίγο - πολύ γνωστά σε κάποιον που θα επιλέξει να δει το θέμα από μια "καθαρή" οπτική. Επίσης, το να φύγει "χθες" ο Μάντζαρης, αυτομάτως σημαίνει πως πρέπει να υπάρχει έτοιμος ο... "αυριανός". Υπάρχει, άραγε; Αμφιβάλλω. Σκέφτεστε τον Κόνιαρη. Καλώς. Ο Κόνιαρης και ο κάθε Κόνιαρης έχει πολλά ψωμια να φάει προκειμένου να "γεμίσει παπούτσια" άμεσα σε μια ομάδα της Ευρωλίγκα. Μπορεί να συμβεί αυτό, αλλά σε βάθος χρόνου. Είναι περισσότερο θέμα εικόνων, παραστάσεων και τριβής, παρά ταλέντου. Ο 19χρονος Μωραίτης, για παράδειγμα, είναι τεράστιο ταλέντο, κλάσεις ανώτερο από τον 21χρονο Μάντζαρη που είχε έρθει αρχικά στον Πειραιά, αλλά αν τον βάλουμε αύριο το πρωί στον Ολυμπιακό αντί του Μάντζαρη, ποιος σας εγγυάται ότι θα είναι καλύτερος του; Προτάσεις κι αντί-προτάσεις μπορούμε να κάνουμε δεκάδες. Όμως η ορθή προσέγγιση του θέματος δεν είναι αυτή, όσον αφορά μια αντικατάσταση. Κοιτάξτε τριγύρω και συνειδητοποιήστε ότι Ντούσαν Ίβκοβιτς δεν υπάρχει.
Ο Μπλατ είναι developer, αλλά α) όχι της κλάσης του Ντούντα β) όχι αυτής της αγοράς που έχει στα πόδια του. Τι σας κάνει να πιστεύετε πως τον ενδιαφέρει να ποντάρει στο ελληνικό στοιχείο, όταν η τεχνογνωσία του επεκτείνεται κυρίως προς την αμερικανική αγορά; Δεν έκανε καν προσπάθεια να δώσει μια ύστατη ευκαιρία στον Τολιόπουλο, που το καλοκαίρι διαβάζαμε ότι θέλει, λέει, να τον προωθήσει. Είδατε εσείς κάτι τέτοιο; Συν τοις άλλοις, πιο λογικό εκ μέρους του (κι ασφαλές για την δουλειά του) είναι να επιλέξει για μια σεζόν τον Μάντζαρη, έστω και τον "κακό" - και να βρει στην πορεία τον γηγενή αντικαταστάτη, έχοντας ήδη μια σεζόν επίγνωσης του τι "κινείται" στην ελληνική αγορά, βλέποντας κι αντιμετωπίζοντας άλλους παίκτες. Γιατί καλώς ή κακώς, ο άνθρωπος δεν έχει εργαστεί ποτέ ξανά στην Ελλάδα για καιρό, παρά μόνο λίγους μήνες με τον Άρη πριν πολλά χρόνια. Γιατί καλώς ή κακώς, όταν χάνεις Έλληνα παίκτη κορμού, δεν μπορείς να μην βρεις άλλον Ελληνα. Κοινώς φέτος η χρονιά είναι επί του πρακτέου μια προεργασία για την επόμενη.
Το μπάσκετ άλλαξε, ο παίκτης έμεινε ίδιος
Ο Ουέμπερ ήρθε για να δώσει βραχυπρόθεσμα κάποια από αυτά που δεν δίνει υπό τον Μπλατ ο Μάντζαρης. Δηλαδή αμυντική υπόσταση στην περιφέρεια και παίκτη - στήριγμα στον βασικό πόλο του backcourt, είτε αυτός λέγεται Σπανουλης, είτε Γουίλιαμς Γκος. Μακροπρόθεσμα είναι προς διερεύνηση το αν και τι θα είναι σε θέση να δώσει ο νεοφερμένος πρώην NBAer. Τι είναι αυτό που δεν δίνει πια ο Μάντζαρης όμως; Συνέπεια στην άμυνα, καθώς το ύψος έπαψε να είναι τόσο μεγάλο (και μοναδικό) προσόν. Η Ευρώπη έχει γεμίσει με σχεδόν δίμετρους γκαρντ. Τέτοιοι βρίσκονται ευκολότερα σήμερα. Τα προηγούμενα χρόνια δεν υπήρχαν τόσοι. Πλέον απαιτείται και όγκος, αθλητικότητα, έκρηξη για να θεωρηθείς πλήρης αμυντικός. Η εποχή που ένας παίκτης μάρκαρε αποτελεσματικά απλά με το μυαλό του, με τις τοποθετήσεις, με το "διάβασμα" του αντιπάλου, το σωστό βηματισμό και γενικώς χρήση των άκρων - σε timing και εκτέλεση - δεν είναι το 2019. Πλέον το ευρωπαϊκό μπάσκετ θέλει κάτι άλλο κι η αγορά το διαθέτει. Αφού το διαθέτει λοιπόν, καλώς το πήραν οι ερυθρόλευκοι, ασχέτως αν αυτό σημαίνει πως μοιραία πρέπει επί της ουσίας ένας παίκτης να υποχωρήσει εντελώς στο ροτέισον. Ένας παίκτης, πάντως, του οποίου ο τρόπος παιχνιδιού δεν διαφοροποιήθηκε ιδιαίτερα - προς το καλύτερο - με την πάροδο των ετών. Βελτίωση κι εξέλιξη έπαψαν να υπάρχουν, με τον Μάντζαρη να μένει εν τέλει πίσω αντί να προοδεύει ως μονάδα.
Η απόκτηση του Ουέμπερ ενδέχεται να περιορίσει σε all time χαμηλά τον ρόλο και τα λεπτά του Μάντζαρη στην ομάδα, ο οποίος εδώ και μήνες ουσιαστικά δεν μπήκε ποτέ ενεργά στην εξίσωση. Από την μια, δεν έγινε ποτέ ιδιαίτερα αισθητή η παρουσία του ώστε να πείσει για το αντίθετο, από την άλλη κι ο Μπλατ πρακτικά δεν πόνταρε ποτέ πάνω του, παρά μόνο σε δύο παιχνίδια όπου του "ταίριαζαν": με Παναθηναϊκό και Μπασκόνια στο ΣΕΦ. Κατά τα λοιπά σε 20 παιχνίδια της Ευρωλίγκα παίζει 10:46', ενώ σε 7 εξ' αυτών η δράση του είναι μικρότερη των 7 λεπτών. Δεν είναι κλισέ, αλλά η πραγματικότητα είναι πως με βάση την διαχείριση που έχει λάβει φέτος κατά διαστήματα είναι απλά αδύνατον να αξιολογηθεί. Ο Μάντζαρης δεν είναι Σλούκας και δεν θα μπορούσε ποτέ από (κάτι σαν) facilitator να γίνει game changer στα 29 του, όντας παίκτης που θα έρθει από τον πάγκο και σε 5 λεπτά παρουσίας θα μπορούσε να αλλάξει σε τέτοιο βαθμό τις ισορροπίες, ώστε να τον τοποθετήσεις εύκολα σε μια λίστα διακριθέντων που είχαν impact σε ένα ματς.
Παρόμοια απόδοση σε λιγότερες αρμοδιότητες, αλλά με κοινό παρανομαστή
Εκείνες τις φορές όπου ο χρόνος συμμετοχής του ήταν σεβαστός, δηλαδή κυμάνθηκε σε διψήφια επίπεδα κι ήταν άνω των 12' που συχνά αναλογεί σε έναν back-up point guard, ο Μάντζαρης έγραψε 1.5 πόντους με χαμηλά ποσοστά που αντικειμενικά είναι μια πενιχρή συγκομιδή. Από εκεί και πέρα, έχει 2.6 ριμπάουντ, 2.4 ασίστ για 0.8 λάθη, 0.3 κλεψίματα ανά 18 λεπτά. Πέρσι ο Μάντζαρης ανά 20 λεπτά είχε 2.1 ριμπάουντ, 2 ασίστ για 0.8 λάθη, 0.7 κλεψίματα. Τα φετινά νούμερα του stat line του είναι ελαφρώς καλύτερα από τα περσινά, εξαιρουμένης προφανώς της επιθετικής παραγωγικότητας, η οποία είναι και η κύρια πηγή του κακού, και μάλιστα σε μικρότερο χρόνο. Αυτό βέβαια μην το δέσετε κόμπο, καθώς δεν πρέπει να ξεχνάμε τη φύση του αθλήματος που υπαγορεύει πως αν δεν σκοράρεις, δεν επιβιώνεις. Με 17 συμμετοχές (ανεξαρτήτως χρόνου) χωρίς πόντο σε ένα σύνολο 20 παιχνιδιών, ο αριθμός δεν είναι μικρός και αυτό συνιστά ένα άλυτο πρόβλημα που μειώνει την απειλή ολόκληρου του backcourt. Ο Μάντζαρης αυτό βιώνει, καθώς αυτή η αμφισβήτηση έχει ως σημείο εκκίνησης τα "χαμένα ελεύθερα τρίποντα", τα "drives που δεν κάνει", τα "φάουλ που δεν κερδίζει". Χωρίς τα παραπάνω, ο παίκτης καταρρέει στον πνευματικό τομέα, πατάει γήπεδο χωρίς καθόλου αυτοπεποίθηση κι η ψυχολογία του φτάνει σε επίπεδα όπου προδικάζουν αρνητικά κάθε του ενέργεια.
Άρα λοιπόν, δεν έχει να κάνει με το τι μπορεί πραγματικά να δώσει ο παίκτης - αυτό το ξέρουμε. Γνωρίζουμε όλοι πως σε μια "ρυθμισμένη" ομάδα και σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο αναφορικά με τη συμμετοχή του, αν μπορεί να παίξει για 6 με άριστα το 10, πιθανότατα θα φτάσει κοντά σε αυτό το νούμερο. Το είδαμε αρκετά σε δύο χρονιές του Γιάννη Σφαιρόπουλου, την πρώτη (2014-15) και την τρίτη (2016-17). Ασφαλώς είναι σε κάμψη εδώ και μήνες και δεν πρόκειται για είδηση πως δεν είναι στην καλύτερη φάση της καριέρας του, ενδεχομένως να περισσεύει και στο υπάρχον ρόστερ, που παρότι έχει κοινά σημεία αναφοράς με παλαιότερα, δεν παύει να έχει σημαντικές δομικές αλλαγές. Έχει να κάνει όμως και με το τι επιδιώκει να πάρει ο κόουτς από αυτόν. Ο Σφαιρόπουλος κι ο Μπαρτζώκας που δούλεψαν για καιρό μαζί του, είχαν προσδοκίες από τον παίκτη, κοινώς περίμεναν πολλά στο παρκέ, άλλοτε τα έπαιρναν, άλλοτε όχι. Προφανώς ο Μάντζαρης είναι ένας παίκτης που δεν ταιριάζει στη στελέχωση και τα "θέλω" του Μπλατ κι αν αυτό ψιθυριζόταν από το καλοκαίρι, πλέον επιβεβαιώνεται κι έμπρακτα. Το αποτυπώνει εμφατικά η (μη) αξιοποίηση του.
Επίσης, ένας ακόμη λόγος της "πτώσης" είναι πως ο Μάντζαρης ανέκαθεν λειτουργούσε ως στήριγμα σε έναν σκόρερ επίπεδου (βλέπε Σπανούλη) που πλέον δεν υπάρχει στο ρόστερ. Ο Kill Bill είναι 37 ετών, δεν είναι στο prime του και δεν μπορεί να κάνει μεγάλα παιχνίδια με τη συχνότητα που το έκανε στο παρελθόν, ενώ οι υπόλοιποι γκαρντ δεν έχουν τη στόφα για να θεωρηθούν κλασσικοί σκόρερ. Πολλά από τα καλά παιχνίδια του αρχηγού του Ολυμπιακού τα προηγούμενα χρόνια συνοδεύονταν συχνά κι από καλή εμφάνιση του Μάντζαρη. Για καιρό λειτουργούσαν ως Διόσκουροι της περιφερειακής γραμμής, ένα δίδυμο που δεν "έσπαγε" σχεδόν ποτέ. Εκτιμώ πως το γεγονός αυτό γενικότερα έκανε τον Μάντζαρη να χάσει κάπως την κατεύθυνση του στην πενταδα, αφού είχε μάθει να λειτουργεί κατά βάση δίπλα στον Σπανούλη που έκανε μεγάλο μέρος της δουλειάς, με τον ίδιο απλώς να συμπληρώνει και να "κουμπώνει" ιδανικά στις όποιες αδυναμίες.
Κοιτώντας λίγο παραπέρα
Λίγο πριν το μαζέψουμε, ας μεταφέρω μια αυστηρά προσωπικά σκέψη που δεν είναι της στιγμής, αλλά επικρατεί στο μυαλό μου εδώ και καιρό: δεν αισιοδοξώ πως μέχρι το τέλος της χρονιάς θα άλλαξει κάτι προς το καλύτερο, νομίζω πως αυτό είναι το ρεαλιστικό κομμάτι του ζητήματος. Επίσης πλέον δεν αισιοδοξώ γενικώς για το μέλλον του παίκτη στην ομάδα κι έχω αποδεχθεί πως η αποχώρηση είναι κοντά. Ομολογουμένως πάμε για ένα μάλλον άδοξο φινάλε, όχι αντάξιο της διαχρονικής συνεισφοράς του στον οργανισμό. Καλώς ή κακώς οι κύκλοι που κάποτε ανοίγουν, κάποια στιγμή κλείνουν, αφού τίποτα δε κρατάει για πάντα. Θεωρώ εξέχουσας σημασίας για την καριέρα του παίκτη το να αλλάξει περιβάλλον, εικόνες και ρουτίνα. Ο Μάντζαρης είναι ένας καλός παίκτης, έχει ακόμη ποιοτικές σεζόν μπροστά του και εδώ και χρόνια είναι στέλεχος της Εθνικής. Εχει εγκλωβιστεί κι ο ίδιος μέσα σε αυτό το μοτίβο που μόνο πίσω τον πάει. Μακριά από την πίεση της ελληνικής πραγματικότητας, σε ένα σύνολο όπου δεν θα δίνει εξετάσεις σε κάθε στιγμή του στο παρκέ, και θα είναι σε θέση να λάβει εκ νέου εμπιστοσύνη και να νιώσει σημαντικό κομμάτι ενός παζλ, θα είναι σε θέση να κάνει μια νέα εκκίνηση.
Σε κάθε περίπτωση, δύο κακές σεζόν δε σβήσουν την προσφορά ενός παίκτη σε έναν σύλλογο και κάτι τέτοιο συχνά παρατηρώ φέτος, κάνοντας απλώς μια βόλτα σε σχόλια κάτω από τους mainstream ελληνικούς ιστότοπους ή στα μέσα κοινωικής δικτύωσης. Το ίδιο συμβαίνει εξάλλλου και στο στρατόπεδο του Παναθηναϊκού, αναφορικά με την συνήθως κακή και ράθυμη εικόνα του Τζέιμς Γκιστ. Θεωρώ πως απαξιωτικές προσεγγίσεις - που συχνά είναι απόρροια απογοήτευσης κι αγανάκτησης των φιλάθλων λόγω της συνολικής εικόνας/πορείας μιας ομάδας - είναι καλό, έως και απαραίτητο, να αποφεύγονται. Βλέπετε, εάν όλα πήγαιναν ρολόι, ελάχιστοι θα έδιναν σημασία στο τι δεν προσφέρει πια ο Μάντζαρης και θα "κατάπιναν" πιο εύκολα τις άποντες και άδειες βραδιές του.
Υστερόγραφο
Για μένα είναι λάθος να συγχέουμε έτσι απλά την χρηματική αμοιβή με την απόδοση. Ακόμη κι αν ο παίκτης έπαιρνε 1,000 ευρώ ετησίως το ότι παίζει άσχημα δεν αλλάζει. Είτε λαμβάνει λοιπόν 700 χιλιάρικα, είτε πέντε τενεκέδες λάδι, δεν παίζει καλά κι αυτό είναι το ρεζουμέ. Ότι δηλαδή αν μείνει του χρόνου με τα μισά θα του δείξει το κοινό μεγαλύτερη επιείκεια και θα χρυσωθεί κάποιο χάπι; Αμφιβάλλω.
